Kontent qismiga oʻtish

Saud Al Kabir bin Abdulaziz Al Saud

Vikipediya, erkin ensiklopediya
Saud Al Kabir bin Abdulaziz Al Saud
Saud Al Kabir bin Abdulaziz Al Saud
Saud Al Kabir bin Abdulaziz Al Saud
Tugʻilishi 1882-yil
Saudiya Arabistoni, Riyod shahri
Vafoti 1959-yil
Saudiya Arabistoni, Riyod shahri
Rafiqalari
  • Noura bint Abdul Rahman (1905—1950-yillarda)
  • Hessa bint Abdulaziz (1950-yildan keyin)
Sulola Saudlar sulolasi asoschisi
Otasi Saud Al Kabir bin Abdulaziz Al Saud
Onasi Wahda bint Hazam Al Hithlain
Dini Islom, sunniylik

Saud Al Kabir bin Abdulaziz Al Saud (arabcha: سعود الكبير بن عبدالعزيز آل سعود Su’ud Al Kabir ibn 'Abdul’aziz Al Su’ud[1] 1 (882-1959) Saud bin Faysal bin Turkiyning nabirasi va Saudiya Arabistoni asoschisi qirol Abdulazizning amakivachchasi va tarafdori[2]. Shahzoda Saud eng mashhur najdiylardan biri edi[3]. Nikohlari orqali u shoh Abdulazizning qaynogʻasi, keyinroq esa kuyovi boʻlgan. Saud qirol Abdulazizning toʻngʻich singlisi Nura bint Abdul Rahmon bilan 45 yil turmush qurgan va 1950-yilda uning vafotidan keyin qirolning qizi malika Xessaga uylangan.

Yoshligi va nasli

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Shahzoda Saud 1882-yilda Ar-Riyodda tugʻilgan[4][5]. U Abdulaziz ibn Saud Al Saud va Ajmanlik Vahda binti Hazam Al Hithlainning toʻngʻich oʻgʻli edi[2]. Uning bobosi Saud ibn Faysal bin Turkiy va bobosi Faysal bin Turkiy bin Abdulloh Ikkinchi Saudiya davlatining hukmdorlari edilar[6].

Siyosiy hayot yoʻli

[tahrir | manbasini tahrirlash]

1891-yilda Rashidiy amir Muhammad ibn Abdulloh tomonidan Ar-Riyod egallab olingandan keyin Saud va uning qarindoshlari hibsga olinib, Qosim shahriga olib ketilgan. 1904-yilda Abdulaziz Qosim sharini egalladi va u yerda shahzoda Saud va uning besh ukasi Al-Rashid xonodoni hukmronligi ostida ekanligini aniqladi[7]. Abdulaziz oʻzi al-arif (yoʻqolgan va eslangan tuyalar deganmaʼnoni beradi) deb atagan barcha amakivachchalarini Ar-Riyodga olib keldi va ularni oʻz davrasiga kiritdi, lekin ularga siyosiy mavqe bermadi[7]. Bora-bora shahzoda Saud, uning akalari va bir necha amakivachchalari Abdulaziz bin Abdulrahmon hukmronligiga qarshi chiqishdi. 1910-yilda Abdulaziz Ar-Riyodda boʻlmaganida, shahzoda Saud va uning akalari Ar-Riyodni tark etib, isyonkor Ajman qabilasiga qoʻshilishdi va ular bilan Ar-Riyod janubidagi Xariq va Hauta shaharlarida baza oʻrnatdilar[7]. 1912-yilda Abdulaziz ularga hujum qilib, yo u bilan birga Ar-Riyodga qaytishini yoki surgunga ketishini aytdi[7]. Shahzoda Saud va uning ukasi Muhammad u bilan birga qaytishni maʼqul koʻrdi, biroq ukalaridan biri Hasaga qochib ketdi, qolganlari esa Abdulazizning raqibi boʻlgan Hijozlik Sharif Husayn huzuriga boshpana topishdi[7].

Qirol Abdulaziz bilan yaqinlashuvi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Bu voqeadan soʻng shahzoda Saud Saudiya Arabistoni qirolligini birlashtirishda muhim rol oʻynadi, koʻp janglarda Abdulaziz bilan yonma-yon jang qildi va koʻp yerlarni qaytarib olishda qoʻshinlarga rahbarlik qildi. (Xususan, u Hail, Jidda va Sablahni qaytarib olishga yordam bergan). Shuningdek, u Al Qassim mintaqasidagi janglarda hal qiluvchi rol oʻynagan. U Saudiya armiyasini Arabiston yarim orolining gʻarbiy qirgʻoqlarini, jumladan Rabig, Yanbu va Madinani qaytarib olish uchun boshqargan. Shahzoda Saud va Abdulazizning ukasi Muhammad bin Abdul Rahmon 1915-yilda Kanzan jangida Abdulazizga yordamga kelgan qoʻshinlarga qoʻshinlarga boshchilik qilgan Keyinchalik shahzoda Saud Al-Qassim hududining gubernatori etib tayinlandi. Chunki u xalq tomonidan hurmatga sazovor boʻldi, shuningdek, diniy bilimlari tufayli qirol Abdulaziz qabilaviy masalalarni muhokama qilishda shahzoda Saudga tayanardi.

Shaxsiy hayoti

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Qirol Abdulaziz, shahzoda Saudning qaynonasi, keyin esa qaynotasi

Shahzoda Saud Abdul Rahmon bin Faysalning qizi va qirol Abdulazizning singlisi Nura bint Abdul Rahmonga uylandi[8][9]. Saudning ukasi Muhammad ham Abdul Rahmonning qizi Mouniraga uylangan[10]. Keyinchalik, Nuraning vafotidan keyin Saud qirol Abdulazizning qizi Xessaga uylandi[8]. Shahzoda Saud va malika Nuraning Xassa va Al Javhara ismli ikki qizi hamda Muhammad ismli oʻgʻli bor edi. Shahzoda Muhammad kuchli qabilaviy bilimi va aloqalari tufayli katta hurmatga sazovor boʻldi[11]. Malika Al Javhara qirol Faysalning turmush oʻrtoqlaridan biri edi[12].

Oilasi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Shahzoda Saud rafiqasi Nura bilan Alxarag shahridagi Shariat saroyida yashagan[13]. Keyin ular Al-Murabba mahallasida joylashgan Ar-Riyod[14] tashqarisidagi yangi qurilgan Al Shamsiya saroyiga koʻchib oʻtishgan[15][16].

Shahzoda Saudning nabiralaridan biri Turki bin Saud bin Turkiy 2013-yilda doʻstini oʻldirgani uchun 2016-yil oktabr oyida qatl etilgan edi[17].

Vafoti

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Shahzoda Saudning oʻzi 1959-yilda vafot etdi[18].Andoza:Clearleft

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ Also spelled Al Kabir, „The Great“
  2. ↑ 2,0 2,1 Sharaf Sabri. The House of Saud in Commerce: A Study of Royal Entrepreneurship in Saudi Arabia. Sharaf Sabri, 2001 — 213-bet. ISBN 978-81-901254-0-6. 
  3. ↑ „Saudi Arabia“ (Country Readers Series). Association for Diplomatic Studies and Training. 10-yanvar 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 7-yanvar 2021-yil.
  4. ↑ Sharaf Sabri. The House of Saud in Commerce: A Study of Royal Entrepreneurship in Saudi Arabia. Sharaf Sabri, 2001 — 213-bet. ISBN 978-81-901254-0-6. Sharaf Sabri (2001). The House of Saud in Commerce: A Study of Royal Entrepreneurship in Saudi Arabia. Sharaf Sabri. p. 213. ISBN 978-81-901254-0-6.
  5. ↑ Falih Al Dhibyani. „Noura, a trusted sister of Kingdom's founder“. Saudi Gazette (16-may 2011-yil). 2-aprel 2015-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 29-aprel 2012-yil.
  6. ↑ Leslie McLoughlin. Ibn Saud: Founder of A Kingdom. Palgrave Macmillan UK, 21-yanvar 1993-yil — 206-bet. ISBN 978-1-349-22578-1. 
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 Nadav Safran. Saudi Arabia: The Ceaseless Quest for Security. Cornell University Press, 1988 — 33-34-bet. DOI:10.7591/9781501718557-008. ISBN 9780801494840. 
  8. ↑ 8,0 8,1 m.com/Article/courts-article/415757/%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%A9-%D8%A8%D9%86%D8%AA-%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%B1%D8%AD%D9%85%D9%86..-%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%8A%D8%AF%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D9%88%D9%84%D9%89.html „نورة بنت عبدالرحمن.. السيدة الأولى“ (arabcha). Al Ayam (24-may 2020-yil). Qaraldi: 15-iyul 2020-yil.[sayt ishlamaydi]
  9. ↑ Richard Ben Cramer. „What Hath Allah Wrought?“. Philadelphia Inquirer (15-may 1983-yil). Qaraldi: 5-sentabr 2020-yil.
  10. ↑ Madawi Al Rasheed. A History of Saudi Arabia, Second, Cambridge: Cambridge University Press, 2010 — 70-bet. DOI:10.1017/CBO9780511993510. ISBN 978-0-5217-4754-7. 
  11. ↑ Louisa Dris-Aït-Hamadouche; Yahia H. Zoubir (2007-yil bahor). „The US-Saudi Relationship and the Iraq War: The Dialectics of a Dependent Alliance“. Journal of Third World Studies. 24-jild, № 2. 124-bet. ProQuest 233188283. {{cite magazine}}: sana kiritilishi kerak boʻlgan parametrga berilgan qiymatni tekshirish lozim: |date= (yordam)
  12. ↑ „Saudi Arabia“ (Country Readers Series). Association for Diplomatic Studies and Training. 10-yanvar 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 7-yanvar 2021-yil.„Saudi Arabia“ (Wayback Machine saytida 10-yanvar 2021-yil sanasida arxivlangan) (Country Readers Series). Association for Diplomatic Studies and Training. p. 57. Retrieved 7 January 2021.
  13. ↑ „Noura bint Abdul Rahman.. Adviser to the King and the Secrets Portfolio“. Saudi 24 News (17-may 2020-yil). 1-oktabr 2020-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 22-sentabr 2020-yil.
  14. ↑ „Murabba Palace: The historical divan of King Abdul Aziz“. McClatchy - Tribune Business News (24-sentabr 2012-yil). Qaraldi: 5-iyul 2020-yil.
  15. ↑ „نورة بنت عبدالرحمن.. السيدة الأولى“ (arabcha). Al Ayam (24-may 2020-yil). Qaraldi: 15-iyul 2020-yil.„نورة بنت عبدالرحمن.. السيدة الأولى“. Al Ayam (in Arabic). 24 May 2020. Retrieved 15 July 2020.
  16. ↑ H. St. J. B. Philby (1959-yil bahor). „Riyadh: Ancient and Modern“. Middle East Journal. 13-jild, № 2. 129–141-bet. JSTOR 4323104. {{cite magazine}}: sana kiritilishi kerak boʻlgan parametrga berilgan qiymatni tekshirish lozim: |date= (yordam)
  17. ↑ Habib Toumi. „Final hours of executed Saudi prince recounted“. Gulf News (20-oktabr 2016-yil). Qaraldi: 7-sentabr 2020-yil.
  18. ↑ Falih Al Dhibyani. „Noura, a trusted sister of Kingdom's founder“. Saudi Gazette (16-may 2011-yil). 2-aprel 2015-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 29-aprel 2012-yil.Falih Al Dhibyani (16 May 2011). „Noura, a trusted sister of Kingdom’s founder“. Saudi Gazette. Archived from the original on 2 April 2015. Retrieved 29 April 2012. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Saud_Al_Kabir_bin_Abdulaziz_Al_Saud&oldid=3175153" dan olindi