Taras Shevchenko haykali (Toshkent)
Taras Shevchenko haykali — ukrainalik shoir, yozuvchi va rassom Taras Grigoryevich Shevchenko haykali, haykaltarosh Leonid Grigoryevich Ryabtsevning asari 2002-yil 20-dekabrda Toshkentda ochilgan. Yodgorlikning ochilishida Ukraina prezidenti Leonid Kuchma tashrif buyurgan.
Yodgorlik Taras Shevchenko koʻchasida, ukrainalik shoirga bagʻishlangan katta mozaik panno roʻparasida oʻrnatilgan. Panel Taras Shevchenko nomidagi 110-sonli maktab binolaridan birining devorida joylashgan.
Tavsif
[tahrir | manbasini tahrirlash]
Yodgorlik kulrang granit poydevorga oʻrnatilgan Taras Shevchenkoning yarim uzunlikdagi haykali boʻlib, uning pastki qismi stilize qilingan Ukraina bezaklari bilan bezatilgan. Haykalda palto kiygan, yelkasiga kalta plash kiygan Taras Shevchenko tasvirlangan. Shoir chap qoʻlida kitob yoki daftarga oʻxshash narsalarni ushlab turadi. Yodgorlikka anʼanaviy bitik oʻrniga kub shaklida boʻlgan va haykal bilan bir butunlikni tashkil etuvchi haykal negizida shoirning shaxsiy imzosi tasviri oʻyib ishlangan.
Tarix
[tahrir | manbasini tahrirlash]Zamonaviy Oʻzbekiston hududida ukrain diasporasining mavjudligi 3 asrdan ortiq tarixga ega. Oʻzbekiston va Ukraina xalqlari oʻrtasidagi turli xil madaniy va tarixiy aloqalar bilan koʻp narsa Taras Shevchenko nomi bilan bogʻliq. Maʼlumki, shoir surgunda boʻlib, 1848—1849-yillarda A. I. Butakov boshchiligidagi Orol ekspeditsiyasida Qoraqalpogʻistonning shimoliy qismini oʻrgangan.
Taras Shevchenko haykalining birinchi varianti 1920-yil 21-noyabrda Toshkentda oʻrnatilgan[1].
2000-yil oktyabr oyida Ukraina Prezidenti Leonid Kuchmaning Oʻzbekistonga rasmiy tashrifi chogʻida u Oʻzbekiston Prezidenti Islom Karimov bilan birgalikda ukrainalik shoirning boʻlajak haykali oʻrniga yodgorlik toshini qoʻygan[2][3]. Ikki yil oʻtib, 2002-yil 20-dekabrda Leonid Kuchma Toshkentda[4] Taras Shevchenko haykalini tantanali ravishda ochdi. Ushbu haykal toshkentlik[5] haykaltarosh Leonid Grigoryevich Ryabtsev tomonidan yasalgan[6].
Yodgorlik Taras Shevchenko nomidagi koʻchada oʻrnatilgan. Shaharning bu hududi Toshkent zilzilasidan keyin, shu jumladan, Ukraina SSRdan kelgan ishchilar tomonidan qayta qurilgan[7]. Ushbu koʻchada Shevchenko nomidagi 110-maktab ham joylashgan, Taras Shevchenko nomi bilan atalgan maktab, ukrainalik meʼmor I. Yu. Karakis loyihasi boʻyicha qurilgan. Maktab binolaridan birining devorida rassom Kutkinning katta mozaik pannosi oʻrnatilgan boʻlib, unda qoʻlida kobza bilan Taras Shevchenko tasvirlangan[8].
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „Народы Узбекистана: Украинцы“. 2015-yil 8-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 2-dekabr.
- ↑ „Выпуск газета Сегодня №291 (1339) за 23.12.2002“. 2015-yil 8-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 2-dekabr.
- ↑ „Коммерсант о визите Леонида Кучмы в Узбекистан“. 2015-yil 8-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 2-dekabr.
- ↑ „Президент Украины открыл в Ташкенте памятник Тарасу Шевченко“. 2015-yil 8-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 2-dekabr.
- ↑ „Наше наследие. Мастера искусств Узбекистана“. 2015-yil 8-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 2-dekabr.
- ↑ „Национальный музей Тараса Шевченко“. 2016-yil 4-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 2-dekabr.
- ↑ „Леонид Кучма на открытии памятника Т. Шевченко“. 2015-yil 8-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 2-dekabr.
- ↑ „Улица Тараса Шевченко“. 2021-yil 11-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 8-iyul.