Kontent qismiga oʻtish

RSM-56 Bulava

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
RSM-56 Bulava [1]
Turi Suv osti kemasidan uchiriladigan ballistik raketa (SLBM)
Davlat Rossiya
Xizmat tarixi
Ishlatilgan yillari 2018-yildan hozirgacha
Qurolli kuchlarida Rossiya dengiz floti
Ishlab chiqarilish tarixi
Konstruktor Moskva issiqlik texnologiya instituti
Islab chiqarilgan yillari 2011
Ekzemplyar narxi $32.2 million (2012)[2]
Tavsifi
Ogʻirligi 36.8 t (36.2 long ton; 40.6 short ton)
yoʻl zaxirasi, km 8,000-8,300 km[3] ≥ 9,300,[4] 10,000km[5]
Uzunligi 11.5 m (38 ft) (jangovar kallaksiz)
12.1 m (40 ft) (ishga tushirish boʻlimi bilan birga)

RSM-56 Bulava (ruscha: Булава, NATO hisobot nomi SS-NX-30 yoki SS-N-32) – bu Rossiya dengiz floti uchun ishlab chiqilgan suv osti ballistik raketasi (SLBM). U Rossiya yadroviy triadasining kelajakdagi poydevori sifatida moʻljallangan va mamlakatdagi eng qimmat qurol loyihasidir[6].

Moskva issiqlik texnologiya instituti tomonidan ishlab chiqilgan RSM-56 Bulava, 1990-yillarning oxirida qattiq yoqilgʻili R-39 Rif SLBM oʻrniga ishga tushirilgan[7]. Borei sinfidagi suv osti kemalari har biri kemada 16 ta raketani olib yura oladi. Bulava raketasini ishlab chiqish va joylashtirish Rossiyaning AQSh bilan tuzilgan yangi START shartnomasiga zid emas[8].

Bulava raketasini 2017-yil iyun oyida sinovdan oʻtkazilish jarayoni

Tavsifi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Bulava raketasi bosh konstruktor Yury Solomonov [ru] boshchiligida Moskva issiqlik texnologiya instituti tomonidan ishlab chiqilgan. Bulava Topol-M ning suv osti versiyasi boʻlib, Volnaga qaraganda yengilroq va ingichkaroqdir[9][10].

Raketa uch bosqichdan iborat: birinchi va ikkinchi bosqichlarda qattiq yonilgʻi yoqilgʻisi ishlatiladi, uchinchi bosqichda esa jangovar kallaklarni ajratish paytida yuqori manevr qilish uchun suyuq yoqilgʻidan foydalaniladi. Raketa qiya holatdan uchirilishi mumkin, bu suv osti kemasiga harakatlanayotganda ularni otish imkonini beradi. Bulava past parvoz traektoriyasiga ega va shuning uchun kvazi ballistik raketa sifatida tasniflanishi mumkin[11]. Mish-mishlarga koʻra, u raketaga qarshi mudofaa tizimlaridan qochishning ilgʻor qobiliyatiga ega[12].

Bulava raketalarini tashuvchi Borey sinfidagi suv osti kemalari 2040-yilgacha Rossiya yadroviy triadasining ajralmas qismi boʻlishi kutilmoqda. 

Xizmatda

[tahrir | manbasini tahrirlash]

2010-yil oktyabr oyida 150-170 ta operativ raketalar (124 ta faol, qolganlari oʻquv va sinovlar uchun zaxira) qurilishi haqida xabar berilgan[13]. 2011-yil 27-iyunda muvaffaqiyatli ishga tushirilgandan soʻng, Rossiya hukumati Bulava raketalarini seriyali ishlab chiqarish boshlanganini eʼlon qilgan[14]. 2013-yil 10-yanvarda Bulava oʻzining yetakchi suv osti kemasi Yuriy Dolgorukiy bilan eksperimental xizmatga qabul qilindi. 2018-yil iyun oyida raketa 2018-yilda muvaffaqiyatli sinovdan oʻtkazilgan otishmalardan soʻng Rossiya dengiz floti tomonidan toʻliq xizmat uchun qabul qilingani haqida xabar berilgan[15].

Yana qarang

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ „Next launch of SLBM Bulava to be held in Oct“. Rusnavy.com (2010-yil 11-oktyabr). Qaraldi: 2011-yil 29-dekabr.
  2. ↑ „"Mace" is over“. www.gazeta.ru (2012-yil 10-avgust).
  3. ↑ „Bulava (SS-NX-30) submarine-based ballistic missile“. www.russianspaceweb.com.
  4. ↑ „Russia to Upgrade its Bulava R-30 SLBM Submarine-Launched Ballistic Missile“.
  5. ↑ Allen, John R.; Hodges, Frederick Ben; Lindley-French, Julian. Future War and the Defence of Europe (en). Oxford University Press, 2021 — 232-bet. ISBN 978-0-19-885583-5. 
  6. ↑ „Russian Strategic Nuclear Forces“. russianforces.org.
  7. ↑ „SS-27 Topol-M / SS-NX-30 Bulava ("Mace")“. warfare.ru (2007). Qaraldi: 2010-yil 7-aprel.
  8. ↑ Podvig, Pavel (29 June 2018). "Bulava is finally accepted for service". Russian Strategic Nuclear Forces. http://russianforces.org/blog/2018/06/bulava_is_finally_accepted_for.shtml. 
  9. ↑ Harvey, Brian. The Rebirth of the Russian Space Program: 50 Years After Sputnik, New Frontiers (en). Springer Science & Business Media, 10 May 2007 — 186-bet. ISBN 978-0-387-71354-0. 
  10. ↑ Litovkin, Victor (1 June 2011). "The Bulava Missile: A Russian Military Trump Card?". Security Index: A Russian Journal on International Security 17 (2): 69–74. doi:10.1080/19934270.2011.580583. ISSN 1993-4270. https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/19934270.2011.580583?journalCode=rsec20. 
  11. ↑ „Bulava - the lightest ballistic missile of its type“. RIA Novosti. 2014-yil 6-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 5-noyabr.
  12. ↑ „Russia's Bulava ICBM invulnerable to any ABM systems — commander“.
  13. ↑ „Объем серийного выпуска ракет "Булава" может превысить 150 единиц“. flot.com (2010-yil 25-oktyabr). Qaraldi: 2011-yil 29-dekabr.
  14. ↑ „"Булаву" можно запускать в серийное производство, заявил Сердюков“. flotprom.ru. Qaraldi: 2011-yil 29-dekabr.
  15. ↑ „Key facts about Russia's Bulava sea-launched ICBM“. TASS (2018-yil 30-iyun). Qaraldi: 2019-yil 13-noyabr. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=RSM-56_Bulava&oldid=3900121" dan olindi