Saryazd qalʼasi
| Saryazd qalʼasi | |
|---|---|
قلعه سریزد | |
 | |
| Umumiy maʼlumot | |
| Turi | Qalʼa |
| Meʼmoriy uslubi | Eron arxitekturasi |
| Shahar | Yazd shahri |
| Mamlakat |
 Eron |
| Koordinatalar | 31°36'4.0"N, 54°31'39.5"E |
| Balandligi | |
| Balandligi | 6–9 metr |
| Architectural |
Sosoniy arxitekturasi, Somoniylar meʼmorchiligi, Elxoniylar meʼmorchiligi Safaviylar meʼmorchiligi |
| Saryazd qalʼasi | |
Sar Yazd qalʼasi (forscha: قلعه سريزد) muqobil talaffuzi Saryazd — Eron Islom Respublikasining Yazd viloyatidagi Yazd shahridan 50 kilometr uzoqlikda joylashgan, Sar Yazd qishlogʻidagi Sosoniylar istehkomi.
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Yazd sosoniylar davrida yirik shahar va zardushtiylarning diniy markazi boʻlib xizmat qilgan. Qasr bosqinchiliklar sodir boʻlgan paytlarda seyf sifatida foydalanilgan boʻlib, unda aholi qimmatbaho buyumlarni, jumladan, oltin va zargarlik buyumlarini, shuningdek, oziq-ovqat yoki don kabi boshqa mahsulotlarni ham saqlashi mumkin boʻlgan[1]. Qadimgi dunyoda bosqinchilar va talonchilar qimmatli oʻljalar, shu bilan birga yashash uchun zarur boʻlgan oziq-ovqat mahsulotlarini ham talon-toroj qilishgan. Shuning uchun bunday tovarlarni dushman qoʻlidan uzoqda saqlash muhim sanalgan[2].
Qurilishi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Qalʼa Sosoniylar davrida, milodiy III—VII asrlarda qurilgan. Qalʼa asosiy xomashyo boʻlgan loy va xom gʻishtdan bunyod etilgan. Uning himoyasi ikkita konsentrik devordan iborat boʻlib, tashqi devori balandligi olti metr va ichki devor balandligi esa toʻqqiz metr. Devorlardan tashqari chuqurligi 3–4 metrli xandaq ham qurilgan. Qalʼaning arxitekturasida Sosoniy arxitekturasi, Somoniylar meʼmorchiligi, Elxoniylar meʼmorchiligi va Safaviylar meʼmorchiligini uygʻunlashgan holda koʻrish mumkin. Qalʼaning ichida 480 ta xona mavjud boʻlib, ularning har birining eshigi va kaliti boʻlib, odamlar undan oʻzlarining qimmatbaho buyumlarini, oltin, pul, zargarlik buyumlari va hatto donlarni saqlash uchun foydalanganlar. Qalʼaning asosiy koʻchasida quduq bor. Saryazd qalʼasi dushman tomonidan bosib olinganda, quduq ayollar va bolalar uchun yashirin joy sifatida ishlatilgan[3].
Zamonaviy holati
[tahrir | manbasini tahrirlash]Imoratning holati vayronaga aylanib bormoqda. Hozirgi vaqtda qalʼa sayyohlik maskaniga aylangan va uning yaqinida ikkita karvonsaroy joylashgan[4].
Saryazd qalʼasi 1975-yilda Eron madaniy meros tashkiloti tomonidan 1084 raqami bilan milliy indeksga roʻyxatga olingan[1].
Galereya
[tahrir | manbasini tahrirlash]-
Qalʼaning ichki qismi -
Old darvoza -
Xandaq -
Minora -
-
-
-
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ 1,0 1,1 „Sar Yazd qal'asi“ (en-US). Fors turizmi (2016-yil 3-oktyabr). 2019-yil 7-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 18-avgust.
- ↑ „Sar Yazd qal'asi“ (en). Qaraldi: 2019-yil 18-avgust.
- ↑ „Saryazd qal'asi: Erondagi eng buyuk, eng go'zal qal'alardan biri - Jamiyat/Madaniyat yangiliklari“ (uz). Qaraldi: 2019-yil 18-avgust.
- ↑ Baker, Patricia L.; Smith, Hilary; Oleynik, Maria. Iran (en). Bradt Travel Guides, 2014 — 238-bet. ISBN 9781841624020.