Okin buryatlari
Okin buryatlari (bur.Axin Buryaaduud) — buryat etnik guruhi tarkibiga kiruvchi hududiy guruh.
Ular Sharqiy Sayanning janubi-sharqiy qismida, Buryatiyaning Okin tumanida yashaydilar. Ular Oka va uning irmoqlarining yuqori oqimidagi vodiylarda, Sensa , Tissa , Dibi , Xoyto-Oka va boshqalarda joylarda yashaydilar.[1]
Qabila tarkibi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Okin buryatlari tarkibiga boʻldoy,[2] shurthu, shuranxon, mootongo, teret, dalancha, shooshxoy, noyod, doloonguud, dongod, xoyxo (hoigo, hoiho), horshod (horchid), sagan, bulga, murten, shonorg, maxarog, ulaaba, soyot, irkit, haasut, onxot kabi mayda qabilalar kiradi.. Okin tertelari quyidagi urugʻlarni oʻz ichiga oladi: dalansha, doloonguud, noyod, shooshxoy, dongoyd (dongod)[3].
Okin buryatlarining asosini yirik xongodor qabilasining qismi boʻlmagan tunkin-zakamenskiy qabilalarining boʻlaklari tashkil qiladi. Boʻldoy, shurthu, shuranxon, mootongo xongodor urugʻlari — okin buryatlari orasidagi etnik jamoa hisoblanadi[4]..
19-asrda ikki tilli boʻlgan va buryat tili bilan bir qatorda turkiy sayan shevalarini ishlatgan qabilalar — soyotlar, irkitlar, xaasutlar va onxotlar bir-biridan ajralib turadi. 2002-yilgi aholini roʻyxatga olishda soyotlar birinchi marta alohida etnik guruh sifatida aniqlangan. 2006-yilda Rossiya Federatsiyasi hukumatining buyrugʻi bilan ular Rossiyaning tub aholisi roʻyxatiga kiritilgan.
Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Нанзатов Б. З. Этногенез западных бурят (VI-XIX вв.) (Wayback Machine saytida 2021-11-12 sanasida arxivlangan). — Иркутск, 2005. — 160 с. — ISBN 5-93219-054-6.
- ↑ Нанзатов Б. З. Племенной состав бурят в XIX веке. — 2003. — Andoza:Бсокр.
- ↑ Дугаров Б. С. К происхождению рода хурхут (по фольклорным данным) // Россия и монгольский мир: вектор на сближение. — 2016. — Andoza:Бсокр. Архивировано 16 may 2021 года.
- ↑ Этнические и историко-культурные связи монгольских народов. БФ СО АН СССР, 1983 — 93 bet.
Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Nimaev D. D., Nanzatov B. Z. 17—19-asrlarda buryatlarning urugʻ-qabila va etnohududiy guruhlari. // Buryatlar. M., Nauka, 2004. — S. 54.
- Dugarov D.S. Turk-moʻgʻul xalqlarining ayollar kostyumi bezakidagi oqqush // SE. 1983. No 5 — S. 90-100.
- Pavlinskaya L.R. Moviy togʻlarning koʻchmanchilari. — SPB., 2002. — S. 35-40.
- Baldaev S.P. Buryatlarning genealogik anʼanalari va afsonalari. 1-qism. Bulagatlar va ekhiritlar. — Ulan-Ude, 1970. — 362 p.
- Tsydendambaev T. B. Buryat tarixiy yilnomalari va nasabnomalari buryatlar tarixiga oid manbalar sifatida. — Ulan-Ude: Rep. tip., 2001. — 255 b.
- Nanzatov B. Z. XIX asrda buryatlarning qabilaviy tarkibi // Sibir xalqlari va madaniyatlari. Oʻzaro taʼsir shakllanish va modernizatsiya omili sifatida: Maqolalar toʻplami. — Irkutsk, 2003. — S. 15-27.
- Nanzatov B. Z. Gʻarbiy buryatlarning etnogenezi (VI-XIX asrlar). — Irkutsk, 2005. — 160 p.