Tamara Chikunova
| Tamara Chikunova | |
|---|---|
| Tavalludi |
Petrova 1948-yil |
| Vafoti |
31-mart 2021 Novara, Italiya |
| Fuqaroligi |
 SSSR→ Oʻzbekiston→ Rossiya |
| Kasbi | Inson huquqlari himoyachisi |
| Mukofotlari | Nyurnberg xalqaro inson huquqlari mukofoti |
Tamara Ivanovna Chikunova, tavallud paytidagi familiyasi Petrova (1948, Toshkent – 2021-yil 31-mart) – oʻzbek huquq faoli, oʻlim jazosi va qiynoqlarga qarshi kurashchi, „Onalar oʻlim jazosi va qiynoqlarga qarshi“ harakati asoschisi[1].
Chikunova Toshkentda tugʻilgan va oʻz saylovoldi kampaniyasinda oʻgʻli Dmitriy 1999-yilda hibsga olinib, 2000-yil iyulida qatl etilganidan keyin boshlagan[2]. 2005-yilda BMT Dmitriy Chikunovning hukmini yolgʻon deb tan oldi va vafotidan keyin reabilitatsiya qilindi[3]. Oʻzbekiston 2008-yilda bekor qilgan oʻlim jazosiga qarshi chiqqan. Kolomb d’Oro mukofoti va 2005-yil Nyurnberg xalqaro inson huquqlari va Fransiyaning „Ozodlik“ mukofotlari bilan taqdirlangan[4][3]. Italiyaning „Hayot uchun shaharlar – oʻlim jazosiga qarshi shaharlar“ medali va Tinchlik boʻyicha Nobel mukofotiga nomzod boʻlgan[5]. Chikunova oʻzida Rossiya fuqoraligin saqlab qolgan va kichik miqdorda nafaqa olgan[6]. Oʻzbekistonda 2001—2008-yillar davomida 23 nafar shaxsning jinoyat ishlari koʻrib chiqilishi natijasida oʻlim jazosi turli muddatlarga almashtirishga qatnashgan[7]. 2016-yilda Papa Francis bilan uchrashdi[8].
Nihoyat, Oʻzbekiston davlati BMTning Fuqarolik huquqlari toʻgʻrisidagi paktini qabul qildi va oʻlim jazosini bekor qildi[9]. Chikunova saʼy-harakatlari bilan Tojikiston va Qozogʻistonda ham oʻlim jazosi qoʻllanilishi toʻxtatildi[10].
Keyinchalik Chikunova Italiyaga koʻchib oʻtdi va u yerdan butun Yevropa boʻylab, xususan, Yevropaning yagona davlati – Belarusda oʻlim jazosining davom etishiga qarshi kampaniya olib bordi.
2021-yil 31-martda Italiyaning Novara shahrida vafot etdi[11], Italiyaning SantʼEgidio jamoasida yashadi[12].
Yana qarang
[tahrir | manbasini tahrirlash]Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ 30 november 2013. „Fergana News“. Enews.fergananews.com. 2017-yil 26-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 30-noyabr.
- ↑ „Belarus and Uzbekistan: The last executioners“. Scoop.co.nz (2004-yil 5-oktyabr). 2013-yil 4-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 30-noyabr.
- ↑ 3,0 3,1 „Любовь и мужество Тамары Чикуновой“ (ruscha). Vesti.uz. Qaraldi: 2024-yil 19-oktyabr.
- ↑ Stadt Nürnberg/ Online-Büro. „Nuremberg International Human Rights Award Profile for Tamara Chikunova“. Nuernberg.de. 2019-yil 31-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 30-noyabr.
- ↑ „В Италии скончалась узбекистанская правозащитница Тамара Чикунова“ (ruscha). Centrasia.org (2021-yil 5-aprel). Qaraldi: 2024-yil 19-oktyabr.
- ↑ Tatyana Xmelnik. „«Палач делает нас всех соучастниками». После казни сына Тамара Чикунова посвятила жизнь спасению заключённых-смертников“ (ruscha). Miloserdie.ru (2021-yil 5-oktyabr). Qaraldi: 2024-yil 19-oktyabr.
- ↑ „Мать невинно казненного: «Благодарю Бога, что во мне не победило чувство мести»“ (ruscha). Vyasna (2014-yil 6-oktyabr). Qaraldi: 2024-yil 19-oktyabr.
- ↑ „Тамара Чикунова: Бог – не судья, но прощающий Отец“ (ruscha). Blagovset-info.ru (2021-yil 2-aprel). Qaraldi: 2024-yil 19-oktyabr.
- ↑ „Tamara Chikunova - Human Rights Office of the City of Nuremberg“. Nuernberg.de. 2021-yil 5-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 5-aprel.
- ↑ „Умерла правозащитница Тамара Чикунова“ (ruscha). Fergana.news (2021-yil 1-aprel). Qaraldi: 2024-yil 19-oktyabr.
- ↑ „Fergana.agency report of 1 April 2021 on Chikunova's death“. 2022-yil 21-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 21-sentyabr.
- ↑ „Dolore per la morte di Tamara Chikunova, cara amica di Sant'Egidio, una madre contro la pena di morte“ (it). Santegidio.org. 2021-yil 31-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 5-aprel.