Qamariddin Ortiqov
| Qamariddin Ortiqov | |
|---|---|
 | |
| Tavalludi |
2-aprel 1950-yil |
| Fuqaroligi |
.svg){kind=small} O‘zbekiston SSR Oʻzbekiston |
| Kasbi |
Teatrshunos, tarjimon, telemuxbir, tanqidchi |
Qamariddin Ortiqov (1950-yil 2-aprel; Toshkent Oʻzbekiston SSR) — oʻzbekistonlik teatrshunos, tanqidchi, ssenariynavis, tarjimon, radio va teledasturlar muxbiri. Oʻzbekiston teatr uyushmasining aʼzosi[1]. U, shuningdek, „Shams-i-Qamar“ teatr-studiyasining rahbari.
Biografiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Qamariddin Ortiqov, 1974-yilda A. N. Ostrovskiy nomidagi Toshkent teatr va sanʼat institutining teatrshunoslik yoʻnalishini tamomlagan[2]. 1982—1985-yillarda Lunacharskiy nomidagi Rossiya teatr sanʼati institutida aspirantura oʻqigan[1].
Faoliyati[tahrir | manbasini tahrirlash]
Q. Ortiqov kinostudiyalarda, teatrga oid nashriyotlarda, shuningdek, „Yosh gvardiya“ nomli oʻzbek teatrida faoliyat yuritgan. Bundan tashqari oʻzbek va rus tillarida spektakllar sahnalashtirgan. Abror Hidoyatov nomidagi oʻzbek davlat drama teatrda, Qarshidagi „Eski masjid“, Estoniyaning Tartu shahrida joylashgan Vanemuyne (estoncha: Ванемуйне) kabi nufuzli teatrlarda faoliyat olib borgan. 1989-yildan 1995-yilgacha „Ijod olamida“ (ruscha: В мире творчества) „Mikrofon qarshisidagi teatr tanqidchisi“ (ruscha: Театральный критик у микрофона) dasturlariga boshlovchilik qilib kelgan. 1988—1991-yillar Oʻzbekiston teatr arboblari uyushmasi ijodiy boʻlimi mudiri lavozimida ishlagan. U dramaturgiya, teatr tanqidi, xoreografiya muammolari bilan shugʻullangan. 1991—1992-yillar Hujjatli va ilmiy-ommabop filmlar studiyasida muharrir boʻlib ishlagan. Qamariddin Ortiqov oʻtgan asrning 90-yillarida ancha samarali ijod qilgan. Xususan, „Bahodir Yoʻldoshev“, „Bernora Qoriyeva“, „Qizlarxon Doʻstmuhammedova“ va „Bahodir Zokirov“ kabi telenamoyishlarini, Bahodir Yoʻldoshev tavalludining 50 yilligiga bagʻishlangan „Usto“ telekoʻrsatuvining muallifi hamdir. „Jang sanʼati dunyosi“ (ruscha: Мир боевых искусств) nomli teleloyiha va „Kvadrat gʻildirak“ (ruscha: Квадратное колесо) nomli dasturlarga (2002) ham mualliflik qilgan.
1996—1998-yillarda Oʻzbekiston ilmiy-ommabop va hujjatli filmlar kinostudiyasida yetakchi muharrir boʻlib ishlagan. 2002-yildan boshlab „Yoshlar“ radiosining oylik „Madaniyat yangiliklari“ (ruscha: Новостей култури) dasturini olib borgan.
Qamariddin Ortiqov „Xrizantema bogʻi“ (ruscha: Сад хризантем) nomli animatsion film, „Bizga isteʼdodlar kerakmi?“ (ruscha: Нужны ли нам таланты?), „Teatr uchrashuvlari: Sharq—Gʻarb“ (ruscha: Театральные встречи: Восток- Запад), „Surxon choʻqqilari“ (ruscha: Сурханские высоты), „Qoʻgʻirchoq teatrining sirlari“ (ruscha: Тайны театра кукол) kabi hujjatli filmlar ssenariysining muallifidir.
U Qirgʻiziston televideniyesidagi „Bu katta kichik teatr“ (ruscha: Этот маленький-большой театр) telekoʻrsatuvini olib borgan (1995). Q. Ortiqov, shuningdek, Xans Kristian Andersen ertaklari asosida yozilgan Stanevichning „Irkit oʻrdakcha“ nomli pyesasidan foydalanib, „Andersenni ijro etamiz“ (ruscha: Играем Андерсена) spektaklining sahna versiyasiga (1996-yil 3-iyul) mualliflik qilgan[3].
Rejissyor va ssenariynavis sifatida Bahodir Yoʻldoshev nomidagi „Diydor“ eksprimental-yoshlar teatr-studiyasi hamda „Ilhom“ teatr-studiyasiga bilan ham yaqin ijodiy aloqalar oʻrnatgan.
Qamariddin Ortiqov 2003-yilda „Oy soati“ (ruscha: Час луны) nomli kitobini nashrdan chiqargan[1]. 2015-yilda esa „Tasviriy imzo“ (ruscha: Живописний автограф) nomli galereya uyini ochadi[4]. Oʻzbekiston Madaniyat va sport ishlari vazirligi, „Oʻzbekteatr“ uyushmasi va Shveysariyaning hamkorlik boʻyicha byurosi tomonidan Buxoroda tashkil qilingan „Yozgi teatr akademiyasi“da (Ustoz va shogird sanʼat ustalari yozgi maktabi) ishtirok etib, talabalar uchun mahorat darslari olib borgan[5]. U „Shams-i-Qamar“ teatr-studiyasining rahbaridir[6].
Tarjimalari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Dramaturg Sharof Boshbekovning „Tikansiz tipratikanlar“ (ruscha: Ежики без колючек) va „Taqdir eshigi“ (ruscha: Врата судьбы) kabi pyesalarini rus tiliga tarjima qilgan. 2001-yil „TV-30“ telekanalining bosh muharriri etib tayinlandi.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 „Камаритдин Артыков“ (2003-yil 2-oktyabr). 2022-yil 17-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Визит в «Поленово»“ (2022-yil 4-mart). 2022-yil 17-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 17-oktyabr.
- ↑ „И снова Андерсен“ (2013-yil 9-yanvar). 2022-yil 17-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Выставка «Живописный автограф» в Галерее изобразительного искусства Узбекистана.“ (2015-yil 10-fevral). 2022-yil 17-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Buxoroda Yozgi teatr akademiyasi bo‘lib o‘tmoqda“ (2015-yil 16-iyul). 2022-yil 18-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 18-oktyabr.
- ↑ „"Наш и только наш Маленький принц": удивительный спектакль театральной студии "Шамси Камар"“ (2020-yil 17-yanvar). 2022-yil 17-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 17-oktyabr.