Saxarimetriya
Saxarimetriya, sakharimetria ( saxar so'zidan va grekcha. métrĭō [metreō] - "Men o'lchayman") - optik faol moddalar eritmalarining konsentratsiyasini aniqlash uchun mo'ljallangan usul(birinchi navbatda qandlar - shuning uchun usul nomi).
Saxarimetriyada bunday moddalarning qutblanish tekisligini aylantirish qobiliyatidan foydalaniladi. Burilish burchagi yordamida o'lchanadi polyarimetrlar, saxarimetrlar (shuning uchun to'g'ridan-to'g'ri nom). Ushbu usulning tezligi va ishonchliligi uning fizik-kimyoviy tadqiqotlarda, shakar ishlab chiqarishda ( oziq-ovqat sanoati ), tibbiyotda (kimyoviy va farmatsevtik tahlilda) keng qo'llanilishiga olib keldi. .
Tavsif
[tahrir | manbasini tahrirlash]Ushbu usulda o'lchash shartlari standartlashtiriladi va maxsus o'lchash moslamasining shkalasi ( saxarimetr ) ushbu sharoitlarda optik faol moddaning kontsentratsiyasini (foizda) to'g'ridan-to'g'ri o'qiy oladigan tarzda hisoblanadi. Shakar kontsentratsiyasini aniqlash Xalqaro shakar shkalasiga muvofiq amalga oshiriladi, unda 100 gradus (100 ° S) yorug'likning qutblanish tekisligining 100 ml eritmadagi 26 g sof saxaroza suvli eritmasi bilan aylanishiga to'g'ri keladi, ular 20 ° C haroratda 200 mm uzunlikdagi naychada o'lchangan va 34,620 aylana darajaga teng. Standart sharoitlarda shakar eritmasining oq yorug'lik bilan yoritilishi ta'minlanadi; boshqa moddalarning kontsentratsiyasini o'lchashda (masalan, komfora ), eritma ma'lum bir to'lqin uzunlikdagi monoxromatik yorug'lik bilan yoritiladi . Bu usul laboratoriya sharoitlarida o'z tasdiqini topgan.
Eslatmalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Ushbu maqola Mirzo Ulug'bek nomidagi O'zbekiston Milliy universiteti Fizika fakulteti talabasi Tokhirov Yunusbek tomonidan Wikita'lim loyihasi doirasida ingliz tilidan tarjima qilindi.
Adabiyot
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Сахар // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
- Сахариметрия // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.