Orqa xalta jurnalistikasi (Backpack)
Orqa xalta jurnalistikasi, shuningdek, ryukzak reportaji deb ataladigan muxbir, jurnalistdan muxbir, fotograf va videograf, shuningdek, hikoyalar muharriri va produseri boʻlishini talab qiladigan jurnalistikaning rivojlanayotgan shaklidir. Ushbu amaliyotning aniq taʼrifi yoʻq, ammo bu „odamlarni oʻz hayotiy tajribalari chegarasidan tashqariga olib chiqadigan va ularni bizning hayotimizni oʻzgartiradigan oqimlar, kuchlar va vaziyatlar bilan bogʻlaydigan kuchli, samimiy hikoyalar yaratish uchun jurnalistikadan foydalanadigan usuldir[1]“. Bu usul tinglovchilarning aql-idrokini va his-tuygʻularini toʻliqroq jalb qilish uchun yengil noutbuklar, sunʼiy yoʻldosh telefonlari, arzon tahrirlash dasturlari va raqamli kameralar kabi turli media vositalaridan foydalanadi. Jurnalistlar katta axborot guruhlariga kirish imkoni boʻlmagan joylardan (masalan, urush zonalarida[2], shuningdek, tabiiy ofatlardan[3] zarar koʻrgan hududlarda) Internet va vaqti-vaqti bilan televidenie bilan taʼminlash uchun materiallarni joylashtiradilar. Bu atama radioeshittirish jurnalistikasi sohasida paydo boʻlgan boʻlsa-da, u ommaviy axborot olamining barcha sohalarini qamrab olgan.
Mohir ryukzak jurnalisti yangi texnologiyalarning ustasi boʻlishi kerak, yozuvchi va videograf kabi avval ajratilgan rollarni birlashtira oladi va yuqori standartlar va mustahkam amaliyotlar asosida shakllantirilgan aniqlik, adolat va muvozanatni taʼminlaydigan hikoya yarata oladi[4].
Yaratuvchan ryukzak jurnalisti Jeyn Stivensning soʻzlariga koʻra, ryukzak jurnalistlari ham „yolgʻiz boʻri boʻlganing bilan katta butunlikning bir qismi boʻlganing oʻrtasidagi farqni bilishi“ kerak[5].
Bosma nashrlar xodimlari tomonidan veb-saytlar uchun vizual jurnalistika yaratish, noyob kontentni taklif qilish uchun translyatsiya operatsiyalari va uning qadr-qimmatini tan oladigan mustaqil jurnalistlar OAV va ommaviy axborot vositalari boʻlmagan mijozlar uchun hikoyalar aytib berish, dalillar va guvohliklarni taqdim etish uchun ryukzak jurnalistikasidan foydalanadilar[5]. Yangiliklar direktorlari jurnalistikaning bunday uslubini oʻz tashkilotlari uchun foydali deb topishmoqda. Operatorlar, muxbirlar va muharrirlardan yangiliklar tayyorlashni talab qilish oʻrniga, yuqorida aytilganlarning barchasini bajara oladigan xodimlarning katta guruhi mavjud boʻlib, ular yoritilishi mumkin boʻlgan hikoyalar sonini ikki yoki hatto uch baravar oshirishi mumkin. Ushbu turdagi hisobotlar bilan shugʻullanadigan turli platformalar kengroq va xilma-xil auditoriyaga erishish uchun koʻproq eshiklarni ochadi.
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Amerika Qoʻshma Shtatlarida ryukzak jurnalistikasi 1990-yillarning oʻrtalarida The New York Times tomonidan ishlab chiqilgan Video News International (VNI) loyihasidan rivojlangani aytiladi[6]. Sobiq telejurnalist Maykl Rozenblum bosma jurnalistlar va fotosuratchilarni kichik yuqori sifatli raqamli videokameralardan foydalanishga oʻrgatish televidenie tarmoqlarini koʻproq xalqaro yoritishga undaydi, chunki bu iqtisodiy jihatdan samaraliroq boʻladi, deb oʻyladi.
2001-yil 11-sentabrdan soʻng bir qancha axborot tashkilotlari teraktdan keyin davom etayotgan voqealarni baham koʻrish uchun maxsus veb-saytlarni yaratdilar. Ushbu saytlar oʻsha kuni sodir boʻlgan voqealarni aytib berdi, 11-sentabr voqealari slayd-shoulari va videolari, Afgʻoniston, Pokiston haqidagi maʼlumotlar, terrorizm tarixi va tashqi manbalarga ishora qiluvchi havolalar bilan toʻldiriladi.
American Broadcasting Company (ABC) va National Broadcasting Company (NBC) kabi boshqa axborot tashkilotlari ushbu saytlar bilan raqobatlashishga kirishdilar va shu sababli ryukzak jurnalistikasi yanada kuchaydi.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Gentile. „Defining Backpack Journalism - Again“. 13-mart 2012-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17-fevral 2012-yil.
- ↑ Stairs. „Solo in the Hot Zone: Backpack Journalists“ (en-gb). www.vergemagazine.com. 2019-yil 21-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 21-fevral.
- ↑ Zafra, Norman (2018-07-17). „Backpack reporting of Typhoon Haiyan in the Philippines: Implications of convergent technologies on disaster journalism“. Pacific Journalism Review: Te Koakoa (inglizcha). 24-jild, № 1. 102–122-bet. doi:10.24135/pjr.v24i1.397. ISSN 2324-2035. 2019-01-24da asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 2019-02-21.
- ↑ Kennedy. „Executive Summary“. 24-yanvar 2012-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17-fevral 2012-yil.
- ↑ 5,0 5,1 Konrad, Rachel. „New technology gives birth to 'backpack journalist'“. USA Today (25-mart 2003-yil). 13-sentabr 2012-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17-fevral 2012-yil. Manba xatosi: Invalid
<ref>tag; name "USA Today" defined multiple times with different content - ↑ Stevens, Jane (February 2002). „Backpack Journalism Is Here to Stay“. Online Journalism Review. 10–yanvar 2012–yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 12–fevral 2012–yil.
{{cite magazine}}: CS1 maint: date format ()