Objazsoy
| Objazsoy | |
|---|---|
 Objazsoy Objaz qishlogʻi yaqinda, martda | |
| Tavsif | |
| Uzunligi | 24 |
| Havzasi | Ohangaron / Sirdaryo/ Kichik Orol dengizi/Katta Orol dengizi |
| Suv sarfi | 0,45 m³/s (Objaz qishlogʻi) |
| Suv oqimi | |
| Boshlanishi | |
| · Boshlanish joyi | Qurama tizmasi, Objaz dovonidan 3,5 km janubi-gʻarbda |
| · Balandligi | 2 000 m |
| Quyilishi | Ohangaron (daryo) |
| · Quyilish joyi | Toshariq qishlogʻi |
| · Balandligi | 680 m |
| Joylashuvi | |
| Davlat | Oʻzbekiston |
| Mintaqa | Toshkent viloyati |
| Tuman | Ohangaron tumani |
Objazsoy – Toshkent viloyatidagi soy. Qurama tizmasining shimoli-gʻarbiy yon bagʻridan boshlanadi. Ohangaron daryosining chap irmogʻi. Yuqori oqimida Sariqtoshsoy deb ataladi. Uzunligi 24 km, havzasining maydoni 140 km². Soy Objaz dovonidan 3,5 km janubi-gʻarbda bir qancha mayda buloqlardan oqib tushadi. Qor, yomgʻir va buloqlardan toʻyinadi. Oʻrta va quyi oqimida vodiysi keng, yon bagʻirlari yotiq. Oʻrtacha yillik suv sarfi 0,61 m³/sek., fevralda 2,9 m³/sek. ga yetadi. 20 dan ortiq mayda irmogʻi bor, eng yirigi – Qirqqizsoy[1].
Umumiy tavsifi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Soyning uzunligi 24 km, havzasining maydoni 140 km²[1].
Soy aralash toʻyinadi: qor, yomgʻir va buloqlar[1]. V. E. Chubning maʼlumotlariga koʻra, Objaz qishlogʻida oʻrtacha yillik suv sarfi 0,45 m³ / s ni tashkil qiladi (ustki suv havzasining maydoni 70,5 km², oʻrtacha balandligi 1590 m)[2]. Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasida oʻrtacha yillik suv sarfi 0,61 m³/s deb koʻrsatilib, fevral oyida toʻliq oqim 2,9 m³/s gacha oshishi qayd etilgan[1]. Objaz qishlogʻi uchun yillik oqim hajmi 14,2 million m³, oʻrtacha oqim moduli 6,38 l/(s×km²), oqim qatlami 201 sm/yil, oqimning oʻzgaruvchanlik koeffitsienti 0,140 (1979—1999-yillardagi kuzatuvlar davomida)[2].
Daryo oqimi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Objazsoy manbalari Objaz dovonidan[1] 3,5 km janubi-gʻarbda, Qurama tizmasining shimoliy yon bagʻrida, Oʻzbekistonning Tojikiston bilan davlat chegarasiga yaqin joyda joylashgan. U taxminan 2000 m balandlikda kichik buloqlar[1] hosil qilgan bir qancha suv oqimlarining qoʻshilishidan kelib chiqadi. Yuqori oqimida daryo Sariqtoshsoy deb ataladi[1]. Quyi oqimlarigacha soy shimoli-gʻarbiy yoʻnalishda oqadi. Oʻrta va quyi oqimida soy tik boʻlmagan qiyalik bilan keng vodiyda oqadi[1].
1977-yil holatida daryoning yuqori oqimida qirgʻoq boʻylab dam olish maskani, fermer xoʻjaligi va bolalar lagerlari faoliyat koʻrsatgan. Soy boʻylab quyi oqimda Qorataka, Sariqtosh, Qoʻrgʻon, Objazsoy (Jonibek), Janjoʻl qishloqlari joylashgan[3].
Objazsoy Ohangaron daryosining chap irmogʻi hisoblanadi[1]. Ammo hozirda Qorabovdan pastdagi barcha irmoqlar Ohangaronga yetib bormaydi, ular sugʻorish ehtiyojlari uchun taqsimlanadi va allyuvial konuslarda qurib qoladi[2]. Daryo Toshqoʻrgʻon qishlogʻi hududida, taxminan 680 m balandlikda tugaydi.
Objazsoyning irmoqlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Objazsoyning 20 ga yaqin kichik irmoqlari bor. Ulardan eng yirigi Qoʻrgʻon qishlogʻidan oqib oʻtuvchi Qirqqizsoydir[1]. Objazsoy irmoqlari orasida Pistalisoy boʻlib, uning havzasida arxeologik yodgorlik – qadimgi Ungurlikon feruza koni joylashgan[4].
Adabiyotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Чуб В. Е.. Изменение климата и его влияние на гидрометеорологические процессы, агроклиматические и водные ресурсы Республики Узбекистан. Ташкент: «VORIS NASHRIYOT» MChJ, 2007 — 89—90-bet. ISBN 978-9943-304-23-9.
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Чуб 2007.
- ↑ Ташкентская область. Справочная политико-административная карта. Масштаб 1: 500 000.. Ташкент: Госкомгеодезкадастр, 2007. ISBN 978-9943-15-072-0.
- ↑ Буряков Ю. Ф.. По древним караванным путям Ташкентского оазиса. Ташкент: Издательство «Фан» Узбекской ССР, 1978 — 89-bet.
 | Ushbu maqolada Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan. |
 | Bu andozani aniqrogʻiga almashtirish kerak. |