Niderlandiya — Singapur munosabatlari
 | |
 Niderlandiya |
 Singapur |
Niderlandiya — Singapur munosabatlari Niderlandiya Qirolligi va Singapur Respublikasi oʻrtasidagi ikki tomonlama munosabatlarni anglatadi. 1965-yil avgust oyida Singapur mustaqilligini eʼlon qilgandan soʻng, Niderlandiya Singapurni suveren davlat sifatida tan oldi va u bilan diplomatik aloqalar oʻrnatdi va buni amalga oshirgan birinchi Yevropa davlatlaridan biri boʻldi[1]. Niderlandiya Singapurda oʻz elchixonasini ochdi[2]. Singapur Niderlandiyada Belgiyaning Bryussel shahridagi elchixonasi orqali vakillik qiladi[3].
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Niderlandiya va Singapur oʻrtasidagi savdo aloqalari XIX asrda boshlangan. 1819-yilda Stamford Raffles Singapurga asos solganida, Niderlandiya norozi boʻldi[4]. Birlashgan Qirollik Niderlandiya bilan 1824-yilgi Angliya-Gollandiya shartnomasini imzoladi, bu orqali Niderlandiya Singapurda Buyuk Britaniyaning bosib olinishini tan oldi[5].
1961-yilda Singapur hukumati gollandiyalik iqtisodchi Albert Vinsemiusni 1984-yilgacha bosh iqtisodiy maslahatchi lavozimiga tayinladi. 1965-yil 9-avgustda Singapur mustaqilligini eʼlon qildi. Niderlandiya 1965-yil 7-dekabrda Singapur bilan diplomatik aloqalar oʻrnatdi va bu yoʻnalishdagi birinchi Yevropa davlatlaridan biri boʻldi.
2013-yilning 23-25 yanvar kunlari Niderlandiya qirolichasi Beatriks Singapurga tashrif buyurdi va Prezident Toni Tan va Bosh vazir Li Syan Lun bilan uchrashdi. Davlat ziyofatida Tan shunday dedi: „Darhaqiqat, Niderlandiya nafaqat Singapurning birinchi do‘stlaridan biri, balki eng sodiq do‘stlaridan biridir. Bugungi kunda bu do‘stlik kichik, tashqi va istiqbolli mamlakatlar sifatida umumiy manfaatlarimiz asosida mustahkamlanib, gullab-yashnamoqda“. Tashrif chog‘ida ikki suveren xalqlar o‘rtasidagi hamkorlikni kengaytirish yo‘llarini muhokama qildi. Niderlandiya Singapur va Yevropa Ittifoqi oʻrtasidagi erkin savdo kelishuvini kuchli qoʻllab-quvvatlashga vaʼda berdi.
Savdo munosabatlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Niderlandiya 2015-yilda Singapurning Yevropa Ittifoqidagi eng muhim savdo hamkori edi[6]. 2015-yilda Singapurda 1000 dan ortiq Gollandiya kompaniyalari oʻz vakolatxonalarini ochganligi va 100 ga yaqin Singapur kompaniyalari oʻzlarining Yevropadagi operatsiyalarini Niderlandiyadagi ofislari orqali amalga oshirganligi xabar qilingan. 2009-yilda Niderlandiya Singapurdagi ikkinchi yirik sarmoyador bo‘lib, jami 50 milliard Singapur dollaridan ortiq sarmoya kiritgan. Singapurning Niderlandiyaga kiritgan sarmoyasi 3,1 milliard Singapur dollarini tashkil etgan.
2012-yilda Singapur Gollandiyaga 4,68 milliard AQSh dollari miqdorida mahsulot eksport qilgan bo‘lsa[7], Niderlandiya Singapurga 6,59 milliard AQSh dollari miqdorida mahsulot eksport qildi[8]. Singapurdan Niderlandiyaga eksport qilinadigan mahsulotlar: kimyoviy mahsulotlar, mashinalar va qayta ishlangan neftni oʻz ichiga olgan. Niderlandiya esa asosan Singapurga qayta ishlangan neft eksport qilgan.
Harbiy munosabatlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Singapur Qurolli Kuchlari va Niderlandiya Qurolli Kuchlari harbiy tayyorgarlik kurslari, birgalikda tashriflar va kasbiy almashinuvlar tashkil etish orqali hamkorlik qiladi.
Niderlandiya Qirollik dengiz floti qoʻmondoni, vitse-admiral Yan-Villem Kelder 2007-yil 16-yanvardan 18-yanvargacha Singapurga tashrif buyurdi. Kelder Mudofaa vaziri Teo Chee Hean bilan uchrashdi va Changi harbiy-dengiz bazasini koʻzdan kechirdi[9].
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „The Netherlands and Singapore - Beyond 50“. Netherlands Embassy in Singapore and Brunei, Singapore (2015-yil 1-may). 2015-yil 21-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 15-iyul.
- ↑ „Netherlands Embassy in Singapore and Brunei Singapore“. Netherlands Embassy in Singapore and Brunei Singapore. 2015-yil 25-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 18-iyul.
- ↑ „Mission Locator“. Ministry of Foreign Affairs, Singapore. 2018-yil 15-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 18-iyul.
- ↑ „Founding and Early Years“. U.S. Library of Congress. Qaraldi: 2015-yil 6-sentyabr.
- ↑ „Signing of the Anglo-Dutch Treaty (Treaty of London) of 1824“. HistorySG. NATIONAL LIBRARY BOARD SINGAPORE. Qaraldi: 2015-yil 6-sentyabr.
- ↑ „Dutch relations with Singapore and Malaysia“. Attn. Study tour Mechanical Engineering (2015). 2019-yil 23-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 16-iyul.
- ↑ Simoes. „Products that Singapore exports to The Netherlands (2012)“. The Observatory of Economic Complexity. Qaraldi: 2015-yil 16-iyul.
- ↑ Simoes. „Products that The Netherlands exports to Singapore (2012)“. The Observatory of Economic Complexity. Qaraldi: 2015-yil 16-iyul.
- ↑ „Commander of the Royal Netherlands Navy Visits Singapore“. Ministry of Defense, Singapore (2007-yil 17-yanvar). 2019-yil 12-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 16-iyul.