Syzygium samarangense

Syzygium samarangense — Myrtaceae oilasiga mansub gulli oʻsimlik turi, u Katta Zond orollari, Malakka, Andaman va Nikobar orollarida oʻsadi^[1]. Ingliz tilidagi umumiy nomlar orasida wax apple^[1] Java olmasi, Semarang atirgul-olma va wax jambu bor.

Tavsif

Syzygium samarangense tropik daraxt boʻlib boʻyi 12 metr (39 ft), barglarining uzunligi 10–25 centimetr (4–10 in) kengligi va 5–10 centimetr (2–4 in) ga yetadi. Barglari elliptik, lekin osti yumaloq. Poʻstlogʻi pushti-kulrang rangga ega va tezda parchalanadi^[1]^[2].

Gullari oqdan sargʻish-oq ranggacha, diametri 2.5 cm (1 in) toʻrtta gulbargdan iborat. Ular novdalar uchlari yonida 3 dan 30 gacha boʻlgan panikulalarda hosil boʻladi. Mevasi qoʻngʻiroq shaklida, isteʼmol qilish mumkin, ranglari oq, och yashil yoki yashildan qizil, binafsha yoki toʻq qizil ranggacha, toʻq binafsha yoki hatto qora ranggacha oʻzgarib turadi. Meva uzunligi yovvoyi holatda 4–6 centimetr (1.6–2.4 in) gacha oʻsadi, uchida 4 ta goʻshtli kosacha boʻlagi bor. Poʻsti yupqa, goʻshti oq va shimgichli. Har bir mevada katta boʻlmagan 1-2 dumaloq urugʻ mavjud. Voyaga yetgan 700 tagacha meva beradi^[1]^[2].

Nomiga qaramay, pishgan meva faqat tashqi koʻrinishida olmaga oʻxshaydi. Mevasinig taʼmi olma taʼmiga oʻxshamaydi va unda olma hidi ham, zichligi ham yoʻq. Uning taʼmi qor nokiga oʻxshaydi. Olma yoki tarvuzdan farqli oʻlaroq, mumli olma eti juda yumshoq. Eng oʻrta qismida qandolat paxtasiga oʻxshash toʻrda joylashgan urugʻ bor. Uning sharbatining rangi meva naviga bogʻliq; binafsha rangdan butunlay rangsiz boʻlishi mumkin.

Ovqat

Kattaroq mevali bir qator navlar yaratilgan. Umuman olganda, rang qanchalik ochroq yoki quyuqroq boʻlsa, u shunchalik shirin boʻladi. Janubi-Sharqiy Osiyoda qora rangli mevalar „Qora marvarid“ yoki „Qora olmos“ laqabini olgan boʻlsa, „Marvarid“ deb nomlangan juda och yashil-oq rangdagilar esa meva bozorlarida eng yuqori narxga ega. Meva koʻpincha kesilmagan holda sotiladi. Hind okeani orollari oshxonasida meva tez-tez salatlarda, shuningdek, yengil qovurilgan taomlarda ishlatiladi. U asosan meva sifatida isteʼmol qilinadi va tuzlangan bodring (chambakka ochar) tayyorlash uchun ham ishlatiladi. Filippinda uning mahalliy nomi macopa (mustamlakachilikdan oldingi qadimgi nomi „dambo“)^[1]. Tashqi koʻrinishi oʻxshashligi sababli, u koʻpincha tambis (Syzygium aqueum) bilan adashtiriladi^[3], ikkinchisi koʻproq oʻstiriladi.