Samuil Lextsir

Samuil Lextsir
Tavalludi	1901-yil 25-oktyabr; Otach, Bessarabiya, Rossiya imperiyasi
Vafoti	1937-yil 12-may; Tiraspol Ukraina SSR SSSR
Ijod qilgan tillari	Rus tili
Fuqaroligi	Rossiya imperiyasi→ SSSR

Samuil Rivinovich Lextsir (rumincha: Samuil Lehtţir^[1] 1901-yil 25-oktyabr, Bessarabiya viloyati, Soroka tumani – 1937-yil 15-oktyabr, Tiraspol) – moldav shoiri va adabiyotshunos tanqidchi.

Biografiyasi

Samuil Lextsir Bessarabiyaning Ataki shahrida (hozirgi Moldovaning Oknitsa viloyati) tugʻilgan^[2]. Chernivtsi universitetida tahsil olgan. 1926-yilda SSSRga koʻchib oʻtgan va Moldava davlat nashriyotida ishlagan. Moldavan tilida adabiy faoliyat bilan shugʻullangan. 1927-yilda u Moldava yozuvchilar uyushmasi „Reseritul“ va uning rasmiy organi – „Moldova Literare“ (Literary Moldova) jurnalining asoschilaridan biri boʻlgan.

Birinchi sheʼrlar toʻplami „Poeziy“ adabiyotshunos tanqidchilar tomonidan juda salbiy qabul qilingan. Biroq, u nashr etishda davom etgan. 1930-yilda I. Vaynberg bilan hammualliflikda „Iyntreber Literare“ (Adabiyot savollari) adabiy-tanqidiy maqolalar kitobi, 1931-yilda – „Iyn flakare“ (V plameni) sheʼriy toʻplami nashr etilgan. Keyin yana uchta toʻplam – „Sirenele zidiriy“ (1932), „De paze“ (1935) va „Dezrobire“ (1935) nashr etilgan.

Samuil 1934-yildan – Moldaviya Avtonom Sovet Sotsialistik Respublikasi Yozuvchilar uyushmasi boshqaruvi aʼzosi, Sovet yozuvchilarining I Butunittifoq qurultoyi delegati.

Ukraina SSR NKVD tomonidan „Ruminiya operatsiyasi“ deb ataladigan ishda hibsga olingan (X. B. Bogopolskiy, I. I. Badeev, D. P. Milev, V. Ya. Xolostenko, G. I. Stariy xuddi shu ishda ishtirok etgan). 1937-yil 8-oktyabrda NKVD xalq komissari komissiyasi va SSSR prokurori tomonidan VMNga hukm qilingan. 1937-yil 8-oktyabrda N. I. Ejov va A. Ya. Vyshinskiy tomonidan imzolangan Ruminiya foydasiga josuslik va qoʻporuvchilik faoliyatida ayblangan 139 kishining qatl roʻyxatiga kiritilgan^[3]^[4]. 1937-yil 15-oktyabrda Tiraspoldagi ichki qamoqxonada bir guruh mahkumlar bilan „Rumin operatsiyasi“ da otib oʻldirilgan. Qatlni Ukraina SSR NKVD UGB ichki qamoqxonasi boshligʻi, davlat xavfsizligi kichik leytenanti I. G. Nagorniy, Moldova ASSR NKVD operativ kotibi Pervuxin, MASSR NKVD, davlat xavfsizligi kichik leytenanti L. A. Dokutskiy va UGB VIII boʻlimi inspektori vazifasini bajaruvchisi amalga oshirgan^[5].

Manbalar

↑ V nekotorix istochnikax upominayutsya takje otchestva Ruvimovich i Ruvinovich, familiya Lexitser. V lichnom dele posle aresta – Samuil Ruvinovich Lextser.
↑ Roditeli zaklyuchili brak 14 fevralya 1896 goda v Belsax.
↑ „Bogopolskiy X. B.“. 2016-yil 4-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 28-sentyabr.
↑ Stalinskie spiski (Wayback Machine saytida 2020-09-16 sanasida arxivlangan): Rasstrelniy spisok ot 9 sentyabrya 1937 goda.
↑ Akt o rasstrele ot 15 oktyabrya 1937 goda (Wayback Machine saytida 2023-10-10 sanasida arxivlangan): V rasstrelnix spiskax ukazan kak Samuil Ruvimovich Lextsir.

[1] V nekotorix istochnikax upominayutsya takje otchestva Ruvimovich i Ruvinovich, familiya Lexitser. V lichnom dele posle aresta – Samuil Ruvinovich Lextser.

[2] Roditeli zaklyuchili brak 14 fevralya 1896 goda v Belsax.

[3] „Bogopolskiy X. B.“. 2016-yil 4-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 28-sentyabr.

[4] Stalinskie spiski (Wayback Machine saytida 2020-09-16 sanasida arxivlangan): Rasstrelniy spisok ot 9 sentyabrya 1937 goda.

[5] Akt o rasstrele ot 15 oktyabrya 1937 goda (Wayback Machine saytida 2023-10-10 sanasida arxivlangan): V rasstrelnix spiskax ukazan kak Samuil Ruvimovich Lextsir.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]