Kontent qismiga oʻtish

Rossiyada telegramning bloklanishi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Telegramni Rossiyada bloklash – Telegram messenjeriga kirishni cheklash jarayoni boʻlib, Roskomnadzor tomonidan 2018-yil 16-aprelda iamalga oshirilgan[1].

2020-yil, 18-iyun kuni Roskomnadzor cheklovlar bekor qilinishini maʼlum qildi[2].

Ziddiyatning mohiyati

[tahrir | manbasini tahrirlash]

2017-yil, 1 iyulda Rossiyada „Yarovaya“ qonuni kuchga kirdi, unda telekommunikatsiya xizmatlari operatorlari oʻz mijozlarining telefon xabarlari va Internet-trafiklari yozuvlarini olti oy davomida[3] saqlash, shuningdek, foydalanuvchi yozishmalarini shifrlash uchun kalitlarni saqlash va Rossiya FSB soʻrovi boʻyicha ularni taqdim etish majburiyatini yuklad[4][5]. Telegram rahbariyati ushbu talabni texnik jihatdan imkonsiz deb hisobladi, chunki kalitlar foydalanuvchilarning qurilmalarida saqlanadi va messenjer serverlari ularni qabul qilmaydi[6][7]. Telegram asoschisi Pavel Durov ham FSB talablari Rossiya Federatsiyasi Konstitutsiyasiga zid deb hisoblaydi[6].

Bloklash

[tahrir | manbasini tahrirlash]

2018-yil, 13-aprelda Moskvaning Taganskiy sudi Roskomnadzor foydasiga qaror chiqardi va shu bilan Rossiyada messenjerni blokirovka qilishga ruxsat berdi[8][9].

Kassatsiya shikoyatining rad etilishi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

2019-yilning 1-fevral kuni Rossiya Federatsiyasi Oliy sudi Telegramning Rossiyada messenjerni bloklash boʻyicha berilgan kassatsiya (sud qarori boʻyicha norozilik) shikoyatini rad etdi[10].

Messenjerni blokirovka qilishga qarshi maxsus birlashma

[tahrir | manbasini tahrirlash]

2017-yil, 21-dekabrda Roskomsvoboda jamoat tashkiloti „Telegram uchun jang“ni boshladi, uning davomida tarmoq foydalanuvchilari FSB va Roskomnadzorga qarshi jamoaviy daʼvoga qoʻshilishga taklif qilindi[11]. Tashkilot Telegram shifrlash kalitlarini rasmiy organlarga oʻtkazish talablarini bekor qilish tarafdori edi. 2018-yil, 14-mart kuni RosKomSvoboda advokatlari Moskvaning Meshchanskiy sudiga messenjerga nisbatan Rossiya rasmiylarining harakatlariga eʼtiroz bildirish toʻgʻrisida jamoaviy daʼvo qoʻzgʻatdi[12]. Kampaniya doirasida, 2019-yil iyul oyida FSBga shifrni ochish kalitlarini sinovsiz talab qilishiga qarshi chiqqan foydalanuvchilar tomonidan 24 ta shikoyat „YeSPCh“ga yuborilgan[13]. 2021-yilning yozida „YeSPCh“ jamoaviy daʼvo boʻyicha birinchi shikoyatni eʼlon qildi va Rossiya rasmiylaridan messenjerni Rossiyada bloklash qonuniyligi haqida soʻradi. Hukumatdan 2021-yil 14-oktabrgacha bu ish boʻyicha oʻz pozitsiyasini va oʻz qarashlarini taqdim etish soʻralgan[14].

Taqiq yechilishining boshlanishi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

2020-yil, 22-aprel kuni Davlat Dumasi „Adolatli Rossiya“dan saylangan deputatlar Fedot Tumusov va Dmitriy Ionin Telegramni bloklashni tugatish toʻgʻrisidagi qonun loyihasini tayyorladilar[15]. 2020-yil, 4-iyun kuni messenjer yaratuvchisi Pavel Durov deputatlarni qoʻllab-quvvatladi. Shuningdek, u oʻtgan vaqt ichida ekstremistik targʻibotni aniqlash va yoʻq qilish usullari takomillashtirilganini va hozirda jamoa har oyda ommaviy zoʻravonlik va terrorchilik chaqiriqlarini tarqatish boʻyicha oʻn minglab urinishlarni toʻxtatayotganini taʼkidladi[16][17]. 15-iyun kuni „Adolatli Rossiya“ deputatlari Dmitriy Ionin va Fedot Tumusov parlament quyi palatasiga Telegram messenjerini blokdan chiqarish toʻgʻrisidagi qonun loyihasini taqdim etadi va Telegramdan Rossiyaning rasmiy organlari, masalan, Aloqa vazirligini, shuningdek, messenjerda rasmiy maʼlumotlarni eʼlon qiladigan koronavirusga qarshi kurash boʻyicha tezkor shtabni eslatib oʻtadi. Aloqa vazirligi deputatlarning qonunchilik tashabbusini qoʻllab-quvvatlamaydi. Axborot siyosati, axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalari boʻyicha Davlat Dumasining qoʻmitasi raisi Aleksandr Khinshtein ham tanqidiy munosabat bildiradi[18].

Taqiqning bekor qilinishi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

2020-yil, 18-iyun kuni Roskomnadzor cheklovlar bekor qilinishini eʼlon qildi[2][19]. Na eʼlon qilingan paytda, na keyinroq Moskvaning Taganskiy tuman sudining blokirovka qiluvchi qarori bekor qilingan. 2020-yil, 13-noyabrda Roskomnadzor[20] Telegram messenjerida oʻz kanali tashkil etilganini eʼlon qildi.

Va shuningdek…

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • Rossiyada Vikipediyani bloklash
  • Rossiyada Internet tsenzura
  • Internet tsenzurasi

Eslatmalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ „Роскомнадзор начал процедуру блокировки Telegram“ (ru). ТАСС. 2018-yil 3-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 16-aprel.
  2. ↑ 2,0 2,1 „О мессенджере Телеграмм“ (ru). Роскомнадзор (2020-yil 18-iyun). 2020-yil 18-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 7-iyun.
  3. ↑ Михаил Рычагов. „Долевое строительство и «пакет Яровой». Какие законы вступили в силу с 1 июля“. Forbes (2018-yil 2-iyul). 2018-yil 23-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 23-iyul.
  4. ↑ „Отдать за 15 дней: Telegram обязали передать ключи шифрования переписки в ФСБ“. dev.by (2018-yil 20-mart). 2018-yil 23-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 23-iyul.
  5. ↑ „Роскомнадзор дал Telegram 15 дней, чтобы выдать ФСБ ключи шифрования“. BBC (2018-yil 20-mart). 2018-yil 23-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 23-iyul.
  6. ↑ 6,0 6,1 Георгий Тадтаев, Ольга Агеева. „Telegram назвал технически невозможной передачу ФСБ ключей шифрования“. РБК (2018-yil 2-aprel). 2018-yil 30-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 23-iyul.
  7. ↑ Мария Нефёдова. „Представители Telegram пояснили властям, почему не могут передать ФСБ ключи шифрования“. Хакер (2018-yil 2-aprel). 2018-yil 23-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 23-iyul.
  8. ↑ „Суд постановил заблокировать Telegram в России“. ТАСС (2018-yil 13-aprel). 2018-yil 14-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 13-aprel.
  9. ↑ „Информация по делу № 02-1779/2018“. Московский городской суд. 2020-yil 15-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 19-iyun.
  10. ↑ „Верховный суд отклонил жалобу Telegram по делу о блокировке“ (ru). Коммерсантъ (2019-yil 1-fevral). 2019-yil 1-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 1-fevral.
  11. ↑ „Пользователям Telegram предложили коллективно судиться за мессенджер“ (ru). Meduza. 2022-yil 9-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 9-oktyabr.
  12. ↑ „Пользователи Telegram подали коллективный иск против действий ФСБ“ (ru). Радио Свобода. 2022-yil 9-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 9-oktyabr.
  13. ↑ „Жалобы 24 пользователей Telegram на блокировку направлены в ЕСПЧ“ (ru). ЗакС.Ру. 2022-yil 9-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 9-oktyabr.
  14. ↑ „ЕСПЧ спросил у России – правомерно ли граждан лишили права на частную жизнь и тайну переписки?“ (ru). roskomsvoboda.org. 2022-yil 9-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 9-oktyabr.
  15. ↑ „«Это урон престижу госвласти»“. Коммерсантъ (2020-yil 22-aprel). 2021-yil 7-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 7-iyun.
  16. ↑ „Дуров прокомментировал предложения разблокировать Telegram в России“ (ru) (2020-yil 4-iyun). 2021-yil 1-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 7-iyun.
  17. ↑ „Комментарий Павла Дурова“. Telegram: Contact @durov_russia (2020-yil 4-iyun). 2020-yil 19-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 19-iyun.
  18. ↑ Мельникова, Анастасия „В Госдуму внесли законопроект о разблокировке Telegram“ (ru). Znak.com (2020-yil 15-iyun). 2021-yil 10-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 7-iyun.
  19. ↑ „Роскомнадзор разблокировал Telegram“. Дождь (телеканал) (2020-yil 18-iyun). 2021-yil 6-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 7-iyun.
  20. ↑ „Роскомнадзор открыл официальный канал в Telegram“ (ru). ТАСС (2020-yil 13-noyabr). 2020-yil 27-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 7-iyun. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Rossiyada_telegramning_bloklanishi&oldid=5012287" dan olindi