O`t tosh kasalligi
Ushbu sahifani Oʻttosh kasalligi bilan birlashtirish taklif etiladi. (munozara) |
Oʻt pufagidagi tosh – bu oʻt pufagining choʻkma qismlaridan hosil boʻlgan tosh[1]. Xolelitiyoz atamasi oʻt pufagida toshlar mavjudligini yoki oʻt pufagidagi toshlar tufayli kelib chiqadigan har qanday kasallikni anglatishi mumkin xoledoxolitiaz esa oʻt yoʻllari ichida koʻchib ketgan oʻt pufagi toshlarining mavjudligini anglatadi[2]. Oʻt pufagida tosh boʻlgan odamlarning koʻpchiligi (taxminan 80%) asemptomatikdir[3][4]. Biroq, oʻt pufagidagi tosh oʻt yoʻllarini toʻsib qoʻyganda va o'tkir xolestaza sabab boʻlganda, koʻpincha silliq mushaklarning refleksli spazmi paydo boʻladi, natijada qorinning oʻng yuqori qismida kuchli ogʻriq hosil boʻladi[5]. Bu har yili oʻt pufagida tosh boʻlganlarning 1-4 foizida sodir boʻladi. Oʻt pufagidagi toshlarning asoratlari orasida oʻt pufagining yalligʻlanishi (xoletsistit), oshqozon osti bezining yalligʻlanishi (pankreatit), obstruktiv sariqlik va oʻt yoʻllarida infektsiya (xolangit) boʻlishi mumkin. Ushbu asoratlarning belgilari besh soatdan ortiq davom etadigan ogʻriq, isitma, sargʻish teri, qusish, qoraygan siydik va rangpar axlatni oʻz ichiga olishi mumkin[6]. Oʻt pufagidagi toshlar uchun xavfli omillar orasida tug'ishni nazorat qilish tabletkalari, homiladorlik, oilada o't pufagida tosh kasalligi, semirish, diabet, jigar kasalligi yoki tez vazn yoʻqotish kiradi. Oʻt pufagidagi toshlarni hosil qiluvchi safro komponentlari orasida xolesterin, safro tuzlari va bilirubin mavjud Asosan xolesterindan hosil boʻlgan oʻt pufagi toshlari xolesterin toshlari deb ataladi va asosan bilirubindan hosil boʻlganlar pigment toshlari deb ham ataladi. Keyinchalik tashxis odatda ultratovush bilan tasdiqlanadi. Qon testlari yordamida asoratlarni aniqlash mumkin[7]. Oʻt pufagida tosh paydo boʻlish xavfini jismoniy mashqlar va sogʻlom ovqatlanish bilan sogʻlom vaznni saqlab qolish orqali kamaytirish mumkin. Oʻt pufagi xurujlari boʻlganlarda, odatda , o't pufagini olib tashlash uchun jarrohlik tavsiya etiladi[8].
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „arxiv nusxasi“. 2016-yil 28-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 29-iyul.
- ↑ https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK258747/
- ↑ „arxiv nusxasi“. 2016-yil 28-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 29-iyul.
- ↑ "Diagnosis and treatment of gallstone disease". The Practitioner 259 (1783): 15–9, 2. June 2015. PMID 26455113.
- ↑ "2016 WSES guidelines on acute calculous cholecystitis". World Journal of Emergency Surgery 11: 25. 2016. doi:10.1186/s13017-016-0082-5. PMID 27307785. PMC 4908702.
- ↑ https://www.nhs.uk/conditions/gallstones/complications/
- ↑ „arxiv nusxasi“. 2016-yil 28-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 29-iyul.
- ↑ „arxiv nusxasi“. 2016-yil 28-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 29-iyul.