Qoʻshchi uyushmasi

Qoʻshchi ittifoqi — Turkiston ASSR parchalanib ketganidan keyin Oʻrta Osiyo va Qozogʻiston milliy respublikalarida mehnatkash dehqonlarning ommaviy tashkiloti.

Tarixi

„Qoʻshchi“ uyushmasi 1921-yil iyun oyida Turkiston Kommunistik partiyasining 5-syezdi qarori bilan ilgari mavjud boʻlgan kambagʻallar qoʻmitalari va uyushmalarini rivojlantirish, mehnatkash dehqonlar manfaatlarini himoya qilish, ularni boylar va ruhoniylar taʼsirdan tortib olish va sovet qurilishiga, iqtisodiy va madaniy taraqqiyotga jalb etish maqsadida tashkil etilgan.

1921-yil dekabrda Toshkentda boʻlib oʻtgan Qoʻshchi ittifoqining 1-viloyat qurultoyi Markaziy Ijroiya Qoʻmitasini sayladi va Ittifoq toʻgʻrisidagi Nizomni qabul qildi, soʻngra Turkiston Markaziy Ijroiya Qoʻmitasi tomonidan 1922-yil 15-martda tasdiqlandi. „Qoʻshchi“ — „ovul, qishloq proletar va yarim proletar massalarining (oʻtish davri) kasbiy-siyosiy birlashmasi va tashkiloti“ deb belgilandi.

Nafaqat kambag‘allarni, balki o‘rta sinf dehqonlarini ham birlashtirgan „Qo‘shchi“ uyushmasi tashkilotlari Sovet davlatiga yer-suv islohotlarini o‘tkazishda, yer tuzishda, dehqonlarni kooperatsiya qilishda, ularni texnika va chorva mollari bilan taʼminlashda, oziq-ovqat soliqlarini yig‘ishda faol yordam berdi.

„Qo‘shchi“ uyushmasi aʼzolari aholi bilan keng madaniy-maʼrifiy ishlar olib borganlar, kasaba uyushma tashkilotlari va sovet muassasalari faoliyatida qatnashganlar. 1924-yilda Qoʻshchi ittifoqi 200 mingga yaqin odamni birlashtirdi.

Milliy-davlat chegaralanishi va Oʻrta Osiyo sovet respublikalari tashkil etilgandan soʻng respublika va viloyatlarda yetakchi „Qoʻshchi“ markazlari tashkil etilib Ittifoq Markaziy Ijroiya Qoʻmitasi tarqatib yuborilgan.

1930-yillarning boshlariga kelib, qishloq xoʻjaligini ommaviy kollektivlashtirishga oʻtish munosabati bilan „Qoʻshchi“ ning funksiyalari tugadi va tashkilot oʻz faoliyatini toʻxtatdi.

Qoʻshchi uyushmasining arboblari

• Jangildin, Alibi Togʻjanovich
• Jandosov, Uraz Kikimovich
• Tyuryabekov, Djura Xojibekovich