Sinxay

Sinxay — Xitoyning shim.gʻarbiy qismidagi provinsiya. Maydoni 721 ming km². Aholisi 5,03 mln. kishi (1999), aksari qismi xitoylar, shuningdek, tibet, dungan, qozoklar ham yashaydi. Maʼmuriy markazi — Sinin sh. Yer yuzasi, asosan, togʻ va tekisliklardan iborat. Saydam soyligi shimdan Nanshan va Oltintogʻ, jan. dan Kunigun togʻlari bilan oʻralgan. Ja-nubrokda Tibet togʻligining shim.-sharqiy kismlari joylashgan. Iklimi keskin kontinental, qishi sovuq va yozi salqin. Yillik yogʻin 300–500 mm. Yanszi, Xuanxe, Mekong daryolarining boshlanish qismlari S. hududida. Koʻl koʻp, eng yirigi — Kukunor. S. — Xitoyning iqtisodiy jihatdan kamroq rivojlangan provinsiyasi. Qishloq xoʻjaligida yaylov chorvachiligi yetakchi. Asosan, qoʻy va echki boqiladi. Chorva-chilikning asosiy mahsuloti — jun va goʻsht. Dehqonchilik bilan daryo vodiylarida shugʻullaniladi. Donli ekinlar, shuningdek, raps, kartoshka va poliz ekinlari yetishtiriladi. Neft, toshtuz, qoʻrgoshin va rux rudalari konlari topilgan. Neftni qayta ishlash zavodlari, metallurgiya va mashinasozlik sanoati, qishloq xoʻjaligi mahsulotlarini qayta ishlash korxonalari mavjud. Qadimda provinsiya hududida jun, keyinroqtufon qabilalari yashagan. 1417-asrlarda moʻgʻullar qoʻl ostida boʻlgan. 18-asrning 20-yillarida Xitoy nazorati ostiga oʻtgan. 1928-yildan Xitoyning S. provinsiyasi.