Portugaliya Hindistonining Rupisi

Portugaliya Hindistonining Rupisi

Portugaliya Hindistonining Rupisi (portugalcha: Rupia da Índia Portuguesa) — XVI asrdan 1958-yilgacha Portugaliya Hindistonining pul birligi.

Tarixi

Hindistondagi portugal mulklari hududida turli davrlarda XVI asr oʻrtalaridan boshlab turli nominaldagi tangalar zarb qilingan, bir necha zarbxonalar mavjud edi.1515-yilda Goa va Diu uchun mis va qalay qotishmasidan „Bazarukko“ tangasi zarb qilinishi boshlandi.1521-yilda Bijapur sultonligining taqlid tangalarini zarb qilish boshlandi.1570-yilda kumush „Pardao“(1/2 rupiya) zarb qilina boshlandi.

Keyinchalik zarb qilingan tangalar roʻyhatinini eʼtiboringizga havola qilamiz:

• XVII asrda: kumush sherafinlar, tanga va pataki, mis va qalay bazarukos;
• XVIII asrda: oltin va kumush sherafinlar, kumush pardalar va rupiylar, kumush va mis tangalar, mis va qalay reallari va bazarukos, mis atia;
• XIX asrda: oltin sherafinlar, kumush rupiylar va pardaoslar, kumush va mis reallari va tangalar, qalay bazarukos.

1869-yilda Hindistondagi soʻnggi Portugal zarbxonasi boʻlgan Goa zarbxonasi yopildi.1871-yildan boshlab poytaxt Lissabonda Portugaliya Hindistoni tangalari zarb qilingan.1871-yilda mis tangalar 3 va 10 realda, 1/4 tangi-15 realda,1/2 tangi-30 realda,1 tanga-60 realda zarb qilingan.Tangalar „yevropacha“ koʻrinishga ega boʻldi.

Keyingi nashrning 1881—1886-yillardagi barcha tangalarida Portugaliya qiroli Luis I surati tasvirlangan. Mis tangalar 1/8 va 1/4 tangada, kumush tangalar 1/8 tanga, 1/4, 1/2, 1 rupiyda chiqarilgan.

Koloniyaning qogʻoz pullarini ishlab chiqarishni 1883-yilda boshlagan (banknotalar 1882-yil sanasi). Keyingi qogʻoz pullar 1896-1899 yillarda koloniya hukumati tomonidan chiqarilgan.

1/2 tanga 1903

Qirol Karlos I tangalari 1901-1904 yillarda zarb qilingan: bronza 1/12, 1/8, 1/4 va 1/2 tangalar va kumush rupiy.

1868-yilda Yangi Goadagi Milliy chet el bankining filiali ochildi. 1901-yil 30-noyabrda Milliy Overseas Bank Portugaliya Hindistoni uchun banknotlarni chiqarish huquqini oldi. Banknotlarning muomalaga chiqarilishi 1906-yilda boshlangan.

1912-yilda Portugaliya Respublikasining kumush rupiylari, keyin 1934-1952 yillarda 1, 2, 4 tanga, 1/4, 1/2, 1 rupiyda zarb qilingan tangalar chiqarildi.

1958-yilda rupiya oʻrniga Portugaliya Hindistonining eskudosi joriy etildi, almashinuv nisbati boʻyicha amalga oshirildi: 1 rupiya = 6 eskudo.

Banknotalar

Chiqarilgan banknotalar:

8 tanga

8 tanga

• Junta de fazenda pública do estado da Índia (1882-yil mos ravishda 1, 2, 3 va 4-noyabr sanalari) : 5, 10, 20, 50 rupiy;
• Governo geral do estado da India, sanalari bilan:
  • 1896-yil 1-dekabr: 5, 10, 20, 50 rupiy;
  • 1899-yil 15-noyabr: 5, 10, 20, 50 rupiy;
• Milliy chet el banki, sanalari bilan:
  • 1906-yil 1-yanvar: 5, 10, 20, 50 rupiy;
  • 1917-yil 1-oktyabr: 4,8 tanga 1⁄2 rupiy;
  • 1924-yil 1-yanvar: 1, 2 1⁄2, 5, 10, 20, 50, 100, 500 rupiy;
  • 1938-yil 11-yanvar: 5, 10, 20, 50, 100 rupiy;
  • 1945-yil 29-noyabr: 5, 10, 20, 50, 100, 500 soʻm.

Adabiyotlar

• Salgado J.S.. O Papel Moeda das antigas Colónias Portuguesas. Lisboa: Fundação Dr. António Cupertino de Miranda, 1997. 
• Bruce C.R., Michael T., Miller H.. Standard Catalog of World Coins 1601-1700, 4-е изд, Iola: Krause Publications, 2008. ISBN 978-0-89689-708-3. 
• Cuhaj G., Michael T.. Standard Catalog of World Coins 1701-1800, 5-е изд, Iola: Krause Publications, 2010. ISBN 978-1-4402-1364-9. 
• Cuhaj G., Michael T., Miller H.. Standard Catalog of World Coins 1801-1900, 6-е изд, Iola: Krause Publications, 2009. ISBN 978-0-89689-940-7. 
• Cuhaj G., Michael T., Miller H.. Standard Catalog of World Coins 1901-2000, 39-е изд, Iola: Krause Publications, 2011. ISBN 978-1-4402-1172-8. 
• Cuhaj G.S.. Standard Catalog of World Paper Money. General Issues 1368—1960, 12-е изд, Iola: Krause Publications, 2008. ISBN 978-0-89689-730-4.