Qiz

Qiz — bola yoki oʻsmir qiz. Qiz bola tushunchasi uchun yosh chegarasi turli madaniyatlarda farq qilishi mumkin.

Oʻzbek tilida yosh bosqichi aniqroq koʻrsatilishi kerak boʻlganda, bolalik davridagi qizlar odatda „qiz“, yosh qizlar esa „kichkina qizlar“ deb ataladi. „Qiz farzandlar“ haqida gap ketganda, bu soʻz yakka holda ishlatiladi^[1].

Biologiya

Odamlarda 46 (23 juft) gen mavjud. Jinsni belgilaydigan ikkitasi X va Y deb nomlanadi. Qizlarda Y xromosomasi yoʻq, lekin ikkita X xromosoma (XX) mavjud. Xromosomalardan biri onadan, ikkinchisi esa otadan olinadi. Kamdan kam hollarda esa uchta (XXX) yoki bitta X xromosomali qizlar ham tugʻilishi mumkin.

Qizlar ayollik jinsiy organlari bilan tugʻiladi. Biroq, reproduktiv organlari toʻliq aniqlanmagan, lekin oʻzini ayol his qiladigan shaxslarni ham qizlar deb atash mumkin.

Balogʻat yoshidagi qizlarning tanasida muhim oʻzgarishlar roʻy beradi. Miyadan jinsiy bezlarga yuboriladigan turli gormonal signallar natijasida bolaning tanasi asta-sekin rivojlana boshlaydi. Jinsiy bezlar tomonidan ishlab chiqarilgan gormonlar tufayli butun tanada, ayniqsa jinsiy aʼzolar va koʻkraklarda oʻzgarishlar yuz beradi. Balogʻat yoshi odamdan odamga farq qilsa-da, u odatda 10 yoshdan 16 yoshgacha davom etadi. Koʻpgina qizlarda birinchi hayz koʻrish (menarx) 12-13 yoshda kuzatiladi^[2].

Oʻtmishda

Qadimgi Afinada meros huquqi erkaklar nasli boʻlmaganda qizlarga oʻtgan, ammo eng yaqin erkak qarindoshi unga daʼvo qilishi, hatto bu masalasida turmushga chiqqan eri bilan merosga daʼvogarlik qilishi mumkin edi. Kambagʻal merosxoʻr qiz yaqin qarindoshlaridan unga mahr berishni yoki unga turmushga chiqishni talab qilishga haqli edi. Solon qonunchiligi marhumning avlodlari faqat ayol boʻlgan taqdirda vasiyat qilishga ruxsat bergan, merosxoʻrlar esa marhumning qizlariga uylanishlari kerak edi.

Manbalar

↑ Nasledstva pravo^{[sayt ishlamaydi]}
↑ Anderson SE, Dallal GE, Must A. Nisan 2003. „Relative weight and race influence average age at menarche: results from two nationally representative surveys of US girls studied 25 years apart“. Pediatrics 111 (4 Pt 1): 844-50.

[1] Nasledstva pravo^{[sayt ishlamaydi]}

[2] Anderson SE, Dallal GE, Must A. Nisan 2003. „Relative weight and race influence average age at menarche: results from two nationally representative surveys of US girls studied 25 years apart“. Pediatrics 111 (4 Pt 1): 844-50.

[1]

[2]