Panjob masjidi
| Masjid | |
 | |
| Shahar | Samarqand |
| Joylashuvi | Firdavs koʻchasi,150A |
| Yoʻnalishi | Shia |
| Masjid turi | Juma masjidi |
| Binokorlar | Mahalliy aholi va Erondan taklif etilgan ustalar |
| Asoschi | Xoʻja Abduraim |
| Asosiy sana: XIX asr 1990-yil
| |
| Holati | Yaxshi |
| Tarovih | 
|
| Saharlik va iftorlik |
|
 Panjob masjidi Vikiomborda
| |
 Tashqi mediafayllar
|
|---|
Masjid Panjob (oʻzbekcha: Panjob masjidi ; forscha: مسجد پنجاب — Samarqand shahrida joylashgan isno -ashariylar eʼtiqodidagi shia mazhabidagi faoliyat koʻrsatayotgan Juma masjidi. Oʻzbekiston va Markaziy Osiyodagi kam sonli shia masjidlaridan biri[1].
Masjid nomi Samarqandning tarixiy tumanlaridan biri — Panjob shahridan kelib chiqqan boʻlib, u yerda asosan markaziy osiyolik eronliklar yashaydi. Masjid shu hududda joylashgan. Tuman nomining oʻzi fors va tojik tillaridan kelib chiqqan va Besh suv yoki Pyatirechye (panj — besh + ob — suv / daryo) deb tarjima qilingan[2].
Bu masjid XIX asrda qurilgan boʻlib, 1924-yilgacha oʻz maqsadi boʻyicha foydalanilgan va SSSR tuzilganidan keyin masjid yopilgan va keyingi yillarda bino turli tashkilotlar boʻlimiga berilgan. Oʻsha yillarda Panjob masjidi madrasa maqomiga ega boʻlib, shu kungacha saqlanib qolmagan baland minorali shia masjidini oʻz ichiga olgan majmua tarkibiga kirgan, uning meʼmori mahalliy meʼmor va savdogar Xoʻja Abduraim edi. Oʻsha yillarda madrasada diniy va dunyoviy fanlar oʻqitilgan. Xuddi shu majmua Dovuti Panjob hamamini ham oʻz ichiga olgan boʻlib, u ham Xoʻja Abduraim tomonidan Eronning Mashhad, Nishopur, Isfahon, Sheroz, Yazd va Qum shaharlariga ziyoratdan qaytganidan keyin qurilgan. Bu hamamning chizma va rejasini Mashhaddan olib keldi. Bu majmua, shuningdek, choyxona va xonadon bilan bezatilgan.
1990-yillar boshida masjid va unga tutash madrasa hukumat saʼy-harakatlari bilan atrofdagi oʻzbek va tojiklardan farqli oʻlaroq, islomning shia mazhabiga eʼtiqod qiluvchi Markaziy Osiyo eronliklarining mahalliy jamoasi tashabbusi bilan toʻliq tiklandi. Islomning sunniy mazhabiga . Keyingi yillarda masjidda kichik restavratsiya ishlari ham olib borildi. Qayta tiklash ishlarida Erondan taklif etilgan ustalar ham ishtirok etishdi.
„Panjob“ masjidi faol boʻlib, dindorlar va ziyoratchilarni qabul qiladi. Har yili masjidda shialarning motam marosimi, Ashuro boʻlib oʻtadi. Yuqorida taʼkidlanganidek, „Panjob“ jomeʼ masjidi, asosan, Oʻrta osiyolik eroniylar va tojiklar istiqomat qiladigan shu nomdagi mahallada joylashgan boʻlib, masjidga XIX asrda qurilgan madrasa tutashgan boʻlib, u ham faoliyat koʻrsatmagan va meʼmoriy yodgorlik hisoblanadi. Bu madrasaning hovlisida mashhur fors shoiri va yozuvchisi Firdavsiyning bronzadan yasalgan yodgorligi bor. Ushbu yodgorlikning qiziq jihati shundaki, haykal Rimdagi Firdavsiy yodgorligining aynan nusxasi hisoblanadi. Masjid va madrasadan bir oz narida shia qabristoni va Markaziy Osiyo eronliklarining madaniy markazi joylashgan.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Adabiyot[tahrir | manbasini tahrirlash]
- М. А. Якунин. Общины Средней Азии. Ташкент: Кутубхона, 2003 — 138 bet.
- Институт "Открытое Общество" — Фонд содействия — Узбекистан „Среднеазиатские иранцы“,. Этнический атлас Узбекистана, Институт "Открытое Общество" — Фонд содействия — Узбекистан, Ташкент, 2001 — 101—106 bet. ISBN 5-862800-10-7.
Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Panjob masjidi haqida maʼlumot[sayt ishlamaydi] (mavjud havola)</link>
- Panjob tumani va masjidi, shuningdek, Samarqanddagi mahalliy eronliklar da Arxivnaya kopiya
- Samarqand mahallalari -da Arxivnaya kopiya