Proskoryakov bozulbangi

Proskoryakov bozulbangi
Ilmiy tasniflash
Olam:	Eukariotlar
Tip:	Gulli o‘simliklar
Sinf:	Ikki urugʻpallalilar
Turkum:	Lagochilus
Oila:	Yalpizdoshlar
Binar nomi
Lagochilus proskorjakovii

Proskoryakov bozulbangi (lotincha: Lagochilus proskorjakovii) — yalpizdoshlar oilasi, lagochilus turkumiga mansub ko‘p yillik, gulli o‘simlik turi. Hayotiy shakli yarimbuta. O‘zbekiston Respublikasi Qizil kitobiga kamyob, endemik tur sifatida kiritilgan. Jizzax va Samarqand viloyatlari Nurota tog‘ tizmasi hududida tarqalgan.

Tavsifi

Balandligi 25-30 sm gacha yetadigan ko'p yillik o‘t o‘simlik. Hayotiy shakli yarimbuta. O‘q ildiz tizimiga ega. Poyasi shoxlanga, yuza qismi siyrak, qisqa tuk bilan qoplangan. Barglari kichik, keng tuxumsimon, poyada ketma ket joylashgan, barg bandi uzun, yuza qismi tuklar bilan qoplangan. Gullari zigomorf, 4-6 tadan shoxlarning uchidagi barg qo‘ltiqlarida yarim halqa hosil qilib o‘rnashgan. Gulyonbargchalarining uchi o‘tkir, uchburchak bigizsimon, tashqi tomonga egilgan. Gulqo‘rg‘on bo‘lakchalari qisman qo‘shilgan. Gulkosachabarglari 10-15 mm uzunlikda, shakli tor qo‘ng‘iroqsimon, chetlari tishchali, kalta bezli tuklar bilan qoplangan. Gultojibarglari oq rangda. Gullari ikki jinsli, urug‘chibargi va changdoni bitta o‘simlikda joylashgan.Hasharotlar yordamida changlanadi. Iyun oyida gullab mevasi iyul avgust oylarida pishib yetiladi. Urug‘i orqali jinsiy yo‘l bilan ko'payadi.

Tarqalishi va o‘sish sharoiti

Tabiatda juda kam tarqalgan, yakka yakka holatda uchraydi. Jizzax va Samarqand viloyatlari Nurota tog‘ tizmasida tarqalgan. Tog‘larning o‘rta qismidagi quruq, tosh shag‘alli yonbag‘irlarda o‘sadi. Ma'lum bir tuproq sharoitiga moslashganligi sababli tabiatda kam uchraydi. Nurota davlat qo‘riqxonasi hududida muhofaza ostiga olingan.