Panjikent devoriy suratlari

Panjikent devoriy suratlari – Tojikistonning qadimgi Soʻgʻdiyonaning Panjakent shahrida islomgacha boʻlgan davrning eng mashhur devoriy surati.

Mazkur hududdan koʻplab devoriy suratlar topilgan va ularning aksariyati hozirda Sankt-Peterburgdagi Ermitaj muzeyida va Dushanbedagi Tojikiston Milliy asarlar muzeyida saqlanadi. Devoriy rasmlarda Panjikentdagi soʻgʻd va turkiy elitasi, ularning kelib chiqishi boshqa xorijiy savdogar bilan savdo aloqalarini koʻrish mumkin^[1]. Suratlarda qadimgi turkiy liboslar, qurol-yarogʻ buyumlari, marosim kosalari bilan sezilarli oʻxshashlik qiyosiy tadqiqotlar natijasida qayd etilgan. Panjikent devoriy suratlari eramizning V asr oxiri VI asr boshlarigacha boʻlgan eng qadimgi soʻgʻd suratlari boʻlib, undan oldin Bolaliktepa Toxaristonning eftalit devoriy suratlari mavjud boʻlib, ular ikonografik va uslubiy taʼsirga ega boʻlgan^[2]. Bundan tashqari, mahalliy zardushtiylik, nasroniylik, buddaviylik va hind kultlari bilan bir qatorda yunon bezak uslublarining ellinistik taʼsirini ko’rish mumkin. Ushbu suratlar 722-yilda Abbosiylar xalifaligining bostirib kirishi bilan yaʼni musulmonlar tomonidan Movarounnahrni bosib olishi bilan koʻplab sanʼat asarlari shikastlangan va yoʻq qilingan^[3]^[4]^[5].

Manbalar

↑ The Sogdians: Influencers on the Silk Roads, The City of Panjikent and Sogdian Town-Planning by Alexander Brey. Smithsonian Institution.
↑ Azarpay, Guitty. Sogdian Painting: The Pictorial Epic in Oriental Art (en). University of California Press, January 1981 — 93-bet. ISBN 978-0-520-03765-6.
↑ „PANJIKANT – Encyclopaedia Iranica“. iranicaonline.org.
↑ Compareti, Matteo (2012). "Classical elements in Sogdian art: Aesop's fables represented in the mural paintings at Penjikent" (en). Iranica Antiqua XLVII: 303–316. https://www.researchgate.net/publication/283346297.
↑ Guides, Insight. Insight Guides Silk Road (Travel Guide eBook) (en). Apa Publications (UK) Limited, April 2017 — 521-bet. ISBN 978-1-78671-699-6.

Ushbu maqola chaladir. Siz uni boyitib, Vikipediyaga yordam berishingiz mumkin.
Bu andozani aniqrogʻiga almashtirish kerak.

[1] The Sogdians: Influencers on the Silk Roads, The City of Panjikent and Sogdian Town-Planning by Alexander Brey. Smithsonian Institution.

[2] Azarpay, Guitty. Sogdian Painting: The Pictorial Epic in Oriental Art (en). University of California Press, January 1981 — 93-bet. ISBN 978-0-520-03765-6.

[EI-3] „PANJIKANT – Encyclopaedia Iranica“. iranicaonline.org.

[MC-4] Compareti, Matteo (2012). "Classical elements in Sogdian art: Aesop's fables represented in the mural paintings at Penjikent" (en). Iranica Antiqua XLVII: 303–316. https://www.researchgate.net/publication/283346297.

[IG-5] Guides, Insight. Insight Guides Silk Road (Travel Guide eBook) (en). Apa Publications (UK) Limited, April 2017 — 521-bet. ISBN 978-1-78671-699-6.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]