Saʼd ibn Zayd
Saʼd ibn Zayd ibn Zay ibn Muhsin (arabcha: سعد بن زيد بن محسن) 1666-yildan 1702-yilgacha, 1692-yildan 1694-yilgacha, 1694-yildan 1702-yilgacha va 1704-yilda qisqa muddat Makka amiri va sharifi boʻlgan.
Tavalludi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Saʼd ibn Zayd hijriy 1052-yilda (1642–1643) tugʻilgan. Zayd ibn Muhsinning oʻgʻli[1].
Hukmronligi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Sharif Zayd 35 yil davomida Makkaga hukmronlik qilganidan soʻng hijriy 1077-yil Muharram oyi 3-kuni (milodiy 1666-yil 6-iyul) seshanba kuni Makkada vafot etdi[1]. Uning Saʼd, Hasan, Muhammad Yahyo va Ahmad ismli toʻrt nafar oʻgʻli bor edi. Zayd vafot etgan vaqtda faqatgina Saʼd va Hasan Makkada boʻlishgan, Muhammad Yahyo Madinada, Ahmad esa Najdda boʻlgan[1].
Zaydning vafotidan keyin Makka amiri sifatida uning oʻrniga kim tayinlanishi borasida ashraflar oʻrtasida ixtilof paydo boʻldi. Koʻpchilik Hamud ibn Abdullohning tarafida boʻlib, uning daʼvosi otasi sharif Abdulloh ibn Hasan boʻlgan. Abdulloh dastlab Yamandan Zaydni oʻgʻli Muhammad ibn Abdulloh bilan birga hukmdor etib tayinlash uchun chaqirgan[2]. Makka amirligiga tayinlanishi uchun Saʼdni faqatgina kichik bir ashraflar guruhi qoʻllab-quvvatladi. Ular orasida Muborak ibn Muhammad al-Horis, Roji ibn Qaytbay, Abdulmuttalib ibn Muhammad, Mudar ibn al-Murtado, Husayn ibn Yahyo, Foris ibn Barakot va Muhammad ibn Ahmad ibn Alilar bor edi[3]. Ikkala tomon ham Jidda sanjagi va Makka shayxi al-harami sifatida Usmoniylar hukumatining oʻlkadagi vakili boʻlgan Imod ogʻaga murojaat qildilar. Imod ogʻa Saʼd foydasiga qaror qabul qildi va unga xila (sharaf libosi) yubordi[2].
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ 1,0 1,1 1,2 al-Sinjārī 1998.
- ↑ 2,0 2,1 Daḥlan 2007.
- ↑ al-‘Aṣimī 1998.
Adabiyotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- al-Sinjārī, ‘Alī ibn Tāj al-Dīn ibn Taqī al-Dīn. Manā’iḥ al-karam fī akhbār Makkah wa’l-Bayt wa-wulāt al-Ḥaram, 1st (Arabic) al-Miṣrī: , Makkah: Jāmi‘at Umm al-Qurá [Composed 1713], 1998.
- de Zambaur, E.. Manuel de généalogie et de chronologie pour l'histoire de l'Islam (French). Hanovre: Heinz Lafaire, 1927.
- al-‘Aṣimī, ‘Abd al-Malik ibn Ḥusayn. Samṭ al-nujūm al-‘awālī fī anbā’ al-awā’il wa-al-tawālī (Arabic) ‘Ādil Aḥmad ‘Abd al-Mawjūd: . Bayrūt: Dār al-Kutub al-‘Ilmīyah [Composed before 1700], 1998.
- Daḥlan, Aḥmad Zaynī. Khulāṣat al-kalām fī bayān umarā’ al-Balad al-Ḥarām (Arabic). Dār Arḍ al-Ḥaramayn [1887/1888], 2007.