"Qoazaqstan" milliy telekanali (qozoqcha: «Qazaqstan» Ұлттық телеарнасы) – Qozogʻiston Respublika teleradiokorporatsiyasi AK tarkibiga kiradi. 1958-yilda tashkil etilgan. Oʻsha yilning 8-martida Olmaota studiyasidan birinchi eshittirish, dekabr oyida esa har kuni 5 soatlik eshittirish boshlandi. 1959-yilning apreliga qadar Qozogʻiston televideniyesida 333 ta dastur, 497 ta film va kinojurnallar tayyorlandi. Oʻtgan asrning 70-80-yillarida Qozogʻiston televideniyesi rangli koʻrsatuvlar koʻrsata boshladi. Efir davomiyligi 7 soat, xodimlar soni 412 nafarga yetdi. 11 tahririyat, 4 ijodiy birlashma mavjud edi. 1994-yil 4-aprelda Qozogʻiston Respublikasi Prezidentining Farmoni bilan „Qozogʻiston teleradiokompaniyasi“ Respublika korporatsiyasi tashkil etildi. 2002-yilda „Qozogʻiston“ Milliy telekanali deb oʻzgartirildi. Kanalning 14 ta hududiy filiali mavjud. Uning eshittirishlari 2003-yilda Qirgʻiziston, Oʻzbekiston, Rossiyaning Qozogʻiston bilan chegaradosh 12 viloyati va Xitoyning Shinjon-Uygʻur avtonom viloyatida boshlangan^[1].

Tarixi

"Qozogʻiston" Milliy telekanali Qozogʻiston Respublika teleradiokorporatsiyasi AK tarkibiga kiradi. 1958-yilda asos solingan bu telekanal dastlab kuniga 5 soat efirga uzata boshlagan. Oʻshandan beri telekanalning texnik salohiyati yil sayin ortib bordi va 1987-yilda telekoʻrsatuvlar boʻyicha ittifoqdosh respublikalar orasida toʻrtinchi, badiiy va hujjatli filmlar ishlab chiqarish boʻyicha ikkinchi oʻrinni egalladi.

Bugungi kunda telekanalning texnik salohiyati mamlakat hududining qariyb 100 foizida, Rossiya Federatsiyasining qoʻshni viloyatlari, Qirgʻiziston, Oʻzbekiston, Turkmaniston,Moʻgʻuliston va Shinjon-Uygʻur avtonom viloyatida translyatsiya qilish imkonini beradi. Shuningdek, u zamonaviy televideniening barcha talablariga javob beradi.

Ayni paytda Milliy telekanal texnik koʻmagida davlatimiz rahbari ishtirokidagi tantanali yigʻinlar, telekoʻpriklar, sportning eng muhim oʻyinlari oʻtkazilmoqda.

Bugungi kunda Milliy kanalda turli yoshdagi yangiliklar va maxsus tok-shou janrlari, koʻngilochar va maʼrifiy koʻrsatuvlar, ijtimoiy-siyosiy, iqtisodiy koʻrsatuvlar, shuningdek, davlat tilini rivojlantirishga asoslangan loyihalar efirga uzatilmoqda.

Kanal birinchi marta 1990-yilda qayd etilgan. Oʻshanda kanalda oʻrtada 1 raqami boʻlgan uy shaklidagi logotip bosilgan edi. Shunday qilib, kanal nomi "Qozogʻiston-1" oʻzgartirildi. 2002-yildan esa chavandoz tasviri boʻrttirilib, pastki qismida petrogliflarda "Qozogʻiston" nomi berilgan.

2002—2006-yillarda kanal nomi Kultegin yodgorligining qimmatli merosi sifatida qayd etilgan. Ilgari 14 ta hududdagi filiallar boshqacha chaqirilgan boʻlsa, keyinchalik ular bir xil boʻlib qoldi. Masalan, „Qozogʻiston-Jambil“, „Qozogʻiston-Qoʻstanay“, „Qozogʻiston-Aktau“ deb nomlangan.

2006-yilda qoʻchqor shoxli koʻk-sariq dumaloq logotip yaratilgan. 2011-yilda Qozogʻiston qozoq tilidagi yagona kanalga aylandi. Logotip milliy bezakning tiniq va boy rangga ega boʻlishi uchun yangilandi.

2014-yilda esa televizorning rangi keskin oʻzgardi. Rebrending amalga oshirildi. Media tuzilmasining logotipi Mustaqillik va Moviy bayroq bilan hamohang tarzda oʻzgardi.

2017-yilda media tuzilmaning nomi lotinchaga oʻzgartirildi. Korporatsiyaning hududlardagi oilalari oʻzgarmagan. Filiallar asl, tarixiy joylar nomi bilan atalgan. Bundan tashqari, ayrim hududlardagi telekanallar nomi qozoqchaga oʻzgartirildi. Masalan, Petropavlovsk – „Qiziljar“, Pavlodar – „Irtish“ va Uralsk – „Aqjayik“, Ust-Kamenogorsk – „Oltoy“.

Telekanal 2012-yil 24-dekabrda Nur-Sulton shahridagi „Kazmedia markazi“ dan oʻz efirini boshlagan.

"Qozogʻiston" NTA xodimlari

«Qazaqstan» milliy telekanali
«Qazaqstan» milliy telekanali
	qozoqcha: «Қазақстан» ұлттық телеарнасы
Mamlakat	Qozogʻiston
Namoyish vaqti	kechayu kunduz
Namoyish hududi	Qozogʻiston, Xitoy , Qirgʻiziston, Rossiya , Oʻzbekiston, Mongoliya
Til(lar)i	Qozoq tili
Boshqaruv markazi	Ostona
Tasvir formati	16:9 (SDTV) 1080i (HDTV)
Mazmuni	universal
Efirga chiqqan	1958-yil 8-mart
Asoschisi	SSSR Davlat radio va televideniyesi
Egasi	Erkin Muhamedjanov
Rahbarlari	Qozogʻiston RTRK, Qozogʻiston Respublikasi hukumati
Avvalgi nomlari	Qozogʻiston dasturi (1958-1991)
Aloqador telekanallar	Balapan, Qazsport, Abai TV
Sayt	http://qazaqstan.tv/
Qamrovi
Efirga uzatilishi
KAZ
Sunʻiy yoʻldosh orqali uzatilishi
Intelsat 904	1
OTAU TV
Kabel orqali uzatilishi
Alma-TV	4
Digital TV	3
ICON
IPTV
iD TV	1

Lyazzat Tanishbay
Ilhom Ibrohim
Yerjanar Asheyxon
Dana Axmetova
Erkin Muhamedjonov
Manba Olzhay
Bagjon Bimuratova
Shynar Iksangalieva
Saltanat Auesbayeva
Gulnar Rahimova
Sangerim Jakhina
Raxima Bautaeva
Agent Janibek
Oygul Mynjasar
Tanakoz Ilyosova
Aydos Jukanovich
Bolatbek Bayanxon
Timur Kasabekov
Makpal Ukenova
Jalgas Altayev
Roziya Idrisboyeva
Baxitjan Shimirbayev
Saule Jirenshina
Qayrat Musaqulov
Jandos Kaltayev
Ongar Alpisbayevich
Aibek Qobdabay
Bozorqul Otinshieva
Salom Omash
Albina Ashim
Armangul Toʻqtamurat
Abauova Beinegul
Arystan Rysbek
Jazira Orazovna
Jaina Slambek
Nurtileu Imangalievich
Nartay Aralbayevich
Sharbat Jangabylova
Usenov Maqsat
Akmaral Tleumagambetova
Leyla Dulatovna
Hurmatli Doʻsjon
Gulnaz Alimgerey
Aygerim Seyfolla
Nurbek Bekbau
Gulnur Orazymbetova
Aykerim Esenali
Darxon Abdik
Akbayan Saparbayeva
Leyla Sultonovna

Dasturlar:

Nonushta

„Tańsholpan“

Axborot va tahliliy

Aqparat dasturi
Dunyo koʻzgusi
Jurnalist tadqiqoti
Masele

Ijtimoiy-siyosiy

ASHYQ ALAŃ

Studiya dasturi

Nur Tiley
Donolik maydoni
Yorqin tabriklar

Ijtimoiy

Azizlar
NIET
Ruhning iliqligi
Televizion shifokor
Qishloq aholisi
Siz ham bir gʻishtdan tugʻilgansiz…
100 ta yangi nom
Aksaut
Imonning asosi
Ajoyib chekka
Mening Qozogʻistonim

Hujjatli film

Azamat
Qattiq ruh
Shaxsiyat
Tashqi koʻrinish
Sivilizatsiya mayoqi
Qozogʻiston gʻaznachiligi
Nomaʼlum Alash
Mustaqillik isteʼdodlari
Dasht sivilizatsiyasi

Madaniy va oʻyin-kulgi

Kumush tomoq
Jaydarman
Qiziqarli va zukkolik uchun platforma
Hazil olami

Eng yaxshi dasturlar

Ikki yulduz

"Ikki yulduz"-"Qozogʻiston" milliy telekanalidagi koʻrsatuv. Loyihadan koʻzlangan maqsad-turli sohalarda mashhur shaxslarga qoʻshiq aytish. Loyiha tanlov shaklida boʻlib, har bir juftlikning bir aʼzosi professional qoʻshiqchi boʻlishi kerak.

100 qozoq qoʻshiqlar

„ Qozoq yuz qoʻshigʻi“ loyihasi soʻnggi oʻn yillikda mamlakat qoʻshiq merosini birlashtirishga qaratilgan birinchi keng koʻlamli urinishdir. U bir necha bosqichlardan iborat.

„Qozogʻiston ovozi“

"Buni aytish oson… „

“Aytishga oson…" tok-shousi Milliy kanalning eng ommabop ijtimoiy tok-shoularidan biridir. Teleloyiha 2012-yildan 2017-yilgacha efirga uzatilgan. Dasturni taniqli jurnalist Beysen Kuranbek olib bordi.

„Shanba kuni ertalab“

"Tungi studiya"

"Tungi studiya"-"Qozogʻiston" telekanalining eng mashhur teleloyihalaridan biri. Dastur boshlovchisi qozogʻistonlik produser, teleboshlovchi Nurlan Koyanbayev (oʻsha paytda aktyor Qayrat Adilgerey) edi.

Kechki tomoshalar butun dunyoda juda mashhur. Ular telekanallarda ajoyib baho berishadi. AQShdagi „Late Night Show“ loyihasi,Buyuk Britaniyadagi "The Graham Norton Show " va Rossiyadagi "Vecherniy Urgant „ loyihalari jahon eʼtiborini tortgan loyihalar sirasiga kiradi.“Tungi studiya" ham shu dasturlarda efirga uzatildi. Dasturda maxsus mehmon va ular bilan erkin mavzuda hazil-mutoyiba suhbati oʻtkaziladi.

"Egizaklar"

„Egizaklar“-taniqli xonandalar va boshqa soha faxriylari nafaqat qoʻshiq kuylaydi, balki eng yaxshi juftlik sifatida gʻolib chiqishga intiladi. Loyiha gʻoliblari hakamlar hay’ati va tomoshabinlar tomonidan aniqlanadi.

Havolalar

„Qozogʻiston RTRK“ OAJ rasmiy veb-portali
„Qozogʻiston“ Milliy telekanalining rasmiy sayti (Wayback Machine saytida 28-iyul 2014-yil sanasida arxivlangan) Mұragʻattalgʻan 2014-yil 28-iyul ichida.
„Qozogʻiston“ Milliy telekanalining onlayn koʻrsatuvi (Wayback Machine saytida 28-iyul 2014-yil sanasida arxivlangan) Mұragʻattalgʻan 2014-yil 28-iyul ichida.
KAZsport telekanalining rasmiy sayti
KAZsport telekanalining onlayn translyatsiyasi (Wayback Machine saytida 31-iyul 2014-yil sanasida arxivlangan) Mұragʻattalgʻan 2014-yil 31-iyul ichida.
Balapan telekanalining rasmiy sayti (Wayback Machine saytida 27-yanvar 2014-yil sanasida arxivlangan) Mұragʻattalgʻan 2014-yil 27-yanvar ichida.
„Balapan“ telekanalining onlayn koʻrsatuvi (Wayback Machine saytida 5-dekabr 2013-yil sanasida arxivlangan) Mұragʻattalgʻan 2013-yil 5-dekabr ichida.
Qozogʻiston-Koʻkchatov
Qozogʻiston – Oqtoʻba
Qozogʻiston-Atirov
Qozogʻiston – Oʻskemen
Qozogʻiston – Taraz
Qozogʻiston-Uralsk
Qozogʻiston-Qaragʻandi Mұragʻattalgʻan 2014-yil 8-avgust ichida.
Qozogʻiston-Qoʻstanay
Qozogʻiston – Qiziloʻrda
Qozogʻiston-Oqtov
Qozogʻiston – Pavlodar
Qozogʻiston – Petropavlovsk
Qozogʻiston – Olmaota
Qozogʻiston – Semey
Qozogʻiston – Chimkent
Qozoq radiosining rasmiy sayti
Shalkar radiosining rasmiy sayti (Wayback Machine saytida 8-iyul 2015-yil sanasida arxivlangan) Mұragʻattalgʻan 2015-yil 8-iyul ichida.
„Ostona“ radiosining rasmiy sayti (Wayback Machine saytida 24-sentabr 2014-yil sanasida arxivlangan) Mұragʻattalgʻan 2014-yil 24-sentabr ichida.
Classic Radio rasmiy veb-sayti (Wayback Machine saytida 1-sentabr 2019-yil sanasida arxivlangan) Mұragʻattalgʻan 2019-yil 1-sentabr ichida.

Manbalar

↑ Qazaq mәdenietі. Ensiklopediyaliq aniqtamaliq. Almati: „Aruna Ltd.“ JShS, 2005 ISBN 9965-26-095-8

http://old2.kaztrk.kz/kaz/telekanal/o-telekanale/#go (Wayback Machine saytida 7-aprel 2017-yil sanasida arxivlangan) 2012 jildiң 24 jeltoqsaninda Astana qalasindagʻi „Qazmedia ortaligʻinan“ xabar tarata bastadi. HD formatqa toliqtay kөshken telearna media keңіstіktegі әleuetіn jil sayin ұlgʻaytuda.
↑ http://www.almatv.kz/almaty/services/digitaltv/channels/ (Wayback Machine saytida 16-yanvar 2014-yil sanasida arxivlangan)
↑ http://www.dtv.kz/ru/home/tv/list/ (Wayback Machine saytida 18-fevral 2014-yil sanasida arxivlangan)
↑ Qazaq mәdenietі. Ensiklopediyaliq aniqtamaliq. Almati: „Aruna Ltd.“ JShS, 2005 ISBN 9965-26-095-8

[1] Qazaq mәdenietі. Ensiklopediyaliq aniqtamaliq. Almati: „Aruna Ltd.“ JShS, 2005 ISBN 9965-26-095-8

[1]