Niderlandiyadagi iroqliklar
Niderlandiyada 50 000 dan ortiq iroqliklar, shu jumladan Iroqdan kelgan muhojirlar va Iroq millatiga mansub mahalliy odamlar bor, bu Gollandiyadagi umumiy aholining 0,3 % ni tashkil qiladi. Baʼzi manbalar Gollandiyada 60 ming kelib chiqishi iroqlik odam istiqomat qilishini taxmin qilmoqda.[1] Gollandiyadagi Iroq jamiyati eng katta 4-oʻrinda turadi va yaxshi birlashgan va Gollandiya jamiyatining foydali aʼzolariga aylangan malakali va professional odamlar va sanʼatkorlarning eng yuqori foiziga ega.[2]
Migratsiya tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Immigrantlarning birinchi toʻlqini 1992-yilda boʻlgan, maʼlumotlar bu hodisani tasdiqlaydi, 1998-yilda asta-sekin choʻqqiga koʻtarildi. Tadqiqot hisobotida suhbatdoshlarning 19,5 foizi oʻsha yili kelgan. 1999-yilda esa 13,5 foizni tashkil etgan. Biroq, 2003 va 2004-yillarda raqamlar kamaydi, bu 1 foizni, 1992-yilda esa 2 foizni tashkil etdi.
Niderlandiyadagi Iroq jamoasi 1995-yildagi 8000 dan 2002-yilda taxminan 40 000 ga koʻpaydi. Bu guruhdan tashqari Gollandiyada noqonuniy yashayotgan iroqliklarning soni nomaʼlum.[3]
Iroq migratsiyasining asosiy sabablari — siyosiy boshpana soʻrash, natijada Iroqda sobiq rejimning tabiati bilan bogʻliq oldingi sharoitlar, ketma-ket urushlar va Iroqqa qoʻyilgan iqtisodiy embargo va boshqalar.
Demografiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Yaqinda oʻtkazilgan tadqiqot hisoboti shuni koʻrsatadiki, Niderlandiyadagi Iroq jamoasining uchdan ikki qismi yoshlar va hayotning turli sohalarida ishlash uchun yaxshi malakaga ega. Biroq, ularning koʻpchiligi yaxshi maʼlumotga ega boʻlishiga qaramay ishsiz. Iroq jamiyatining Gollandiya xalqi bilan integratsiya darajasi sezilarli darajada past. Bu ijtimoiy integratsiya standartlarining toʻrtdan bir qismini tashkil qiladi. Golland tilini oʻzlashtirish, ijtimoiy-siyosiy tadbirlarda ishtirok etish darajasi ancha past. Ularda Islom, arab va iroqlik manbalari bilan ona madaniyatiga boʻlgan sadoqat juda yuqori. Iroq aholisining jinsiga qarab, 60 foizini erkaklar va 40 foizini ayollar tashkil etishi taxmin qilingan.
Iroq jamoatchiligining koʻpchiligi yosh guruhlardir va ular mehnat bozoriga mos keladi, yosh toifalari 26-35 va 36-45 orasida, ular har bir toifa uchun 28 foizni tashkil etdi. Bu Gollandiyadagi Iroq hamjamiyatining yangi yoshini aks ettiradi, bu ham ushbu jamoaning aksariyat aʼzolari birinchi avlod ekanligini anglatadi.
Oilaviy ahvolga kelsak, eng katta ulush turmush qurganlarning 58 foizini tashkil qiladi, bu koʻrsatkich 53 foiz erkaklar va 68 foiz ayollarni tashkil etadi. Koʻplab iroqlik ayollar Niderlandiyaga oilani birlashtirish sababli, turmush qurib keyni kelishadi. Turmushga chiqmagan iroqliklar guruhi 25 foizni tashkil qilgan.
Niderlandiya va Gollandiyalik yoki boshqalardagi Iroq jamiyati aʼzolari oʻrtasida yaxshi nisbat mavjud. Niderlandiyaliklar bilan bu nisbat 12,5 foizni tashkil etadi, bu iroqlik erkaklarning gollandiyalik ayollar bilan 13 ta holati va iroqlik ayollarning Gollandiyalik erkaklardan turmushga chiqqan 4 holatlari orasida edi. Qolganlari chet elliklar bilan bogʻliq baʼzi holatlarga tegishli. Nikohning eng yuqori darajasi xuddi shu mamlakatda (Iroq) 81 foizni tashkil qiladi.
Iroqlik muhojirlar va Gollandiya xalqi oʻrtasida doʻstlik munosabatlari yuqori darajada. Iroqliklar uchun musulmonlar va nasroniylarning diniy kelib chiqishi boʻyicha gollandlar bilan doʻstlik oʻrnatishda hech qanday farq yoʻq. Bunda ular orasidagi teng nisbat har bir qism uchun 70 foizni tashkil qiladi. Eʼtiqodsizlar ulushi 100 foizni tashkil etgan boʻlsa-da, bu diniy kelib chiqishidan boʻlgan baʼzi muhojirlar tomonidan bildirilgan baʼzi eʼtirozlarni yengishini aks ettiradi.
| shahar | aholi | shahar nisbati |
|---|---|---|
| Amsterdam | 2800 | |
| Gaaga | 2800 | |
| Rotterdam | 2100 | |
| Almere | 1800 | |
| Almelo | 1700 | 2,3 % |
| Arnhem | 1300 | 1 % |
| Utrext | 1200 | |
| Enschede | 1200 | |
| Delft | 1100 | 1,1 % |
| Groningen | 800 | |
| Eyndxoven | 700 | |
| Zvolle | 700 | |
| Nijmegen | 700 | |
| Hengelo | 600 |
Taʼlim[tahrir | manbasini tahrirlash]
Iroq jamoatchiligining taʼlim darajasi, erkak yoki ayol boʻlsin, marokashliklar, surinamliklar va gollandiyaliklar bilan taqqoslaganda yuqori. Tadqiqot natijalariga koʻra, oliy darajadagi (Oliy institut, bakalavriat, magistratura va Ph.D.) umumiy egalik darajasi 54 foizni tashkil etadi. Qolganlari esa oʻrta maktab va undan pastroq sertifikatlarga ega. Biroq, Niderlandiyadan diplom va sertifikat olgan iroqliklarning kam qismi bor edi. Turli akademik darajalar uchun bu ulush 21 foizni tashkil qiladi. Ammo ikkinchi darajali sertifikat uchun foiz yuqoriroq, bu Iroqdan kelgan boshqa bitiruvchilar bilan solishtirganda yuqori daraja emas, ular 69 foizni tashkil etdi. Bu shuni anglatadiki, ushbu sertifikatlar egalarining aksariyati jamiyatda oʻqishda yosh yoki ikkinchi avloddir.[4]
Bandlik[tahrir | manbasini tahrirlash]
Iroqlik muhojirlar orasida ishsizlik darajasi yuqori, ularning 40 foizi ishsizlar, rasmiy ravishda ishlayotganlar atigi 13 foiz va bepul ishlayotganlar 12 foizga teng. Ishsizlik, shuningdek, oliy maʼlumotli, ayniqsa universitet bitiruvchilari orasida toʻplangan.
Til[tahrir | manbasini tahrirlash]
Golland tilini oʻz uylarida oʻz farzandlari va ota-onalari bilan muomala qilish orqali ishlatadigan iroqliklarning kam foizi bor. Bu ulush atigi 17,5 foizni tashkil etdi. Shu bilan birga, undan umuman foydalanmaydiganlar 47,5 foizni tashkil etadi. Tadqiqot natijalariga koʻra, suhbatdoshlarning koʻpchiligi (62 foizi) golland tilini (qiyin) deb hisoblaydi. Faqat 7 foizi buni (oson) deb aytdi.
Taniqli odamlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Hoshim Muhammad Gafer, Iroq siyosatchisi va Iroq COR aʼzosi
- Saloh Abdel-Razzoq, Bagʻdod gubernatori
- Mohamed Al-Daradji, rejissyor
- Mahmud Jasim Al-najar, yozuvchi, shoir
- Uesam al-Delaema AQSh tomonidan Iroqda amerikaliklarni oʻldirish uchun til biriktirganlikda ayblanmoqda.
- Farida Muhammad Ali, qoʻshiqchi
- Hagal Amin, kinorejissyor[5]
- Dashni Murod, asli kurd qoʻshiqchisi
- Essam Zaki, moda dizayneri[6][7]
- Nedim Kufi, rassom
- Viola Haqi, model[8]
- Ciavar Xandan, futbolchi
- Usama Rashid, futbolchi
- Anmar Almubaraki, futbolchi
- Havbir Mostafa, futbolchi
- Qosim Alsaedy, rassom
- Laila Az-Zvayniy, muallif
- Rodaan Al Galidi, yozuvchi
- Marivan Kanie, yozuvchi
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „Jennifer Hamm :: Freelance Journalist“. 2017-yil 16-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 15-yanvar 2008-yil.
- ↑ „:: Safara.info :: Iraqi Embassy in the Hague ::“. 2008-yil 5-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 1-noyabr.
- ↑ Iraqi migration to the Netherlands
- ↑ Manba xatosi: Invalid
<ref>tag; no text was provided for refs namedStudyReportIraqiComInNetherlands - ↑ „Leisure & Entertainment - March 2003“. 2007-yil 23-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 31-avgust 2007-yil.
- ↑ „Iraqi-Dutch fashion designer“. 2007-yil 18-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 9-aprel 2008-yil.
- ↑ „Future TV“. 2008-yil 6-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 9-aprel 2008-yil.
- ↑ FMD — Profile of fashion model viola haqi