Parotit
Parotit — quloq oldi soʻlak bezining yalligʻlanishi. Epidemik boʻlmagan paratit va epidemik parotit farqdanadi[1]. Oʻtkir epidemik boʻlmagan paratit koʻproq katta yoshdagi insonlarda kuzatiladi va yuqumli kasalliklar (tif, dizenteriya va boshqalar), ogʻir operatsiyalar, bezlarning zararlanishi, stomatit va boshqa oqibatida paydo boʻladi, koʻpincha stafilokokklar qoʻzgʻatadi[2]. Kasallik boshlanishida soʻlak bezlari shishib, qattiq boʻlib qoladi, ogʻiz qahraydi, pastki jagʻning harakatlanishi qiyinlashadi. Gavda temperaturasi koʻtarilib, bez yoʻlidan yiring ajraladi. Baʼzan yuz nervi zararlanib nevrit paydo boʻlishi, bez massasining nekrozga uchrashi, abssess vujudga kelishi va boshqa asoratlar qolishi mumkin. Kasallik, asosan, 10-15 kunda tuzala boshlaydi yoki qaytalab turadigan surunkali shaklga oʻtadi[3].
Sabablari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Shegren sindromi – tuprik bezlarining surunkali yallig'lanishi, shuningdek, shegren sindromi deb nomlanuvchi otoimmun kasallik bo'lishi mumkin[4]. Kasallik ko'pincha 40-60 yoshdagi odamlarda uchraydi, ammo u kichik bolalarga ta'sir qilishi mumkin. Shegren sindromida ayollarda erkaklarga nisbatan parotitning tarqalishi taxminan 9:1 ni tashkil qiladi. Ishtirok etilgan parotit bezi ba'zida kattalashadi va noziklashadi[5]. Sababi hozircha noma'lum. Sindrom ko'pincha ko'zlar, og'iz, burun va terining haddan tashqari quruqligi bilan tavsiflanadi[6].
Masseterik gipertrofiyasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Masseteriya gipertrofiyasi (masseter mushaklari hajmining kengayishi) parotid bezi sohasida yuzning shishishi sifatida namoyon bo'lishi mumkin va "haqiqiy" parotit bezining shishishi bilan chalkashishi mumkin. Masseterik gipertrofiyaning o'ziga xos sababi hali ham noma'lum, ammo u tish silliqlash yoki noto'g'ri okklyuzion bilan bog'liq bo'lishi mumkin[7]. Davolash usullari mushaklarning bir qismini jarrohlik yo'li bilan olib tashlash va infeksiyalarda halos bo'lishi mumkin[8].
Davolash
[tahrir | manbasini tahrirlash]Shishni qaytaruvchi dori-darmonlar, antibiotiklar, parhez buyuriladi, abssess hosil boʻlganda operatsiya qilinadi[9].
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „UpToDate on parotitis“. UpToDate. UpToDate. Qaraldi: 2017-yil 19-fevral.
- ↑ [1] Templer JW, MD, Professor of Otolaryngology, University of Missouri Medical Center at Columbia. Parotitis: Overview, Accessed 03/04/2009
- ↑ Henderson, S.O; Mallon, W.K (1995). "Tuberculosis as the Cause of Diffuse Parotitis". Annals of Emergency Medicine 26 (3): 376–379. doi:10.1016/S0196-0644(95)70089-7. PMID 7661432. https://archive.org/details/sim_annals-of-emergency-medicine_1995-09_26_3/page/376.
- ↑ [2] Templer JW, MD, Professor of Otolaryngology, University of Missouri Medical Center at Columbia. Parotitis: Overview, Accessed 03/04/2009
- ↑ Yu, Chuangqi; Zheng, Lingyan; Yang, Chi; Shen, Ning (2008). "Causes of chronic obstructive parotitis and management by sialoendoscopy". Oral Surgery, Oral Medicine, Oral Pathology, Oral Radiology, and Endodontology 105 (3): 365–370. doi:10.1016/j.tripleo.2007.08.008. PMID 18280969.
- ↑ [3] Templer JW, MD, Professor of Otolaryngology, University of Missouri Medical Center at Columbia. Parotitis: Overview, Accessed 03/04/2009
- ↑ Westmoreland, Patricia; Krantz, Mori J.; Mehler, Philip S. (2016). "Medical Complications of Anorexia Nervosa and Bulimia". The American Journal of Medicine 129 (1): 30–37. doi:10.1016/j.amjmed.2015.06.031. PMID 26169883.
- ↑ Pary, Augusto; Pary, Katyuscia (2011). "Masseteric Hypertrophy: Considerations Regarding Treatment Planning Decisions and Introduction of a Novel Surgical Technique". Journal of Oral and Maxillofacial Surgery 69 (3): 944–949. doi:10.1016/j.joms.2010.06.205. PMID 21195532. https://archive.org/details/sim_journal-of-oral-and-maxillofacial-surgery_2011-03_69_3/page/944.
- ↑ OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil
 | Ushbu maqolada Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan. |