Qizil Armiyaga Minnatdorlik yodgorligi
Qizil Armiyaga Minnatdorlik yodgorligi (polyakcha: Pomnik Wdzięczności dla Armii Radzieckiej) — Polshaning Shetsin shahridagi sobiq memorial yodgorlik.
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Yodgorlik 1950-yil 26-aprelda, Shetsin Qizil Armiya tomonidan ozod qilinganining besh yilligi munosabati bilan ochilgan. Uning meʼmori Stanislav Rudzik boʻlgan, haykaltaroshlik bezaklari esa Yuzef Starjinskiy tomonidan qilingan.
Yodgorlik temir-beton va qumtosh plitalaridan (balandligi taxminan 17 m) obelisk shaklida boʻlib, unga ishchi va askarning qoʻllarini ushlab turgan gʻayritabiiy oʻlchamdagi haykallar yopishtirilgan. 1992-yil iyulgacha obeliskka beton besh qirrali yulduzli toj kiydirilgan. Shahardan tepada turgan yulduz baʼzi siyosiy kuchlar tomonidan sovet hukmronligi ramzi sifatida koʻrilganligi sababli, u shahar kengashi aʼzolarining iltimosiga binoan olib tashlangan. Obeliskning yon tomonlari Pomeraniya shaharlarining ular Polsha xalq armiyasi boʻlinmalari ishtirokida Qizil Armiya tomonidan ozod qilingan sana koʻrsatilgan gerblari bilan bezatilgan.
Yodgorlikning joylashuvi va uning minnatdorchilik haqidagi nomidan parcha koʻplab bahs-munozaralarga sabab boʻldi, vaqti-vaqti bilan uni demontaj qilish yoki rekonstruksiya qilish boʻyicha takliflar kelib tushgan. Dastlab ular obelisk tepasiga burgut qoʻyib[1], yodgorlikni oʻpirilish yodgorligiga aylantirib, uning poydevoriga yulduz qoʻyib (qachonlardir yodgorlikning toji boʻlib turgan) yodgorlikni bosh maydondan Markaziy qabristonga yoki Bronovitsk koʻchasidagi Yangi qabristonga koʻchirmoqchi boʻlishgan, bu kommunizm gʻoyasining qulashini anglatadi[2][3].
Yodgorlikda vaqti-vaqti bilan xususiy shaxslarning gullari va shamlari paydo boʻlib turardi[4][5], buni matbuot nashrlaridagi fotosuratlarda ham koʻrish mumkin edi[6][7][8]. Yodgorlik demontaj qilingandan soʻng ham darhol yoʻq joyda gullar va shamlar paydo boʻldi[9].
.jpg)
Shetsin shahar kengashi qarori bilan 2017-yil 15-noyabrda yodgorlikni demontaj qilish boshlandi. Yodgorlikning asosiy qismi 2017-yil 18-noyabrda olib tashlangan. Barelyef oʻrnatiladi va keyin viloyat yodgorligi konservatori tomonidan tasdiqlangan Shetsindagi markaziy qabristonga oʻtkaziladi.
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „Orzeł na Pomniku Wdzięczności Armii Radzieckiej? « sedina.pl“ (pl). sedina.pl. 2017-yil 23-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 23-fevral.
- ↑ „Wyborcza.pl“. szczecin.wyborcza.pl. Qaraldi: 2017-yil 23-fevral.
- ↑ „Chcą ratować Pomnik Wdzięczności dla Armii Czerwonej [LIST] - Region - Radio Szczecin“. szczecin.wyborcza.pl. 2017-yil 15-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 26-noyabr.
- ↑ „26 kwietnia. Złożyli kwiaty pod Pomnikiem Wdzięczności [zdjęcia, wideo] - gs24.pl“ (pl). www.gs24.pl. 2017-yil 30-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 31-dekabr.
- ↑ „W hołdzie Wyzwolicielom Szczecina pod pomnikiem Wdzięczności [... - Region - Radio Szczecin“. radioszczecin.pl. 2017-yil 30-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 31-dekabr.
- ↑ „Wyborcza.pl“. szczecin.wyborcza.pl. 2018-yil 27-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 31-dekabr.
- ↑ „Wyborcza.pl“. szczecin.wyborcza.pl. Qaraldi: 2017-yil 31-dekabr.
- ↑ „Wdzięczność bardziej trwała niż uchwała. Pomnik Wdzięczności wciąż stoi - plus.gs24.pl“ (pl). plus.gs24.pl. 2017-yil 31-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 31-dekabr.
- ↑ „Szczecin: Kwiaty i znicze na miejscu usuniętego Pomnika Wdzięczności dla Armii Radzieckiej - Sputnik Polska“ (pl). pl.sputniknews.com. 2018-yil 8-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 31-dekabr.
Havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Encyklopedia Szczecina, Tom II, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2000, ISBN 83-7241-089-5
- Szczegółowy opis pomnika na witrynie magistratu Szczecina [dostęp 2013-05-12]