Sugʻurta shartnomasi
Sugʻurta shartnomasi - jismoniy yoki yuridik shaxs (sugʻurta qildiruvchi) bilan sugʻurta tashkiloti (sugʻurtalovchi) oʻrtasida vujudga keladigan fuqarolik huquqiy munosabatlar asosi. Sugʻurta boʻyicha majburiyatlar shartnoma tuzish yoki majburiy sugʻurtani rasmiylashtirish orqali vujudga keladi. Sugʻurta shartnomasi yozma shaklda tuzilishi lozim. Sugʻurta shartnomasi bitta hujjatni tuzish asosida yoki sugʻurtalovchi tomonidan sugʻurta qildiruvchiga uning yozma arizasi yoki ogʻzaki murojaatiga binoan imzolanadi. Sugʻurta shartnomasining shartlarini oʻz ichiga olgan sugʻurta polisi (guvohnomasi) topshirish yoʻli bilan tuzilishi mumkin. Sugʻurtalovchi shartnoma tuzish chogʻida sugʻurtaning alohida turlari boʻyicha Sugʻurta shartnomasining oʻzi ishlab chiqqan shakllarini qoʻllashga haqli.
Sugʻurta shartnomasining muhim shartlari Oʻzbekiston Respublikasi Fuqarolik Kodeksida (929 modda) belgilab qoʻyilgan. Mulkiy Sugʻurta shartnomasida sugʻurta qildiruvchi bilan sugʻurtalovchi oʻrtasida:
sugʻurta obʼyekti boʻlgan muayyan mol-mulk yoxud boshqa mulkiy manfaat toʻgʻrisida; yuz berishi ehtimoli tutilib sugʻurta amalga oshirilayotgan voqea (sugʻurta hodisasi)ning xususiyati toʻgʻrisida; sugʻurta puli miqdori toʻgʻrisida; sugʻurta tovoni miqdorini aniklash tartibi haqida, agar shartnomada uni sugʻurta pulidan oz miqdorda toʻlash mumkinligi nazarda tutilgan boʻlsa; sugʻurta mukofotining miqdori va uni toʻlash muddati; shartnomaning amal qilish muddati haqida kelishuvga erishilishi lozim. Shaxsiy Sugʻurta shartnomasida taraflar oʻrtasida: sugʻurtalangan shaxhgʻaqida; sugʻurtalangan shaxs hayotida yuz berishi ehtimoli tutilib sugʻurta amalga oshirilayotgan voqea (sugʻurta hodisasi)ning xususiyati; sugʻurta puli miqdori; sugʻurta mukofotining miqdori va uni toʻlash muddatlari; shartnomaning amal qilish muddati va boshlar a xaqida kelishuvga erishilishi lozim.
Sugʻurta shartnomasi tuzilayotganda sugʻurta qildiruvchi oʻziga maʼlum boʻlib, sugʻurta hodisasi yuz berishi ehtimolini va uning yuz berishi tufayli kutilajak zarar miqdori (sugʻurta xavfi)ni aniqlash uchun muhim ahamiyatga ega boʻlgan xarakatlarni sugʻurtalovchiga xabar berishi shart. Sugʻurta shartnomasi boʻyicha taraflar oʻz majburiyatlarini bajarmaganda yoki lozim darajada bajarmaganda qonun hujjatlarida belgilab qoʻyilgan tartibda va asoslarda javobgar boʻladi. Sugʻurta shartnomasi amal qilishining boshlanishi, muddatidan oldin bekor boʻlishi yoki oʻz-oʻzidan haqiqiy hisoblanmasligi hollari qonunda koʻrsatilgan. Umrbod Sugʻurta shartnomasi 20 yoshdan 70 yoshgacha boʻlgan fuqarolar bilan tuziladi. 1guruh nogironlari bilan bunday shartnoma tuzilmaydi.[1]
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Ushbu maqolada Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan. |