Sikorsky CH-124 Sea King

Sikorsky CH-124 Sea King — suv osti kemalariga qarshi urush (ASW) uchun moʻljallangan ikki dvigatelli palubali vertolyot hisoblanadi. Bu Amerikaning Sikorsky SH-3 vertolyotining Kanada tomonidan ishlab chiqarilgan versiyasi boʻlib, 1963-yildan beri Kanada kuchlarida xizmat qilib kelmoqda^[1].

Rivojlanishi

Sikorsky CH-124 Sea King 1963-yilda 41 dona CHSS-2 Sea King belgisi ostida Kanada Qirollik dengiz floti (RCN — Royal Canadian Navy) xizmatiga kiritilgan.

Korpusning qismlari Konnektikutdagi „Sikorsky Aircraft“ tomonidan ishlab chiqarilgan, ammo CHSS-2 komponentlarining aksariyati Monrealda United Aircraft of Canada (hozirda Pratt And Whitney Canada nomi bilan tanilgan), United Aircraft Corporation (hozirda United Technologies korporatsiyasi nomi bilan tanilgan) tomonidan ishlab chiqarilgan. Kanada qurolli kuchlari birlashgandan soʻng, 1968-yilda CHSS-2 CH-124 deb oʻzgartirilgan^[2].

Kanada harbiy-dengiz kuchlari kemada vertolyot qoʻnish uchun maxsus tizim ishlab chiqishgan.

1968-yilda Kanada Qirollik dengiz floti, Kanada Qirollik havo kuchlari (RCAF — Royal Canadian Air Force) va Kanada armiyasi Kanada kuchlariga birlashtirilgan. 1975-yilda yana bir boʻlinma — Kanada kuchlari havo qoʻmondonligi (AIRCOM — Canadian Forces Air Command) yaratildi, unga barcha havo boʻlinmalari kiritilgan^[3].

Ekspluatatsiya

CH-124 ikkita uchuvchi, taktik koordinator (TACCO - Tactical Coordinator) va aviatsiya elektron sensor operatori (AESOp - Airborne Electronic Sensor Operator)dan iborat ekipaj bilan boyitilgan.

Suv osti kemalarini qidirish uchun Sea King 137 metrli kabelning uchida transduser bilan sonardan foydalangan. Shuningdek, u tungi vaqtda yer usti kemalarini aniqlash uchun infraqizil detektordan (FLIR - Forward Looking Infra-Red) foydalanadi.

Sea King birinchi navbatda elektronika, asosiy transmissiya, dvigatellar, qidiruv radarlari, yuk va ekipaj xavfsizligini yaxshilashga qaratilgan koʻplab yangilanishlarga ega boʻlgan.

Variantlar

CH-124: Kanada qirollik dengiz flotining suv osti kemalariga qarshi vertolyoti (41 ta vertolyot United Aircraft of Canada tomonidan yigʻilgan)^[4].

CH-124A: HMCS Provayderi (AOR 508) CH-124 vertolyoti bilan.
vertolyot Sea King Improvement Program (SKIP) modernizatsion dasturi doirasida yangilangan, u avionika borasida yaxshilangan^[5].

CH-124B: CH-124A vertolyotining muqobil versiyasi, magnitometr bilan jihozlangan (MAD — Magnetic Anomaly Detector). 2006-yilda beshta CH-124B havodan qoʻnish bilan oʻzgartirilgan^[6].

CH-124B2: 1991-yildan 1992-yilgacha oltita CH-124B CH-124B2 ga oʻzgartirilgan. Sonarlar bilan qayta jihozlangan. Bundan tashqari, suv osti kemalariga qarshi urush Kanada kuchlarida kamroq ustuvor ahamiyatga ega boʻlgan hamda barcha CH-124B2 amfibiyalarda foydalanish uchun almashtirilgan^[1].
CH-124 Sea King USS Porter (DDG-78) bortida. 2017-yil 8-fevral. Qora dengiz.

CH-124C: Kanada qurolli kuchlari Shearwater (CFB Shearwater) CH-124 bazasi ixtiyorida yangi jihozlarni sinab koʻrish uchun almashtirilgan^[7].

CH-124U: Yoʻlovchi va yukni tashish uchun moʻljallangan toʻrtta CH-124 uchun norasmiy belgi. 1973-yilda vertolyotlardan biri halokatga uchragan, qolganlari CH-124A ga almashtirilgan^[8].

link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/44/Sikorsky SH-3 Sea King 3-view line drawing.png

Taktik va texnik xususiyatlari

Ekipaj: 4
Imkoniyat: 3 yoʻlovchi
Uzunligi: 16,7 m
Pichoqning diametri: 19 m
Balandligi: 5,13 m
Boʻsh vazni: 5382 kg
Ogʻirligi: 8449 kg
Maksimal uchish ogʻirligi: 10 000 kg
Dvigatellar: 2x General Electric T58-GE-8F/-100
Quvvat: 2x1500 kVt
Maksimal tezlik: 267 km/soat
Parvoz masofasi: 1000 km
Dinamik shift: 4481 m
Koʻtarilish tezligi: 400–670 m/min
Qurollanish:
- 2 x torpedalar Mk. 46 mod 5
- pulemyot C6 GPMG kalibrli 7,62 mm^[9]

Havolalar

↑ ^1,0 ^1,1 „http://www.cbc.ca/news/background/cdnmilitary/seaking.html“.
↑ „http://skr18.ca/wp-content/uploads/2018/07/RCN-paint-article.pdf“ (PDF). 9-mart 2021-yilda asl nusxadan (PDF) arxivlandi. Qaraldi: 23-avgust 2022-yil. {{cite magazine}}: Cite magazine requires |magazine= (yordam); External link in |title= (yordam)CS1 maint: date format ()
↑ „https://www.janes.com/article/85291/canada-retires-sea-king-after-55-years“.
↑ „https://web.archive.org/web/20070911183438/http://www.sfu.ca/casr/bg-helo-ch124-variants.htm“.
↑ „http://www.verticalmag.com/features/features_article/The-king-at-sea#.UqiykNLuIqY“.
↑ „http://www.hazegray.org/navhist/canada/current/seaking/“.
↑ „https://web.archive.org/web/20091027010245/http://geocities.com/CapeCanaveral/9411/fraser/class/“.
↑ „http://www.rcaf-arc.forces.gc.ca/en/article-template-standard.page?doc=final-farewell-to-the-sea-king/jovmrvi0“. 2022-yil 9-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 23-avgust.
↑ „https://archive.today/20080117035732/http://www.airforce.forces.gc.ca/site/equip/ch124/specs_e.asp“.

[cbc.ca|sarlavha=http-1] 1,0 ^1,1 „http://www.cbc.ca/news/background/cdnmilitary/seaking.html“.

[2] „http://skr18.ca/wp-content/uploads/2018/07/RCN-paint-article.pdf“ (PDF). 9-mart 2021-yilda asl nusxadan (PDF) arxivlandi. Qaraldi: 23-avgust 2022-yil. {{cite magazine}}: Cite magazine requires |magazine= (yordam); External link in |title= (yordam)CS1 maint: date format ()

[3] „https://www.janes.com/article/85291/canada-retires-sea-king-after-55-years“.

[4] „https://web.archive.org/web/20070911183438/http://www.sfu.ca/casr/bg-helo-ch124-variants.htm“.

[5] „http://www.verticalmag.com/features/features_article/The-king-at-sea#.UqiykNLuIqY“.

[6] „http://www.hazegray.org/navhist/canada/current/seaking/“.

[7] „https://web.archive.org/web/20091027010245/http://geocities.com/CapeCanaveral/9411/fraser/class/“.

[8] „http://www.rcaf-arc.forces.gc.ca/en/article-template-standard.page?doc=final-farewell-to-the-sea-king/jovmrvi0“. 2022-yil 9-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 23-avgust.

[9] „https://archive.today/20080117035732/http://www.airforce.forces.gc.ca/site/equip/ch124/specs_e.asp“.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]