Okean qaʼri

Okean qaʼri – Dunyo okeani tubi relyefi va geologik strukturasining eng asosiy elementlaridan biri. Dunyo okeanining oʻrtasidagi tizmalardan tashqari abissal qismini (qarang Abissal oblast) oʻz ichiga oladi. Yer yuzasining eng past gipsometrik sathini (oʻrtacha chuqurligi 4 ming metr, maksimal chuqurligi 7 ming metrgacha gacha) egallaydi. Maydoni 185 mln. km² dan ortiq (Dunyo okeani tubi umumiy maydonining 50% dan koʻproq qismi).

Okean Qaʼri relyefi va tektonik strukturasining eng yirik elementlari – okean botiklari va ularni ajratib turadigan turli tipdagi koʻtarilmalardir. Botiklar Okean kaʼrining eng katta qismini egallaydi; ularning oʻrtacha chuqurligi 5 ming metr Botiqlar tubi maydonining 80% i past-baland abissal tipdagi relyef (nisbiy chuq. 500–1000 metr), qolgan qismi yassi va qiya abissal tekisliklardan iborat. Yassi abissal tekisliklar Okean kaʼrining 10% dan kamroq yuzasini egallab, odatda, materiklarga yaqin botiqlarning chetlarida joylashgan. Ular birlamchi past-baland relyefning materiklardan oqib kelgan choʻkindilar bilan koʻmilishi natijasida paydo boʻldi. Kiya tekisliklar botiqlar chetlarida ham boʻladi va asta-sekin materik etagi tekisligiga qoʻshilib ketadi. Yassi abissal tekisliklar va abissal past-balandliklar orasida alohida suv osti togʻlari (vulkanlar) koʻtarilib turadi. Tropik dengizlaridagi koʻpgina suv osti togʻlarining usti marjon kurilmalaridan iborat (qarang Atollar).

Okean qaʼridagi togʻlar palaxsa-palaxsa yoki gumbazsimon balandliklar boʻlib, bu tizmalarning tepalari koʻpincha vulqonlardan iborat.