Nemur shartnomasi
Nemur shartnomasi (Nemur farmoni, Sen-Mor kelishuvi , fransuz. Édit de Nemours) 1585 -yil 7-iyulda Nemurda qirol nomidan ish yurituvchi Fransiya qirolichasi onasi Yekaterina Medichi va vakillari gersog de Giz[1], shu jumladan Lotaringiyalik Karl III) oʻrtasida imzolangan bitim. Yekaterina shartnoma tuzilgandan soʻng, 13-iyulda qirol Genrix III va katolik ligasi rahbarlari, shu jumladan Genrix de Giz oʻrtasida shartnoma imzolangan Sent-Maur-de-Fossga shoshildi. Qirolga katolik ligasi aʼzolari tomonidan bosim oʻtkazilib, uning zamondoshlari tomonidan Fransiya din urushlarini[2] qayta boshlash uchun bahona sifatida tan olingan shartnoma imzolashdi
Kontekst
[tahrir | manbasini tahrirlash]1584-yil 10-iyunda Anju gersogi Fransua Alenson vafot etdi. Qirol Genrix III farzandsiz boʻlgani uchun Fransiya taxtining qonuniy vorisi qirolning[3] uzoq qarindoshi va Gugenotlar partiyasi rahbari Genrix Navarr[4] boʻlishi kerak edi. Bunga javoban, keyingi bahorda Katolik Ligasi Fransiya shimolidagi bir qancha shaharlarni nazorat ostiga oldi. Giz boshchiligidagi Liga ustidan nazoratni qoʻlga kiritish uchun Genrix III oʻzini Liga rahbari deb eʼlon qildi, bu esa Navarralik Genrix bilan aloqalarni uzilishga olib keldi.
Qoidalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Shartnoma oldingi barcha farmonlarni bekor qildi, gugenotlarni barcha rasmiy lavozim va unvonlardan mahrum qildi va qirolni katolik ligasi talablariga taslim boʻlishga majbur qildi. Bundan tashqari, Giz gersogi qirolning[5] samimiyligining tasdigʻi sifatida Shalon qabul qildi. Natijada Fransiyaning butun shimoliy-sharqiy qismi bevosita Gizlar nazoratiga oʻtdi. Bundan tashqari, Gizaga katta miqdorda subsidiyalar vaʼda qilingan. Genrix Giz kardinal Sharl de Burbonga ochiqchasiga aytdiki, bu kelishuv Fransiyaga tartibsizlik va vayronagarchilik olib kelishi mumkin. Biroq, qirol katolik ligasining rahbari boʻlish istagida shartnomani imzoladi. 18-iyul kuni u shaxsan Parij parlamentiga uning aʼzolarini shartnoma shartlarini ratifikatsiya qilishga majburlash uchun bordi va bu ularga qonun[6] kuchini berdi.
19-iyul kuni Katolik Ligasi farmonning yanada radikal moddalar bilan oʻz versiyasini eʼlon qildi. Shartnoma shartlariga koʻra, gugenotlarga diniy va siyosiy imtiyozlar bergan oldingi barcha farmonlar bekor qilindi. Xulosa qilib aytganda, kelishuv Fransiyada katoliklikdan tashqari barcha dinlarning amal qilishini taqiqlagan. „Bid’atchilar“ga davlat lavozimiga kirishga ruxsat berilmagan. Barcha gugenotlar katoliklikni qabul qilishlari yoki Fransiyadan haydalishlari kerak edi.
Oqibatlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Papa Sikst V shartnomasini Genrix Navarr va uning amakivachchasi Konde shahzodasi quvgʻin qilinganidan keyin tasdiqladi. Rim papasining farmoni Genrix Navarrni unvonlaridan mahrum qildi va uni va uning amakivachchasini fransuz taxtiga chiqish huquqidan mahrum qildi. Rim papasining farmoni Navarr qiroliga uning vassallari tomonidan qasamyod qilgan barcha qasamlarni ham bekor qildi. Nemur shartnomasi va undan keyingi voqealar Fransiya din urushlarining yakuniy bosqichi boʻlgan „Uch Genri urushiga“ olib keldi.
Mamnbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Hector La Ferrière-Percy, Gustave Baguenault de Purchesse, André Lesort, eds. Lettres de Catherine de Médicis: 1582—1585 :339f.
- ↑ The King in Parlement: The Problem of the Lit de Justice in Sixteenth-Century France // Andoza:Нп3. — DOI:10.1017/S0018246X00023463.
- ↑ An Inedited Manuscript of Thomas Sebillet // Andoza:Нп3. — DOI:10.1093/fs/3.3.256.
- ↑ Jean Delumeau, „Renaissance et discordes religieuses“ in L’histoire de France, Georges Duby, ed, Larousse, 2007: 478.
- ↑ Dumont J. Corps diplomatique. 5. — p. 453.
- ↑ Holt (1988).