Ochiq osmon ostidagi muzey
Ochiq osmon ostidagi muzey- binolar va artefaktlar to'plamini binodan tashqarida namoyish etadigan muzey . U ko'pincha binolar muzeyi yoki xalq muzeyi sifatida ham tanilgan.
Ta'rif[tahrir | manbasini tahrirlash]
Ochiq havo- bu "binolar tashqarisidagi cheklanmagan atmosfera. . . ”[1]. Soddaroq aytilganda, ochiq osmon ostidagi muzey - bu o'zida bir yoki undan ortiq binolarni jamlashtirgan har qanday muassasa, jumladan, fermer xo'jalik muzeylari, tarixiy uy muzeylari va ochiq osmon ostidagi arxeologik muzeylar dir. Ko'pincha "ochiq osmon ostidagi muzey" katta ochiq maydonchalarda, odatda o'tmishning qayta tiklangan landshaftlari sharoitida bir nechta eski binolarni to'plash va tiklashga qaratilgan va ko'pincha tirik tarixni o'z ichiga olgan muzey uchun qo'llaniladi. Shuning uchun ularni muzeylar qurilishi sifatida ta'riflash mumkin.
Ochiq osmon ostidagi barcha muzeylar, jumladan XX asrning ilk muzeylari uchun umumiy narsa jamiyatning barcha qatlamlari vakillari tomonidan o`sha davrdagi kundalik hayot tarixini o'rgatishdir.
Kelib chiqishi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Ochiq osmon ostidagi muzey g`oyasi 1790-yillarga borib taqaladi. Ushbu g'oyaning ilk tarafdori shveysariyalik mutafakkir Sharl de Bonstetten bo'lib, u Daniyadagi Fredensborg saroyi bog'idagi "Skandinaviya vodiysi" nomli mahalliy liboslardagi norvegiyalik dehqonlarning haykallari ko'rgazmasiga tashrif buyurishga asoslangan edi[2]. U an'anaviy dehqon uylari zamonaviylikka qarshi saqlanishi kerak deb hisoblardi, ammo bu g'oyani qo'llab-quvvatlay olmadi[2].
Ochiq osmon ostidagi muzeylarning ko`pchiligi qishloq madaniyatiga e'tibor qaratadi. Biroq, 1914-yilda Daniyaning eski Orxus shahridagi birinchi shahar muzeyi ochilgandan beri[3] shahar madaniyati ham ochiq osmon ostidagi muzeylar doirasiga aylana boshladi. Ko'p hollarda mavjud qishloq madaniyat muzeylarida yangi shaharchalar qurilmoqda.
Tirik tarix muzeylari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Tirik tarix muzeylari, shu jumladan, tirik xoʻjalik muzeylari va tirik muzeylar ochiq osmon ostidagi muzeylar boʻlib, unda kiyingan tarjimonlar ma'lum davrdagi insonlar hayot tarzini tasvirlaydilar. Tarjimonlar xuddi boshqa zamon va makonda yashayotgandek harakat qiladilar va kundalik uy yumushlari, hunarmandchilik va kasb-hunarlarni bajaradilar. Bundan ko`zlangan asosiy maqsad - zamonaviy tomoshabinlarga eski turmush tarzi va izlanishlarini namoyish etish hisoblanadi. Bu kabi maishiy vazifalarga ochiq o'choqda ovqat pishirish, sariyog` yoqish, jun yigirish va turli kiyimlar to'qish, zamonaviy asbob-uskunalarsiz dehqonchilik kiradi. Ko'pgina tirik muzeylarda temirchi, qalaychi, kumushchi, to'quvchi, ko'nchi, zirhchi, misgar, kulol, tegirmonchi, arrachi, shkafchi, yog'och o'ymakorligi , nusxa ko`chiruvchi, shifokor va bosh omborchi kabi an'anaviy hunarmandlar ishlaydi.
Shimoliy Amerika innovatsiyalari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Shimoliy Amerikadagi ochiq osmon ostidagi muzeylar, odatda tirik tarix muzeylari deb ataladi, Yevropaga nisbatan biroz kechroq kelib chiqqan va tashrif buyuruvchilarning tajribasi ham boshqacha. Birinchisi, Genri Fordning Michigan shtatining Dirborn shahridagi Greenfield qishlog'i (1928-yil), u yerda Ford o'z to'plamining "Amerikaning cho'ntak nashri" bo'lishini maqsad qilgan[4]. :153Kolonial Uilyamsburg (1934-yilda ochilgan), Shimoliy Amerikadagi ochiq osmon ostidagi muzey rivojlanishiga ko'proq ta'sir ko'rsatdi. Bu qit'a orqali Mystic Seaport, Plimoth Plantation va Fortress Louisburg kabi loyihalarga ta'sir ko'rsatdi.
Shimoliy Amerikada ochiq osmon ostidagi ko'plab muzeylar o`sha davr liboslarida kiyinib,o`sha zamondagi hunarmandchilik va kundalik ishlarni bajaradigan tarjimonlarni o'z ichiga oladi[4]. :154Shunday qilib, tirik muzeylar madaniyat, tabiiy muhit yoki tarixiy davr sharoitlarini to'liq hajmda qayta tiklashga urinish sifatida qaraladi. Asosiy maqsad eksponatlardan foydalangan holda hilarda o'ziga xos madaniyat, atrof-muhit yoki tarixiy davrni jismoniy hislar orqali ajyoib taassurot orttirishiga qaratilgan.
- Sculpture garden
- Historical reenactment
- Human zoo
- List of Renaissance fairs
- List of tourist attractions providing reenactment
Foydalanilgan adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Oxford English Dictionary Second Edition on CD-ROM (v. 4.0) © Oxford University Press 2009
- ↑ 2,0 2,1 Hurt 1978.
- ↑ „The Old Town. Denmark's National Open Air Museum of Urban History and Culture“. 2010-yil 18-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 17-fevral.
- ↑ 4,0 4,1 Kenneth Hudson, Museums of Influence, Cambridge University Press, 1987.
- Muzey veb-saytlari
- Ochiq osmon ostidagi muzey Bokrijk Flandriyadagi yetakchi ochiq osmon ostidagi muzey, Belgiya
- Přerov nad Labem ochiq osmon ostidagi muzey - fotogalereya
- Rojnov pod Radxoshtemdagi Valachian etnografik muzeyi, Chexiya (Wayback Machine saytida 2016-09-08 sanasida arxivlangan)
- Hjerl Hede, Daniyadagi ochiq osmon ostidagi muzey, dastlabki kunlardan taxminan 100 yil oldin hayotni ko'rsatadi.
- Eski shahar (Den Gamle By), Daniyadagi ochiq osmon ostidagi muzey shahar hayotini namoyish etadi.
- Jamtli - Shvetsiyaning eng katta va eng qadimgi mintaqaviy ochiq osmon ostidagi muzeylaridan biri, Östersundda.