Myokkurkalvi
| qad. skandinav: Mökkurkálfi | |
|---|---|
| Mifologiya | Skandinaviya |
| Lotincha yozilishi | Mökkurkalfi |
| Jins | erkak |
| Izohlar | Kichkina Edda |
Myokkurkalvi (shuningdek, Mokkurkalfi va qad. skandinav Mökkurkálfi) — Skandinaviya mifologiyasida, Hrungnirga yordam berish uchun yaratilgan loy giganti.
Etimologiyasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Mökkurkálfi ikki soʻzdan iborat: mökkr („tuman“) va kalfr („buzoq“)[1]. „Tumanli buzoq“ deb tarjimasi (inglizcha: Mist-calf, nemischa: Nebelkalb ) boshqa zamonaviy tillarda ham uchraydi[2][3].
Eddadagi Myokkurkalvi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Myokkurkalvi haqida Kichkina Edda („Sheʼr tili“, 24-qism) hikoya qiladi, u yerda u momaqaldiroq xudosi Tor va yotun Hrungnir oʻrtasidagi duel kontekstida tilga olinadi. Ikkinchisining gʻalaba qozonish imkoniyatini oshirish uchun "gigantlar Tosh sudlari yonida bir loy odamni yasashdi va u toʻqqiz maydon baland va uch maydon kenglikda edi. Faqat ular bitta baytalning yuragini olmaguncha unga mos keladigan yurak topa olishmadi va Tor paydo boʻlganda, u qoʻrqinchli emas edi[4]. Bundan tashqari, duelning boshlanishi haqida gapirar ekan, Edda muallifi Hrungnirning yonida „Myokkurkalvi ismli loy devi bor edi va u juda qoʻrqoq edi. Aytishlaricha, u Torni koʻrib, oʻzini hoʻllab qoʻygan“[4]. Tor Hrungnir bilan urushayotganida, uning yordamchisi „Tyalvi Myokkurkalviga hujum qildi va u sharmandalarcha yiqildi“[4].
Sharhlar va fikrlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]"Fyolsvidr haqida qoʻshiq" ga sharhlarda (Katta Edda) Sofya Sviridenko matnda eslatib oʻtilgan va undan yotunlar saroyi atrofidagi qoʻrgʻon yasalgan „loy devi“ Leyrbrimir va Myokkurkalvi bir xil qahramon boʻlishi mumkinligini aytdi[5]. Xuddi shu parchadan Myokkurkalvi (boʻyi deyarli 14,5 km va yelkalarining kengligi taxminan 5 km) dastlab xudolar zamonaviy dunyoni yaratgan birinchi ulkan Imir bilan oʻxshash boʻlishi mumkin degan xulosaga kelgan[6]. Buni Eddaning boshqa qismi ham koʻrsatadi, unga koʻra Imir-Myokkurkalvi eng dastlabki sigir Audumla suti bilan oziqlangan, shuning uchun uni buzoq deb atashgan[6].
Sovet filologi va madaniyat tarixchisi Eleazar Meletinskiy Myokkurkalvi va Kumarbi[7] tomonidan yaratilgan tosh yirtqich Hurrian Ullikummi oʻrtasida oʻxshashliklarni keltirib chiqardi. Boshqa tadqiqotchilar Myokkurkalvining golem — yahudiy mifologiyasida loydan yaratilgan gigant bilan oʻxshashligini taʼkidlaydilar[8]. Baʼzi mualliflar bundan ham uzoqroqqa borishadi va Myokkurkalvida hatto zamonaviy robotlarning prototipini ham koʻrishadi[9].
Va nihoyat, gigant Myokkurkalvini Torning oʻzi emas, balki Tyalvi magʻlubiyatga uchratganligi haqidagi taʼrif, ikkinchisining bagʻishlash marosimi bilan bogʻliq[10].
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Vikernes V. Skandinavskaya mifologiya i mirovozzrenie. 2-e izdanie. — Tambov, 2010. — S. 94 — ISBN 978-5-88934-440-7.
- ↑ John Lindow Norse Mythology: A Guide to the Gods, Heroes, Rituals, and Beliefs. — Oxford University Press, 2001. — S. 185 — ISBN 0-19-515382-0.
- ↑ Eilenstein, Harry. „Tyr der Göttervater: Die Götter der Germanen, Band 3 — С. 239“ (de). BoD – Books on Demand, 09.10.2018.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 „Язык поэзии“. norse.ulver.com.
- ↑ „Песнь о Фйольсвидре“. norse.ulver.com.
- ↑ 6,0 6,1 Eilenstein, Harry. „Der Urriese Ymir: Die Götter der Germanen, Band 33 — С. 20—22“ (de). BoD – Books on Demand, 29.09.2016.
- ↑ Мелетинский, E. M. „Тор“. Онлайн энциклопедия Мифы народов мира.
- ↑ Erik Brynjolfsson, Andrew McAfee. „The Second Machine Age: Wie die nächste digitale Revolution unser aller Leben verändern wird“ (de). Plassen Verlag, 01.10.2014.
- ↑ Hartvigsen, Ole Kristian. „Marvin - Intelligent Corridor Guide — С. 7“ (en). Norwegian University of Science and Technology, June 2006.[sayt ishlamaydi]
- ↑ John Lindow Norse Mythology: A Guide to the Gods, Heroes, Rituals, and Beliefs. — Oxford University Press, 2001. — S. 286 — ISBN 0-19-515382-0.