Nina Annekova-Bernar
| Nina Pavlovna | |
|---|---|
| Asl ismi | Nina Annekova-Bernar Pavlovna |
| Tavalludi |
1862-yil |
| Vafoti |
1933-yil Orenburg |
| Ijod qilgan tillari | Rus tili |
| Fuqaroligi | Rossiya Imperiyasi va SSSR |
Nina Pavlovna Annenkova-Bernar (tugʻilgan ismi Anna Pavlovna Bernard, birinchi nikohida – Drujinina, ikkinchisida – Borisova[1], 1859-yil 28-yanvar, Pskov[2] – 1933-yil 30-iyun, Orenburg[3]) rus aktrisa va yozuvchisi boʻlgan[4]. U 1924-yilda Qozog‘iston ASSR xalq artisti unvoniga sazovor boʻlgan[5].
Biografiyasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Anna Pavlovna Bernard 1859-yilda Pskovda davlat palatasi amaldori P. G. Bernard va A. E. Okunyeva oilasida tugʻilgan[2]. U Sankt-Peterburgdagi Mariinskiy ayollar gimnaziyasida taʼlim olgan va Vera Vasilyevna Samoylova rahbarligidagi drama kurslarida qatnashganV. 1880—1888-yillarda Nina Annenkova-Bernar taxallusi bilan viloyatlarda – Vilno, Qozon, Orenburg, Samara va boshqa shaharlarda, keyinchalik Moskvadagi Goreva teatrida (1889), 1890—1893-yillarda esa Aleksandrinskiy teatrida sahna koʻrgan. Nina ijro etgan rollar orasida: Janna d’Ark („Orlean malikasi“), Katerina („Boʻron“), Negina („Isteʼdodlar va muxlislar“), Nina („Niqob“), Qirolicha („Don Karlos“), Yudif („Uriel Akosta“) va boshqalar bor[6][7]. 1890-yillarning oʻrtalaridan boshlab u davriy nashrlarda, xususan, „Russkoye bogatstvo“, „Russkaya misl“, „Nedelya“, „Vestnik Yevropi“ jurnallarida qissa va hikoyalarini eʼlon qila boshlagan.
Uning „Rasskazi i ocherki“ (1901), „Babushkina vnuchka“ (1903) qissasi va „Doch naroda“ (1903) dramasi alohida kitob sifatida nashr etilgan. „Doch naroda“ asari Janna d’Ark tarixining talqini boʻlib, V. F. Komissarjevskayaning benefisi uchun yaratilgan. Komissarjevskayaning oʻzi Ye. P.Karpovga yozgan xatida pyesa haqida shunday degan: „Shillerdan voz keching – uning Ioanna d’Arki uning dahosining mahsuli, bu esa haqiqiy, qanday boʻlgan boʻlsa shunday. Bu pyesaning qanchalik muvaffaqiyatli chiqishini istayotganimni bilsangiz edi. Menga rol yoqadi, men uni ijro eta olaman.“ Komissarjevskayaning Aleksandrinskiy teatrida „Doch naroda“ spektaklini sahnalashtirishga qaratilgan urinishlari natija bermagan (unga Shillerning „Orlean qizi“da oʻynash taklif qilingan), shundan soʻng aktrisa teatrni tark etgan[8].
Pyesaning 1903-yilgi nashriga Vyach. I.Ivanov „Vesi“ jurnalida betaraf taqriz eʼlon qilgan (biroq 1914-yilda uning Annenkova-Bernarning oʻzi tomonidan oʻqilgan „Doch naroda“ asariga munosabati shunchalik keskin boʻlganki, bu muallif koʻz yoshlarigacha olib borgan)[9].
Keyinchalik Annenkova-Bernar bir necha yil davomida Suvorin teatri tomonidan sahnalashtirilgan oʻz pyesasida Janna rolini oʻynagan. 1914-yilda „Doch naroda“ Xalq uyi teatrida sahnalashtirilgan (bosh rolda – M. A. Vedrinskaya)[10].
Oktyabr inqilobidan soʻng u Orenburgda yashagan va u yerda bir muddat teatr studiyasini boshqargan. Nina adabiy faoliyatini davom ettirgan, xususan, bahodir Beket Serkeboyev haqida „Beket“ (1923) va „Boʻronlar“ (1924) pyesalarini yaratgan. Ulardan birinchisi 1923-yilda Orenburg davlat teatrida sahnalashtirilgan, Annenkova-Bernar spektaklda bosh qahramonning onasi Ul-basun rolini ijro etgan.
1933-yilda vafot etgan.
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Russkie pisateli. 1800—1917. Biograficheskiy slovar. Tom 1: A-G. Redkol. P. A. Nikolaev i dr. M.: Sovetskaya ensiklopediya. 1989
- ↑ 2,0 2,1 Annenkova-Bernard Anna Pavlovna // Pskovskaya ensiklopediya. – Pskov, 2003
- ↑ Prokofeva, A. G. Peterburgskoe nachalo, orenburgskiy kones: N. P. Annenkova-Bernar v Orenburge / A. G. Prokofeva // Gostiniy dvor. – 2003. – № 12+1. – S. 261—263
- ↑ Andoza:ВТ-ЭСБЕ+
- ↑ Kazaxskaya SSR : 4-tomnaya krat. ensikl. / Gl. red. M. K. Kozibaev. – Alma-Ata : Kaz. Sov. Ensikl., 1985-. T. 4
- ↑ Levin N. F. Aktrisa liriko-dramaticheskogo darovaniya / N. Levin // Pskovskie sezoni: provinsialniy teatr v XX veke. – Pskov, 1999
- ↑ Russkiy dramaticheskiy teatr: Ensiklopediya/ Pod obщ. Red. M. I. Andreeva, N. E. Zvenigorodskoy, A. V. Martinovoy i dr. – M.: Bolshaya Rossiyskaya ensiklopediya, 2001
- ↑ „Жанна д’Арк в России: исторический образ между литературой и пропагандой / Д. М. Буланин. — Москва ; Санкт-Петербург : Альянс-Архео, 2016. Стр. 272—274“. 2022-yil 15-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 5-dekabr.
- ↑ „Обатнин Г. В. Кювилье, Иванов и Беттина фон Арним // Россия и Запад: Сб. статей в честь 70-летия К. М. Азадовского. М., 2011. С. 363—365“. 2021-yil 24-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 5-dekabr.
- ↑ Ismagulova T. D. „Simvol gonimoy russkoy sudbi…“ : Aktrisa Mariya Vedrinskaya // Berega. 2003. Vip. 2. S. 13-18