Kontent qismiga oʻtish

Qonun falsafasi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Qonun faslafasi huquqning tabiatini, shuningdek, qonunning boshqa normativ tizimlar, ayniqsa etika va siyosiy falsafa bilan aloqasini oʻrganuvchi falsafa sohasidir[1][2]. Unda "„QOnun nima?“, „Qonuniy asoslilik mezonlari nimada?“ va „QOnunning axloq bilan aloqasi qanday?“ kabi savollarga javob topishga harakat qiladi. Qonun falsafasi va Yurisprudensiya atamalari baʼzan sinonim tarzda qoʻllanadi, biroq baʼzan yurisprudensiya atamasi iqtisodiyot va sotsiologiya sohalari uchun mos boʻlgan tafakkur tarzlarini ham qamrab oladi[3][4].

Yoʻnalishlari

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Qonun falsafasi analitik yurisprudensiya va normativ yurisprudensiya sohalariga boʻlinishi mumkin. Analitik yurisprudensiyada qonun nima va nima emasligi uning eng muhim jihatlarini taʼriflash orqali aniqlanadi. Normativ Yurisprudensiyada ham qonunlarni shakllantiruvchi yuridik boʻlmagan normalar va qonun tomonidan shakllantiriluvchi va inson xulq-atvoriga yoʻriqnoma sifatida xizmat qiluvchi yuridik normalar tadqiq etiladi[5].

Mashhur qonun faylasuflari

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Atoqli qonun faylasuflari qatoriga quyidagilarni kiritish mumkin:

Sokrat

Platon

Aristotel

Foma Akvinskiy

Hadley Arkes

Frensis Bekon

Jon Lokk

Francisco Suarez

Francisco de Vitoria

Gyugo Grotsiy

Benedikt Spinoza

John Austin

Frederic Bastiat

Evgeny Pashukanis

Jeremi Bentam

Emilio Betti

Norberto Bobbio

António Castanheira Neves

Jules Coleman

Ronald Dworkin

Francesco D’Agostino

Francisco Elías de Tejada y Spínola

Carlos Cossio

Miguel Reale

John Finnis

Lon L. Fuller

Leslie Green

Robert P. George

Germain Grisez

H. L. A. Hart

Georg Vilgelm Fridrix Gegel

Oliver Wendell Holmes, Jr.

Alf Ross

Tony Honoré

Rudolf Jhering

Immanuel Kant

Iogann Gottlib Fixte

Hans Kelsen

Joel Feinberg

David Lyons

Robert Alexy

Reinhold Zippelius

Neil MacCormick

William E. May

Marta Nussbaum

Gustav Radbruch

Joseph Raz

Jeremy Waldron

Friedrich Karl von Savigny

Robert Summers

Roberto Unger

Catharine MacKinnon

John Rawls

Pierre Schlag

Robin West

Carl Schmitt

Yurgen Habermas

Carlos Santiago Nino

Geoffrey Warnock

Scott J. Shapiro

Shen Buhai

Shang Yang

Han Fei

Zhu Xi

  1. https://www.britannica.com/topic/philosophy-of-law
  2. Himma, Kenneth Einar (2019-05-15). „Philosophy of Law“. The Internet Encyclopedia of Philosophy.
  3. Postema, Gerald J. (2011). „Economic Jurisprudence“. In Postema, G. J. (ed.). A Treatise of Legal Philosophy and General Jurisprudence. A Treatise of Legal Philosophy and General Jurisprudence: Volume 11: Legal Philosophy in the Twentieth Century: The Common Law World. Springer Netherlands. pp. 181–211. doi:10.1007/978-90-481-8960-1_5. ISBN 9789048189601.
  4. Kornhauser, Lewis (2017), „The Economic Analysis of Law“, in Zalta, Edward N. (ed.), The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Fall 2017 ed.), Metaphysics Research Lab, Stanford University
  5. Marmor, Andrei; Sarch, Alexander (2015), "The Nature of Law", in Zalta, Edward N. (ed.), The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Fall 2015 ed.), Metaphysics Research Lab, Stanford University