Ozarbayjon — Kanada munosabatlari
 | |
 Ozarbayjon |
 Kanada |
Ozarbayjon — Kanada munosabatlari Ozarbayjon va Kanada oʻrtasidagi ikki tomonlama diplomatik munosabatlardir.
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]1991-yil 18-oktabrda Ozarbayjon parlamenti Ozarbayjon mustaqilligini tan olgan konstitutsiyaviy aktni qabul qildi. Keyinchalik Sovet Ittifoqi 1991-yil 25-dekabrda parchalanib ketdi va shu kuni Kanada boshqa 11 postsovet davlatlari qatori Ozarbayjon mustaqilligini tan oldi. Ikki davlat oʻrtasida diplomatik munosabatlar 1992-yil 10-avgustda oʻrnatilgan. Oʻshandan beri Kanada va Ozarbayjon davlatlararo munosabatlarni saqlab kelmoqda. Kanadaning Turkiyadagi elchisi Ozarbayjonda ham akkreditatsiyadan oʻtgan, Ozarbayjon esa 2004-yilda Ottavada oʻz elchixonasini ochgan[1].
Parlamentlararo aloqalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Kanada-Ozarbayjon parlamentlararo doʻstlik guruhi 2006-yil noyabr oyida Kanada parlamenti konservativ partiyasi aʼzosi Barri Devolin[2] raisligida Kanadada tashkil etilgan.
Ozarbayjon Milliy Assambleyasida parlamentlararo aloqalar boʻyicha Ozarbayjon-Kanada ishchi guruhi faoliyat koʻrsatmoqda. Bu ishchi guruh 2000-yil 5-dekabrda tashkil etilgan boʻlib, uning birinchi rahbari Samur Novruzov[3] boʻlgan. Fuad Murodov 2016-yilning 4-martidan buyon guruhni boshqarib kelmoqda[4].
2016-yilning 9-mart kuni Kanada parlamentida Kanada-Ozarbayjon parlamentlararo doʻstlik guruhining taʼsis yigʻilishi boʻlib oʻtdi. Yigʻilishda Doʻstlik guruhining tarkibi va vazifalari, jumladan, rais, rais oʻrinbosarlari, kotiblar va direktorlarning vazifalari belgilab olindi. Kanada parlamenti Konservativ partiyasi aʼzosi janob Jeymi Shmail Doʻstlik guruhi raisi etib saylandi. Suhbat chogʻida Ozarbayjon va Kanada oʻrtasidagi siyosiy, iqtisodiy va boshqa sohalardagi munosabatlarning hozirgi holati va uni rivojlantirish istiqbollari[5] muhokama qilindi.
Iqtisodiy aloqalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Kanada firmalari Ozarbayjonning neft va gaz sanoatida faol ishtirok etmoqda va Kanada neft va gaz sektoridagi oʻz ulushini oshirishga intilmoqda. 2004-yilda oʻzaro savdo hajmi 12,6 million Kanada dollarini tashkil etgan va asosan Kanada eksportidan iborat edi.
2004-yil 7-sentabrda Kanada va Ozarbayjon hukumatlari ikki tomonlama soliqqa tortishning oldini olish va daromad va kapital soliqlariga nisbatan soliq toʻlashdan boʻyin tovlashning oldini olish toʻgʻrisidagi ikki tomonlama konvensiyani imzoladilar[6].
2008-yilda Kanadaning Ozarbayjondan jami importi 1,168,295 milliard dollarga yetdi. Oʻsha yili Kanadaning Ozarbayjonga eksporti 19,713 million AQSH dollarini tashkil etdi. 2010-yilda Kanadaning Ozarbayjonga importi 542 million AQSh dollarini tashkil etdi, bu 2009-yildagi 1,2 milliard AQSh dollaridan ancha past. Ozarbayjonga tovar eksporti ham avvalgi yildagi 31,0 million dollardan 2010-yilda 20 million dollargacha kamaygan[7].
Kanadaning Xalqaro hamkorlik departamenti mintaqaviy loyihalar orqali Ozarbayjonga Kanada texnik yordamini moliyalashtiradi va Kanada mahalliy rivojlanish loyihalari jamgʻarmasi Kanadaning Turkiyadagi elchixonasi tomonidan boshqariladi.
Ozarbayjon Respublikasi Davlat bojxona qoʻmitasi maʼlumotlariga koʻra, 2013-yilning yanvar-mart oylarida Ozarbayjon va Kanada oʻrtasidagi tovar ayirboshlash hajmi 2,47 million AQSH dollarini tashkil qilgan.
Taʼlim aloqalari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Ozarbayjon tomonidan qabul qilingan „Ozarbayjon yoshlarini xorijda taʼlim olish Davlat dasturi“da 2007—2015-yillar davomida 170 nafarga yaqin ozarbayjonlik yoshlar Kanadaning turli universitetlarida taʼlim olgan.
Sobiq taʼlim vaziri (Jabborov, Mikail Chingiz oʻgʻli|Mikail Jabborov) 2017-yilda Kanadada Ontario tadqiqot, innovatsiyalar va fan vaziri Reza Moridi boshchiligidagi delegatsiya bilan uchrashdi. Uchrashuvda Ozarbayjon-Kanada taʼlimini rivojlantirish istiqbollari, shuningdek, Ozarbayjon universitetlari va Ontario universitetlari oʻrtasida ilmiy-tadqiqot va fan sohasidagi hamkorlik istiqbollari muhokama qilindi.
Madaniy aloqalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Kanadada turli davrlarda Muslum Magomayev, Chingiz Sodigov, Alim Qosimov va boshqalar kabi Ozarbayjonning taniqli madaniyat va sanʼat namoyandalari ijodiga bagʻishlangan turli tadbirlar oʻtkazilgan.
„Gulnarning donu“ nomli spektakl (fran. La robe de Gulnora; Majburiy hayot haqida — asosan ozarbayjonlik qochqinlar hayoti haqida soʻz yurituvchi Kanadaning turli shaharlarida namoyish etildi (Spektakl muallifi Izabel Xuber).
2014-yilning 12-14-sentabr kunlari Kanadaning Monreal shahrida „Ozarbayjon kinofestivali“ boʻlib oʻtdi.
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Foreign Affairs Trade and Development Canada Government of Canada. „Canada - Azerbaijan Relations“. www.canadainternational.gc.ca. 2020-yil 21-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 9-iyul.
- ↑ „В ПАРЛАМЕНТЕ КАНАДЫ СОЗДАНА ГРУППА ДРУЖБЫ КАНАДА-АЗЕРБАЙДЖАН“ (ru). azertag.az. 2019-yil 9-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 9-iyul.
- ↑ „161-VQR - Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin parlamentlərarası əlaqələr üzrə işçi qruplarının rəhbərlərinin seçilməsi haqqında“. e-qanun.az. 2017-yil 25-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 9-iyul.
- ↑ „24-IIQR - Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin parlamentlərarası əlaqələr üzrə işçi qruplarının yaradılması haqqında“. e-qanun.az. 2020-yil 27-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 9-iyul.
- ↑ 1news. „В парламенте Канады создана группа дружбы с Азербайджаном“. www.1news.az. 2019-yil 9-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 9-iyul.
- ↑ D. M. McRae. The Canadian Yearbook of International Law. UBC Press, 2011-11-01. ISBN 9780774844468.
- ↑ Foreign Affairs Trade and Development Canada Government of Canada. „Canada - Azerbaijan Relations“. www.canadainternational.gc.ca. 2017-yil 13-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 9-iyul.