Ozarbayjonda metallurgiya
Ozarbayjon Respublikasining metallurgiya ishlab chiqarishi alunit, polimetall rudalarining yirik konlari, temir rudalari konlari va boshqalarning koʻpligi tufayli yuqori hisoblanadi. Ozarbayjonda metallurgiya sanoati qora va rangli metallurgiyadan iborat.
Qora metallurgiya[tahrir | manbasini tahrirlash]
Qora metallurgiya tarkibiga temir qazib olish, temir rudalarini eritish va qayta ishlash, prokat va ferroalyajalar ishlab chiqarish kiradi. Mamlakatning qora metallurgiya ishlab chiqarishi neft va gaz sanoatining ehtiyojlarini qondira boshladi (quvurlar ishlab chiqarish hisobiga) va sanoatning boshqa tarmoqlarini takomillashtirish maqsadida yanada oʻsdi. Goshagarchay vodiysidagi 4 ta konda (Dashkasan, Janubiy Dashkasan, Hamanchay, Demiroʻgʻli) temir rudasi qora metallurgiya rivojlanishida muhim rol oʻynaydi. Boku, Sumgait va Dashkesan shaharlari temir rudalarini qazib olish va qayta ishlash boʻyicha yirik metallurgiya markazlari hisoblanadi. Sumgait quvur-prokat zavodi burgʻilash quvurlari, korpus, trubka, neft va gaz quvurlari va boshqalarni ishlab chiqaradi. Gʻazax tumani Dash Salaxli qishlogʻidagi Bentonit gil konlari poʻlat eritishda ishlatiladi. Ozarbayjonning eng yirik metallurgiya korxonasi boʻlgan Baku Steel Company 2001-yilda Haydar Aliyev tashabbusi bilan ochilgan. Ikkita elektr yoyi pechlari va uchta prokat liniyalari bilan kompaniyaning yillik poʻlat ishlab chiqarish quvvati 1 000 000 tonnaga yetdi[1][2][3][4].
Rangli metallurgiya[tahrir | manbasini tahrirlash]
Aluminiy, mis, molibden, kobalt, simob zaxiralari va eng muhimi, eritish jarayoni uchun elektr energiyasi rangli metallurgiyaning rivojlanishiga olib keladi. Daskasan tumanidagi Zeylik koni alyuminiy ishlab chiqarish uchun alunitning asosiy taʼminotchisi hisoblanadi. Olingan maʼdan Gushu-Alabashli temir yoʻli orqali Ganja shahrida joylashgan alyuminiy zavodiga yetkaziladi. Olingan alyuminiy oksidi alyuminiy metallini ishlab chiqarish uchun Sumgayit alyuminiy zavodiga keltiriladi. Ganja alyuminiy zavodi Dashkesendagi Zalik konidan olingan ruda orqali oltingugurt kislotasi, alyuminiy oksidi va kaliy oʻgʻitlarini ishlab chiqaradi. Sumgaitda alyuminiy oksidi ham ishlab chiqariladi. AzerGold YoAJ (Prezidentning 2015-yil 11-fevraldagi 1047-sonli qarori bilan tashkil etilgan) mamlakat chegaralarida joylashgan qimmatbaho va rangli metall rudalari konlarini qidirish, boshqarish, shuningdek qazib olish, qayta ishlash va sotishni amalga oshiradi. 2017-yilda ushbu kompaniya tomonidan amalga oshirilgan qimmatbaho metallarni eksport qilish hajmi 77,340 million dollarni tashkil etdi[3][5].
Oltin qazib olish[tahrir | manbasini tahrirlash]
Gedebeyda oltin qazib olish 2009-yilda boshlangan. 2016-yilda Azer Gold YoAJ Chovdar konida oltin qazib olishni boshladi. 2017-yilda 6390,8 kg oltin qazib olindi (bu 2016-yildagi ishlab chiqarish hajmidan 3,4 martaga oshdi).
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „New complex significantly increase metallurgical produce in Azerbaijan“.
- ↑ „WHO ARE WE?“.
- ↑ 3,0 3,1 „Qara və əlvan metallurgiya“.
- ↑ „History“. 2004-yil 2-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 10-oktyabr.
- ↑ „About.“. 2017-yil 8-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 10-oktyabr. (Wayback Machine saytida 2017-03-08 sanasida arxivlangan)