Mushk kenguru kalamushi
Mushk (muskus) kenguru kalamushi- sutemizuvchilar ning xaltalilar turiga mansub. Xaltalilarning kichkinagina bolasi tugʻilishi bilanoq onasining moʻynalari orasidan himoyalovchi xalta tomonga oʻrmalashga majbur boʻladi. Ichkariga kirib, u sut bezi soʻrgʻichini topadi-da, darrov sut soʻra boshlaydi. Kichkintoyning ogʻzida soʻrgʻich kattalashadi va bola ozuqa manbayiga – onaning sut bezlariga yaxshilab mahkamlanib qoladi. Xalta ajoyib boshpana boʻlib, unda bolakay tashqi dunyo bilan mustaqil uchrashishga tayyor boʻlgunga qadar oʻsib ulgʻayadi.
Mazkur turning oʻlchami:tanasi 23-34 sm; dumi 13-17 sm. Areali: Shimoli-sharqiy Avstraliya. llmiy nomlanishi: Hypsiprymnodon moschatus. Ushbu kichkina kenguruning antiqaligi shundan iboratki, uning urgʻochisi doimo ikki egizak tugʻadi. Boshqa kengurulardan farq qilib, mushk kenguru toʻrtta oyoqda, bamisoli tovushqon kabi harakatlanadi. Kenguru kalamushining erkagi ham, urgʻochisi ham kuchli mushk hidi tarqatadi. Biroq hozirgacha hech kim nima uchun ular bunday qilishini bilmaydi.
Yashash tarzi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Mushk kenguru yomgʻirli oʻrmonlarda, koʻpincha, suv havzalari qirgʻoqlaridagi zich chakalaklarda yashaydi. Bu juda keng tarqalgan hayvon, ammo uning yashirinligi va ehtiyotkorligi tufayli uni koʻrish oson emas. Mushk kenguru toʻrt oyoq ustida chaqqon harakat qiladi. Baʼzi maʼlumotlarga koʻra, u haqiqiy kenguru kabi orqa oyoqlarida sakrashga qodir. Daraxtlarga chiqishda yaxshi. kun davomida faol, quruq paporotnik va likenlarning uyasida tunda uxlaydi. Mushk kenguru dumi yordamida uyasi uchun material olib yuradi.
Oziqlanishi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Mushk kengurulari, asosan, hasharotxoʻrlardir. Ularning sevimli taomlari qurtlar va hasharotlar, shuningdek, ular yerdan qazib olgan rezavorlar va ildizlardir. Mushk kengurusi yolgʻiz turmush tarzini olib boradi, garchi ovqatlanish paytida 2-3 kishidan iborat guruhlar tez-tez uchrasa-da.
Koʻpayishi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Mushk kengurulari yomgʻirli mavsumda, fevraldan iyulgacha koʻpayadi, asosan, 2 bola tugʻiladi. Ular 21-haftada xaltani tark etadilar, shundan soʻng yana bir necha hafta uyada qoladilar. Urgʻochilar bir yillik hayotdan keyin jinsiy yetuklikka erishadilar. Voyaga etgan naslning onani tark etish jarayoni „kuch orqali“ sodir boʻladi, chunki urgʻochi hali ham bolalarning hayotida ishtirok etishga harakat qiladi.
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]1.„Asia’s biodiversity vanishing into the marketplace“ (Wayback Machine saytida 2012-04-07 sanasida arxivlangan)
2. "Hayvonot olami" ensiklopediyasi: Toshkent, Birinchi jild.
Adabiyotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]1. "Hayvonot olami" ensiklopediyasi