Maria de Lourdes Pintasilgo

Maria de Lourdes Pintasilgo
	; Pintasilgo (1986-yil)
Portugaliya Bosh vaziri
	Mansab davri; 1-avgust 1979-yl – 3-yanvar 1980-yil7
Prezident	António Ramalho Eanes
Oʻtmishdoshi	Carlos Mota Pinto
Vorisi	Francisco Sá Carneiro
Ijtimoiy ishlar vaziri
	Mansab davri; 17-iyul 1974-yil – 26-mart 1975-yil
Oʻtmishdoshi	Mário Murteira
Vorisi	Jorge Sá Borges
Yevropa parlamenti a'zosi
	Mansab davri; 14-sentyabr 1987-yil – 24-iyul 1989-yil
Korporativ palata a'zosi
	Mansab davri; 25-noyabr 1969-yil – 25-aprel 1974-yil
Shaxsiy maʼlumotlari
Tavalludi	18-yanvar 1930-yil; Abrantes, Portugaliya
Vafoti	10-iyul 2004-yil ; (74 yoshda) ; Lissabon, Portugaliya
Siyosiy partiyasi	Sotsialistik partiya
Boshqa siyosiy; birlashmalari	Demokratik yangilanish partiyasi
Alma mater	Instituto Superior Técnico, Lissabon universiteti
Imzosi

Maria de Lourdes Pintasilgo (portugalcha: Maria de Lourdes Ruivo da Silva de Matos Pintasilgo (1930-yil 18-yanvar, Abrantes — 2004-yil 10-iyul, Lissabon) — portugaliyalik kimyo muhandisi va siyosat arbobi. Chinnigullar inqilobidan keyin 1979-yil 1-avgustdan 1980-yil 3-yanvargacha Portugaliyaning sakkizinchi Bosh vaziri lavozimida oʻz faoliyatini olib borgan.

Maria Portugaliyada birinchi va yagona ayol bosh vazir, shuningdek, Yevropada Margaret Tetcherdan keyin, ikkinchi bosh vazir ayol sifatida tarixga kirgan.

Hayoti[tahrir | manbasini tahrirlash]

Hatto u yoshlik davrlarida ham u gʻayrioddiy qobiliyatlarni namoyon etdi va Mariyani yetti yoshida nufuzli Felipe de Lankastr (portugalcha: Liceu Filipa de Lencastre) nomidagi Lissabon litseyiga yuborishdi. U yerda oʻrta maʼlumotni olgan, shuningdek, diktator Salazar tomonidan asos solingan Mocidade Portuguesa yoshlar harakatlarida oʻzini koʻrsatgan. Keyinchalik, Lissabondagi Oliy Texnika Institutida tahsil olib, Portugaliya Katolik Universiteti qoshidagi Katolik Universiteti (Port. Juventude Universitária Católica) yoshlar tashkilotining ayollar boʻlimiga qoʻshilgan^[1].

1953-yilda 23 yoshida Lissabon universitetining Oliy texnika institutini kimyo muhandisi yoʻnalishi boʻyicha tamomlagan^[2]. Diplom olganidan soʻng ham u oʻqishni davom ettirdi va milliy atom energetikasi dasturi doirasida stipendiya yutib olishga erishdi. Oʻqishni tugatgandan soʻng, Mariya sement ishlab chiqarish bilan bogʻliq eng yirik Portugaliya kompaniyalaridan birida ishlay boshladi^[3]. Tezlik bilan u professional karyeraga ega boʻla boshlagan edi. 1954-yildan u tadqiqot va loyihalar boʻlimida katta muhandis lavozimini egalladi, keyinchalik, loyiha direktori lavozimini egalladi. Mariya 1960-yilda kompaniyani tark etishdan oldin 7 yil ishlab bu kompaniyani gurkiratdi.

Pintasilgu Rim-katolik cherkovi bilan chambarchas bogʻliq edi. Shunday qilib, 1952-1956-yillarda Pintasilgu Yoshlar katolik universiteti yoshlar tashkilotining ayollar boʻlimi raisi, keyinroq 1956-1958-yillarda Pax Romana (Katolik talabalar xalqaro yoshlar harakati) rahbari boʻlib ishladi^[4].

1965-1974-yillarda u Milliy Assambleyaning Korporativ Palatasida ishlagan. U chinnigullar inqilobidan keyin 2 va 4-muvaqqat hukumatlar tarkibida Ijtimoiy himoya vaziri lavozimida oʻz faoliyatini davom ettirgan.

Pintasilgu 1979-yil 1-avgustda prezident Ramalho Eanch tomonidan oʻzidan oldingi Karlos Mota Pinto oʻrniga Bosh vazir etib tayinlangan. Bosh vazirlik davrida (1979-1980) Pintasilgu umumiy ijtimoiy sugʻurta, shuningdek, sogʻliqni saqlash, taʼlim, mehnat qonunchiligi va shu kabi sohalarda muhim islohotlarni amalga oshirgan. Keyinchalik, u YuNESKOdagi elchi va 1987-yildan 1989-yilgacha Yevropa parlamentida Sotsialistik partiya aʼzosi boʻlib ishlagan.

Pintasilgu 1986-yilgi prezidentlik saylovlarida respublika prezidenti lavozimiga partiyasiz nomzod (Portugaliyadagi birinchi ayol) boʻlib, birinchi turdan muvaffaqqiyatli oʻtgan (faqat 7,38% ovoz olgan). Xuddi shu yili u demokratiyani chuqurlashtirish uchun ushbu harakatga asos solgan^[5].

Pintasilgu katolik cherkovining jamiyatdagi oʻrni, shuningdek, ayollarning siyosiy va ijtimoiy hayotdagi oʻrni haqida bir qancha asarlar nashr etgan.

Pintasilgu 2004-yil 10-iyul kuni 74 yoshida Lissabondagi uyida yurak yetishmovchiligidan vafot etgan^[6].

Bosh vazir lavozimida ishlash va keyingi faoliyati[tahrir | manbasini tahrirlash]

1979-yildan u Aholi va hayot sifati boʻyicha mustaqil komissiya — ICPQLga raislik qildi. Birlashgan Millatlar Tashkilotining Taʼlim, fan va madaniyat masalalari boʻyicha tashkiloti BMT tizimi va donorlar hamjamiyatiga tavsiyalar berish uchun hukumatlar va global jamgʻarmalar koalitsiyaga ajratilgan komissiya tashkil etildi. 1994-yil 7-sentabrda Qohirada boʻlib oʻtgan BMTning Aholi va taraqqiyot boʻyicha xalqaro konferensiyasida Maria de Lourdes Pintasilgo oʻz xabarida shunday tushuntirdi:

„Aholi va taraqqiyotning asosiy maqsadi dunyo aholisiga hayot sifatini yaxshilashdir. Komissiya hisoboti 1996-yilda Oxford universiteti nashriyoti tahrirlagan: „Kelajak qaygʻurish haqida, keyingi oʻn yilliklarni yashashga arziydigan hayotni taʻminlash kerak”.

Mukofotlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Portugaliya mukofotlari

Mamlakat	Sana	Mukofot	Adabiyot
Portugaliya	1981-yil 9-aprel	Dame Buyuk Xoch Masih ordeni^[7]	GCC
Portugaliya	1994-yil 9-iyun	Chaqaloq Don Enrike ordeni bilan taqdirlangan Dame Grand Xoch	GCIH
Portugaliya	2017-yil 5-oktyabr	Ozodlik ordeni ritsarining Buyuk xochi (oʻlimidan keyin)	GCL

Manbalari[tahrir | manbasini tahrirlash]

↑ OʻShaughnessy, Hugh, „Obituary: Maria de Lourdes Pintasilgo; Europeʼs Second Female Prime Minister“, p. 34. The Independent (London), 14 July 2004
↑ Associated Press, International News, Lisbon, Portugal, 19 July 1979
↑ Cook, Stephen and Stuart Wavell: „Thursday People: Lisbonʼs laby in waiting/ Maria de Lourdes Pintasilgo, Portuguese presidential candidate“, The Guardian (London), 2 January 1986
↑ "Portuguese New Government Sworn In", Xinhua General News Service, 3 August 1979
↑ „Table of Contents: Sisterhood is global“. Catalog.vsc.edu. 2015-yil 8-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 15-oktyabr.
↑ Maria, de Lourdes Pintasilgo „Statement of Independent Commission for Population & Quality of Life“ (en). unfpa.org.
↑ Pervaya jenщina v istorii ordena, udostoennaya visshey ego stepeni

[Independent-1] OʻShaughnessy, Hugh, „Obituary: Maria de Lourdes Pintasilgo; Europeʼs Second Female Prime Minister“, p. 34. The Independent (London), 14 July 2004

[associated1-2] Associated Press, International News, Lisbon, Portugal, 19 July 1979

[3] Cook, Stephen and Stuart Wavell: „Thursday People: Lisbonʼs laby in waiting/ Maria de Lourdes Pintasilgo, Portuguese presidential candidate“, The Guardian (London), 2 January 1986

[4] "Portuguese New Government Sworn In", Xinhua General News Service, 3 August 1979

[global-5] „Table of Contents: Sisterhood is global“. Catalog.vsc.edu. 2015-yil 8-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 15-oktyabr.

[6] Maria, de Lourdes Pintasilgo „Statement of Independent Commission for Population & Quality of Life“ (en). unfpa.org.

[7] Pervaya jenщina v istorii ordena, udostoennaya visshey ego stepeni

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]