Kontent qismiga oʻtish

Nikolay Xlibko

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Nikolay Xlibko
Tugʻilgandagi ismi Nikolay Selivestrovich Xlibko
Tugʻilgan sanasi 1919-yil 28-noyabr
Tugʻilgan joyi Toshkent, Rossiya SFSR
Vafot sanasi 1993-yil 17-noyabr (73 yosh)
Vafot joyi Nijniy Novgorod, Rossiya
Fuqaroligi  SSSR
 Rossiya
Kasbi aktyor, teatr oʻqituvchisi
Faoliyat yillari 1946-1990-yillar
Teatr Gorkiy nomidagi drama teatri
Mukofotlari

IMDb ID 0451677

Nikolay Selivestrovich Xlibko (1919-yil 28-noyabr, Toshkent — 1993-yil 17-noyabr, Nijniy Novgorod) — sovet teatr aktyori va oʻqituvchisi. RSFSRda xizmat koʻrsatgan artist (1971)[1][2].

Ulug Vatan urushi qatnashchisi[1].

Tarjimai holi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

1919-yil 28-noyabrda Toshkentda tug‘ilgan.

1938-1946-yillarda — Leningrad teatr instituti talabasi[1][3]. Institutda oʻqiyotganda Ulugʻ Vatan urushi boshlangan. 3-kursda ixtiyoriy ravishda xalq militsiyasi diviziyasida jangga borgan. Natsistlarning oʻqi uning oʻng oʻpkasini teshib oʻtib, moʻ’jizaviy tarzda tirik qolgan. Urush tugashi bilan institutga qaytib, uzilib qolgan oʻqishni tugatgan[4].

Arkadiy Raykindan taklif olgan, uning rahbarligida 3 yil davomida Leningrad davlat miniatyura teatrida ishlagan[4].

1956-1958-yillarda — Toshkent rus drama teatri aktyori[5][6][7][8][9].

1962-1990 yillarda — Gorkiy nomidagi drama teatri aktyori[1][2][10][11][12].

Toshkent politexnika instituti drama jamoasining badiiy rahbari[9]. Aynan Nikolay Xlibko 1950-yillarning oxirida havaskor teatr jamoasi yordamida Mayakovskiyning „Klop“ va „Misteriya Buf“ pyesalarini sahnaga qaytargan. Toshkent rus drama teatrining butun jamoasi „Klop“ spektaklining talabalik premyerasida qatnashgan, bu spektaklda Nikolay Xlibko „Prisypkin“ rolini ijro etgan, keyin Moskva satira teatrida va mamlakatning koʻplab boshqa teatrlarda „Klop“ spektakli sahnalashtirilgan. Shunday qilib, Nikolay Selivestrovich Xlibkoning yengil ijodiy qoʻli bilan Mayakovskiyning „Klop“ asari koʻp yillik taqiq va unutilishdan soʻng, sahnada „gʻalabali yurish“ni boshlandi. 1957-yilda, 30 yillik tanaffusdan soʻng, Nikolay Xlibko „Misteriya Buf“ni sahna hayotiga qaytargan. „Teatralnaya jizn“[9] Soyuz jurnali bu asarga katta maqtov bilan munosabat bildirgan.

Gorkiy nomidagi teatr bilim yurtida dars bergan[10][11][13]. Talabalar Nikolay Xlibkoni mehr bilan „Kolya amaki“ deb chaqirishgan. Nikolay Xlibkoning shogirdlari orasida Aleksandr Pankratov-Cherniy[14][15], Igor Ledogorov, Yulian Kalisher, Irina Mazurkevich[4] va boshqalar kabi mashhur aktyorlar bor.

Xlibko umrining katta qismini teatrga bagʻishlagan, shu bilan birga filmlarda ham rol oʻynagan[16][17][18].

1993-yil 17-noyabrda Nijniy Novgorodda insultdan vafot etgan[19]. „Marina Rosha“ qabristoniga dafn qilingan[20].

Xotini: Xlibko Aelita Antonovna (1925-yil 25-avgust — 2015-yil 5-fevral), Ulugʻ Vatan urushi faxriysi, ilgari nemis tili oʻqituvchisi boʻlgan[4].

Oʻgʻillari: Vladimir va Sergey[4].

Teatrdagi ishlari

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Rol Spektakl
Dudakov „Dachniklar“ (Chorbogʻda turuvchi), M. Gorkiy
Bubnov „Pastda“ (Tubda), M. Gorkiy
Sartakov „Sovest“ (Vijdon), D. Pavlova
Prozorov „Palata“, S. Alyoshin
Salov „V den svadby“ (Toʻy kuni), V.Rozov
Filipp „Plot“ (Sol), Y.Petuxov
Jo Keller „Jo Keller va uning oʻgʻillari“, A.Miller
Smolokurov „Togʻlarda“, P.Melnikov-Pecherskiy
Qirol „Favqulodda elchi“, A. va P.Tur
General Kolotov „Ogʻir ayblov“, L.Sheynin
Qirol Edvard 4 „Qirol Richard 3-chi“, V. Shekspir
Ruhoniy „Kuraj ona va uning farzandlari“, B. Brecht
Kolomiytsev „Oxirgi“, M. Gorkiy
Samsonov „Sohil“, Y. Bondarev
Fon Dostov „Kleron“, M. Gaspar
Baptista „Ukrosheniye stroptivoy“ (Gʻazabning bosilishi), V. Shekspir
Xryukov „Shutniki“ (Xazilkashlar), A. Ostrovskiy
Boatswain koʻrfazi „Gibel eskadry“ (Eskadronning oʻlimi), A. Korneichuk
Qorovul Nikita „Troye“ (Uchchovi), M. Gorkiy
Gastrit „Vecher“ (Kecha), A. Dudarev
Polivanov „Mer goroda Lykova“ (Lykov shahri meri), D.Granin
Kuchumov „Beshennye dengi“ (Quturgan pullar) A. Ostrovskiy
Bukeev „Yakov Bogomolov“ M. Gorkiy
omadsiz „Na boykom meste“ (Gavjum joyda) A. Ostrovskiy
Bezbedov „Jizn Klima Samgina“ (Klim Samgin hayoti), M. Gorkiy
Prisypkin „Klop“ (Kana), A. Mayakovskiy
Lefebr „Madam Sent-Jen“ V. Sardu
Yil Nomi Rol
1954 „Novoselye“ (Uy toʻyi) Mazayev
1958 „Plamennye gody“ (Olovli yillar) Jeleznov (bosh rol)
1959 „Jili-byli starik so storuxoy“ (Chol bilan kampir yashar edilar) (epizod)
1968 „Lyubov Serafima Frolova“ (Serafim Frolov sevgisi) (epizod)

Mukofotlar va unvonlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Galereya pamyati Nijegorodskogo dramaticheskogo teatra
  2. 2,0 2,1 2,2 Sbornik „Teatr, vipuski 1-4“, Soyuz pisateley SSSR, Ministerstvo kulturi, Komitet po delam iskusstv: Iskusstvo, 1990, S. — 103
  3. Sbornik „Stranitsi istorii: Sankt-Peterburgskaya Gosudarstvennaya Akademiya teatralnogo iskusstva: prilojenie, alfavitniy ukazatel vipusknikov Akademii, 1922—1998“: Sankt-Peterburgskaya gos. akademiya teatralnogo iskusstva, 2001, ISBN 5-88689-005-X, 9785886890051
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Vipusk 15 iz serii „Nijegorodskie teatralnie sezoni“ GTRK Nijniy Novgorod
  5. Istoriya Russkogo Dramaticheskogo Teatra Uzbekistana
  6. Kniga „Gorkovskie chteniya“, I. K. Luppol, Institut mirovoy literaturi imeni A. M. Gorkogo: Nauka, 1964, S. — 269, 287
  7. Sbornik „Zvezda Vostoka: Organ Soyuza pisateley Uzbekistana, vipuski 4-6“: Obʼedinyonnoe izd-vo „Kzil Uzbekistan“, „Pravda Vostoka“, i „Uzbekistan Surx“, 1973, S. — 173
  8. Kniga „Istoriya solnechnogo Tashkenta“, tom 2, G.Rashidov, R.Aminova: Nauka, 1966, C. — 406
  9. 9,0 9,1 9,2 Kniga „V tvorcheskom sorevnovanii: teatralniy festival k sorokaletiyu oktabrya“, A.Anastasev, Institut istorii iskusstv: Iskusstvo, 1958, S. — 166, 171
  10. 10,0 10,1 Kniga „Russkaya teatralnaya shkola“, Yu.Shilov, Moskva: Paninter, 2004, S. — 265, 268, 533, ISBN 5-89884-025-7
  11. 11,0 11,1 Kniga „Gosudarstvenniy russkiy dramaticheskiy teatr im. M. Gorkogo: 20 let“, V. D. Dyachenko, L. J. Slivkin, A. M. Ribnik: Obʼedinyonnoe izd-vo „Kzil Uzbekistan“, „Pravda Vostoka“, i „Uzbekistan Surx“, 1955, S. — 15, 44, 60
  12. Sbornik „Teatralnaya jizn“, RSFSR, Ministerstvo kulturi, Vserossiyskoe teatralnoe obщestvo, Soyuz pisateley RSFSR, 1983, S. — 64
  13. Ucheniki teatra o prepodavatele Nikolae Xlibko
  14. A. Pankratov-Cherniy: „Ya voobщe schastliviy chelovek, ya na puti svoyom vstrechal stolko dobrix zamechatelnix lyudey“
  15. A. Pankratov-Cherniy nazivaet Nikolaya Xlibko velikim artistom v knige Ya.Groysmana „Vatslav Dvorjeskiy — dinastiya“
  16. „Yejegodnik kino“, Institut istorii iskusstv SSSR: Iskusstvo, 1961
  17. Katalog „Sovetskie xudojestvennie filmi“, tom 3, Vsesoyuzniy gosudarstvenniy fond kinofilmov: Iskusstvo, Moskva, 1961, C. — 234
  18. Jurnal „Iskusstvo kino“, vipusk 5, Ministerstvo kinematografii SSSR, Ministerstvo kulturi, Soyuz pisateley SSSR, 1969, S. — 172
  19. Nekrolog: Nijegorodskiy rabochiy, 21 sent. 1993. — S. 7.
  20. Xlibko Nikolay Selivestrovich
  21. Rossiyskiy gosudarstvenniy voenniy arxiv