Or-Avnar ibodatxonasi
| Sinagoga | |
|---|---|
| Joylashuv | Samarqand |
| Binokor | Yosef ben abo Mamon Alishaev va buxoriyalik yahudiylarning mahalliy jamoasi |
| Turi | Iudaizm |
| Meʼmoriy uslubi | Uy bino shaklidagi majmua |
| Xarita | |
| Koordinatalari | 39°39′30.269″N 66°59′14.496″E / 39.65840806°N 66.98736000°E |
Or-Avner sinagogasi, 1927-yildan 1994-yilgacha Yozef Alishayev ibodatxonasi (oʻzbekcha: Or-Avner sinagogasi evt. Or-Avner sinagogasi ) — Oʻzbekiston, Samarqand shahrining yangi qismida joylashgan sinagoga. Bu Samarqandda hozirda faoliyat yuritayotgan ikkita sinagogadan biridir.
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Bu sinagoga XIX asr oxirida mashhur buxoriyalik yahudiy, savdogar va boy Yozef ben abo Mamon Alishayev tomonidan qurilgan. 1923-yilda Yosef Alishaev oilasini Falastinga ko'chirishga qaror qildi va yaqinda vafot etgan Frexo ismli qizi xotirasiga sinagogani Buxoro yahudiylarining mahalliy jamoasiga qoldirdi.
Yosef Alishayev 1793-yilda Buxoroga ko‘chib kelgan mashhur bobosi Yozef Mamon Magribiydan meros bo‘lib Mamon ( ibroniycha moliya degan ma’noni anglatadi) laqabini olgan. Yozef Alishayev Falastinga kelganidan keyin 1930-yillarda Petah Tikvada Rotshild ko'chasida joylashgan va hozirgi kungacha faoliyat ko'rsatayotgan sinagoni qurgan.
Qisqa pauzadan so'ng, bu ibodatxona 1927-yilda yana ishlay boshladi. U Samarqand shahrining yangi qismida (“ Rossiya Samarqandi ” deb ataladi), Yalangto'sh ko'chasida joylashgan. Bu Samarqandning bu qismida mavjud bo'lgan barcha ibodatxonalar ichida eng kattasi. “Rossiya Samarqandi”da jami 4 ta sinagoga boʻlgan ( XX asr boshlarida eski shaharda 30 dan ortiq ibodatxonalar mavjud edi). Ulardan ikkitasi - Pinxas Abramov va Shlomo Sofievning ibodatxonalari - 1928-yilgacha ishlagan va faqat bittasi Zabulon Mosheyevga tegishli bo'lib, 1940-yilda yopilgan. Bu binoda uzoq vaqt davomida “Salomatlik ta’limi uyi” va Sog‘liqni saqlash vazirligining shahar bo‘limi joylashgan. Va bugungi kunda faqat Yosef Alishayevning ibodatxonasi ishlamoqda.
1927-yildan beri sinagoga ravvin Daniel Shakarov boshchiligida ishladi. Sovet davrida u tez-tez yopilgan, ammo Sovet hukumati uni olib qo'ya olmasdi, chunki unda bir nechta yahudiy oilalari yashagan. O‘zbekiston mustaqillik yillarida Samarqand shahri Bog‘ishmol tumani diniy jamoasi Adliya vazirligidan ro‘yxatdan o‘tib, ravvin I.Shimonov rahbarligida ushbu ibodatxonada faollik ko‘rsatgan. 1995-yilda bu binoni asli buxoriy-yahudiy bo'lgan taniqli isroillik tadbirkor, milliarder, Butunjahon Buxoro yahudiylari kongressi prezidenti Lev Avnerovich Leviev sotib oldi va sinagoga Leviyevning otasi sharafiga Or-Avner nomini oldi.
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]„Синагога Ор-Авнер“ (2017-yil 18-sentabr). „"ХАДАД-ЛЮБАВИЧ-ОР-АВНЕР" СИНАГОГА (Самарканд)“ (2015-yil 12-dekabr).