Suriya Demokratik kuchlari
Suriya Demokratik kuchlari (SDK) (shuningdek , Suriya demokratik armiyasi) (arabcha: قوات سوريا الديمقراطية kurdcha: Hêzên Sûriya Demokratîk,inglizcha: Syrian Democratic Forces) Suriya Demokratik kuchlari (SDK) 2015-yil 10-oktyabrda Suriyadagi AQSh boshchiligidagi xalqaro koalitsiya koʻmagida tuzilgan Suriyadagi harbiy ittifoqdir. SDKning yadrosi kurdlarning oʻzini-oʻzi mudofaa boʻlinmalaridan (YPG va YPJ) iborat. SDK tarkibiga Suriya arab muxolifatining qurolli boʻlinmalari (Jaysh at-Tuvar va boshqalar.), Ossuriya va turkman qoʻshinlari [1] ham kiradi. Suriyaning shimoliy hududlarida (Trans-Efrat) ham ishlaydi.
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
SDKning yaratilishidan oldin kurdlarning oʻzini oʻzi mudofaa qilish boʻlinmalari va moʻtadil Suriya muxolifatining bir qismi (Ozod Suriya armiyasi) Vulkan Evfrat operatsiyasi davomida qoʻshma harakatlari olib borildi. AQSh maʼmuriyati IShIDga qarshi kurash boʻyicha yangi strategiya doirasida alyansni qoʻllab-quvvatlashini eʼlon qildi. 2016-yil bahori holatiga koʻra, SDK 25 mingga yaqin kurdlardan va 5 mingga yaqin arablardan iborat .
2018-yilning yanvariga kelib SDK Suriya shimoli-gʻarbidagi Manbij va Afrin shaharlari atrofidagi ikkita hududni hamda Furot daryosining chap qirgʻogʻining Iroq bilan chegarasigacha boʻlgan katta qismini nazorat qildi. Turkiyaning 2017-yil mart oyida yakunlangan " Firat qalqoni " operatsiyasi natijasida ushbu shaharlar orasidagi hudud Turkiya tomonidan bosib olindi . 2018-yilning 20-yanvarida Turkiya va uning suriyalik muxolif guruhlari „Zaytun novdasi“ kod nomi bilan Afringa qarshi hujum boshladi.
AQSh qoʻllab-quvvatlashi[tahrir | manbasini tahrirlash]
2016-yil 21-may kuni Suriyaga maxfiy tashrifi chogʻida AQShning Yaqin Sharqdagi harbiy qoʻmondonligi rahbari Jozef Votel SDK yetakchilari bilan uchrashdi. Votel AQSh harbiy maslahatchilari tomonidan mahalliy oʻzini-oʻzi mudofaa kuchlarini tayyorlashni maʼqulladi .2016-yil may oyi oxirida Suriyada 200 ga yaqin amerikalik harbiy maslahatchilar bor edi. SDK vakillari, shuningdek, mahalliy qabila rahbarlari, oʻz navbatida, Qoʻshma Shtatlardan, jumladan, ogʻir qurol-yarogʻlarni yetkazib berish boʻyicha koʻproq yordam berish istagini bildirdilar [2] .
2018-yilning 13-yanvarida terrorizmga qarshi xalqaro koalitsiya Suriyadagi kurdlar nazoratidagi hududlarni qoʻriqlaydigan chegara qoʻriqlash kuchlari (BSF) uchun Suriya demokratik kuchlari bazasida oʻquv mashgʻulotlarini tashkil qilayotgani maʼlum boʻldi. Yanvar oyida 230 nafar jangchidan iborat birinchi guruh tayyorlandi, BSFning umumiy kuchi 30 000 kishini tashkil etishi rejalashtirilgan edi. Yangi kuchlarni Suriya shimolida Turkiya bilan chegara boʻylab, mamlakat sharqida Iroq chegarasi boʻylab, shuningdek, Furot daryosi vodiysi boʻylab, Afrindagi kurdlar anklavidan tashqari (koalitsiya buni amalga oshirmagan) joylashtirish rejalashtirilgan edi. U yerda operatsiyalarni bajarish tashabbusi Rossiya va Turkiya tomonidan tanqidga uchradi .
Siyosiy maqsadlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Yaqin Sharq siyosati boʻyicha ekspert, professor Lendis fikricha oʻzagi kurd boʻlinmalaridan tashkil topgan SDKning siyosiy maqsadi Suriya shimolida kurd muxtoriyatini yaratishdir. Xususan, Manbij hududidagi janglar chogʻida kurdlar Asad hukumati bilan avtonomiya boʻyicha keyingi muzokaralar olib borish maqsadida imkon qadar koʻproq hududni oʻz nazoratiga olishga harakat qilishdi .
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „«New Syrian rebel alliance formed, says weapons on the way»“. 2015-yil 14-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 13-oktyabr.
- ↑ Manba xatosi: Invalid
<ref>tag; no text was provided for refs namedbbc_22_May_2016