Sofya Agranovich
 | Bu maqolaga boshqa birorta sahifadan
ishorat yoʻq. (May 2024) |
| Sofya Agranovich | |
|---|---|
| Tavalludi |
24-iyun 1944-yil Kuybishev, RSFSR |
| Vafoti |
18-iyul 2005-yil Samara, Rossiya |
| Fuqaroligi |
 SSSR,  Rossiya |
| Sohasi | adabiyotshunoslik, folklorshunoslik |
| Ish joylari | Samara davlat universiteti |
| Institutlar | Kuybishev nomidagi pedagogika instituti |
| Ilmiy darajasi | fan doktori |
| Ilmiy unvoni | professor |
Sofya Zalmanovna Agranovich (1944-yil 24-iyun — 2005-yil 18-iyul) — rus filologi, adabiyotshunos, folklorshunos, Samara davlat universitetining rus va chet el adabiyoti kafedrasi professori, filologiya fanlari nomzodi, bir qator ilmiy ishlar muallifi[1][2].
Biografiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Sofya Zalmanovna 1944-yilda Kuybishevda (hozirgi Samara) ishchi oilasida tavallud topgan. Kuybishev nomidagi pedagogika institutini tamomlagan. Soʻngra maktabda pioner yetakchisi (1961—1962), Kuybishev nomidagi adabiyot muzeyida ilmiy xodim (1966—1968)[3], kasb-hunar maktabida oʻqituvchi (1968—1975) boʻlib faoliyat yuritgan va universitetgacha tayyorgarlik dasturi doirasida universitetlar va maktablarda maʼruzalar oʻqigan.
Agranovich A. N. Ostrovskiy asarlari boʻyicha nomzodlik dissertatsiyasini himoya.
Sofya Lev Fink Adolfovichning taklifiga binoan Kuybishev davlat universitetiga ishga kirgan. U yerda 30 yil mobaynida faoliyat yuritgan va shaharning folklor, mifologiya va mifopoetika boʻyicha eng yirik mutaxassisiga aylangan.
Sofya Zalmanovna oʻzining „Istoriya i teoriya folklora“ kursini ishlab chiqdi hamda folklor va adabiyot oʻrtasidagi aloqalarni, qadimgi mifologik gʻoyalarning zamonaviy badiiy ongda aks etishini oʻrganuvchi maxsus talabalar seminariga rahbarlik qildi. Uning ilmiy faoliyati ham xuddi shu yoʻnalishda rivojlandi. Hamkasblari L. P. Rassovskaya, A. I. Petrushkin, I. V. Samorukova, Y. Y. Stefanskiy va S. V. Berezin bilan birgalikda yettita ilmiy monografiya yaratdi.
Agranovich ilmiy faoliyatining asosiy yoʻnalishi til va tafakkurning arxaik tuzilmalari adabiyotda qanday namoyon boʻlishi va ular adabiy asarning maʼnosini shakllantirishda qanday ishtirok etishini oʻrganish boʻlgan. Uning baxtiniyaliklarning madaniy hodisalarni „uzoq vaqtda“ koʻrib chiqish anʼanasi samarali rivojlandi.
Sofya Agranovich „Mehnat faxriysi“ medali bilan taqdirlangan.
Sofya Zalmanovna nafaqat hamkasblari va ilmiy jamoatchilikning eʼtirofiga sazovor boʻldi, balki shogirdlarining mehrini qozondi, hatto oʻzi ham maʼlum darajada talabalar folklorining qahramoniga aylandi. Maʼruzalarining video yozuvlari Rossiya Interneti boʻylab tarqaldi va uni mashhur qildi. Uning uyiga talabalar tez-tez kelib turar, uyi mehmonlarga toʻla boʻlar va hammaga yordam berardi.
Sofya Zalmanovnada rassomlik qobiliyati boʻlgan va yogʻoch oʻymakorligini yaxshi koʻrgan.
Xotirasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
2009-yil 26-sentyabrda Samara davlat universitetining rus va chet el adabiyoti kafedrasida boʻlib oʻtgan „Mif kak obyekt i/ili instrument interpretatsii gumanitarnix nauk“ fanlararo ilmiy seminari Sofiya Zalmanovna Agranovich[2] xotirasiga bagʻishlandi[1].
2019-yilda Potapova koʻchasidagi universitet binosining 218-sonli auditoriyasiga[Комм. 1] „Bu yerda professor Sofya Zalmanovna Agranovich yashagan“ yozuvi hamda S. Z. Agranovichning „pod mirovim drevom“ karikaturasi asosida oʻymakorlik lavhasi oʻrnatildi. Uning muallifi Dmitriy Muratov [Комм. 2].
2021-yilda Samaraning Kuybishevskiy tumanidagi koʻchaga Sofiya Agranovich nomi berildi.
Fanga qoʻshgan hissasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Sofya Agranovich va Lyudmila Petrovna Rassovskaya „Boris Godunov“ tragediyasida afsona, folklor, tarix va A. S. Pushkin nasrida“ qoʻshma monografiyasida A. S. Pushkinning „Kapitanning qizi“ romani, „Pikovaya dama“ qissasi, shuningdek, A. K. Tolstoyning dramatik trilogiyasi tarixiylik va folklor tabiatini oʻrgandilar. Mualliflar, shuningdek, Pushkin fojiasi bilan Yevripid va Shekspir anʼanalari oʻrtasidagi bogʻliqlikni koʻrsatdilar. Pushkin asarlari insoniyat tarixining keng kontekstida koʻrib chiqildi[4][5].
Agranovichning psixolog Sergey Viktorovich Berezin bilan hamkorlikda ishlagan soʻnggi kitob „Homo amphibolos:arxeologiya soznaniye“ deb nomlandi.
Bibliografiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Nashrlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Agranovich S. Z., Rassovskaya L. P. Istorizm Pushkina i poetika folklora. — Kuybishev: Izdatelstvo Saratovskogo universiteta, Kuybishevskiy filial, 1989. — 192 s.
- Agranovich S. Z., Rassovskaya L. P. Mif, folklor, istoriya v tragedii „Boris Godunov“ i v proze Pushkina. — Samara: Izdatelstvo „Samarskiy universitet“, 1992. — 216 s.
- Petrushkin A. I., Agranovich S. Z. Neizvestniy Xeminguey. — Samara: Samarskiy Dom pechati, 1997. — 224 s.
- Agranovich S. Z., Samorukova I. V. Garmoniya — sel — garmoniya: Xudojestvennoe soznanie v zerkale pritchi — M.: Mejdunarodniy institut semi i sobstvennosti, 1997. — 135 s.
- Agranovich S. Z., Samorukova I. V. Detskiy folklorniy prazdnik „Russkie svyatki“. — M.: Kogito-sentr, 1999. — 84 s.
- Agranovich S. Z., Konyushixina M. V. Poetapnoe izuchenie Biblii v kontekste mirovoy literaturi. — M.: Kogito-sentr, 1999. — 80 s.
- Agranovich S. Z. Stilevaya igra s dvoynichestvom v „Povesti o tom, kak possorilsya Ivan Ivanovich s Ivanom Nikiforovichem“ // Vestnik SamGU. Literaturovedenie : jurnal — 2000. — № 1.
- Agranovich S. Z., Samorukova I. V. Dvoynichestvo. — Samara: Izdatelstvo „Samarskiy universitet“, 2001. — 132 s.
- Агранович С. З., Стефанский Е. Е. «Пожалел волк кобылу…» О синкретизме семантики славянского концепта лютость и отражении этого синкретизма в мифе, фольклоре и литературе // Вестник Самарского государственного университета. — 2003. — Andoza:Бсокр.
- Agranovich S. Z., Stefanskiy Ye. Ye. Mif v slove: prodoljenie jizni: Ocherki po mifolingvistike. — Samara: Izdatelstvo SaGA, 2003. — 168 s.
Izohlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ V korpuse po adresu Samara, ul. Potapova, 64 teper razmeщaetsya filologicheskiy fakultet obʼedinyonnogo Samarskogo natsionalnogo universiteta im. Korolyova
- ↑ Dmitriy Muratov — uchenik Sofi Agranovich, laureat Nobelevskoy premii mira, glavniy redaktor „Novoy gazeti“.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ 1,0 1,1 „Семинар «Миф как объект и/или инструмент интерпретации гуманитарных наук»“ (ru). Самарский государственный университет: официальный сайт (2009-yil 28-sentyabr). 2019-yil 28-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 27-yanvar.
- ↑ 2,0 2,1 „Междисциплинарный научный семинар «Миф как объект и/или инструмент интерпретации гуманитарных наук»“ (ru). Универсайт (2009-yil 30-sentyabr). 2019-yil 28-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 27-yanvar.
- ↑ Светлана Кудрявцева. „Связь «Университет — музей» существовала всегда“ (ru). Универсайт (0208-yil 22-dekabr). 2019-yil 28-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 27-yanvar.
- ↑ Stefanskiy. Mudrstvuyuщaya na grani. Sofya.
- ↑ „Ошибка“. samsud.ru. Qaraldi: 2024-yil 5-may.
Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- „История кафедры русской и зарубежной литературы“ (ru). Самарский Государственный Университет: официальный сайт. 2015-yil 15-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 27-yanvar.
- S. Z. Agranovich v Bolshoy biograficheskoy ensiklopedii. 2009
- Евгений Стефанский. „Мудрствующая на грани“ (ru). Омилия — Международный литературный клуб (2016-yil 2-yanvar). Qaraldi: 2019-yil 27-yanvar.
- „Чему учила Софья“ (ru). Самарская газета (2014-yil 22-noyabr). 2015-yil 3-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 27-yanvar.
- Ксения Аитова. „Софья Агранович: человек и миф“ (ru). Большая деревня (2015-yil 22-sentyabr). 2015-yil 2-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 27-yanvar.
- Наталья Фомина. „Вести из-под Мирового Древа“ (ru). Новая Самара. «Новая газета в Поволжье» (2014-yil 18-noyabr).
- Сергей Холодилов. „Гамлет и Софья Залмановна“ (ru). Живой Журнал (2011-yil 22-oktyabr). Qaraldi: 2019-yil 27-yanvar.
- Боггарт Партизан. „Легендарная С. З. Агранович (ЖЗЛ)“ (ru). Живой Журнал — boggypartizan (2007-yil 22-yanvar). 2018-yil 24-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 27-yanvar.
- Евгения Новикова. „Легенда у мирового древа“ (ru). Другой город (2021-yil 6-sentyabr). Qaraldi: 2021-yil 6-sentyabr.
Video[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Sofya Agranovich — ertaklar va afsonalar haqida : Psixologlar uchun folklor boʻyicha maʼruzalar turkumidan. — Arzamas.academy.