Teso

Teso — (yoki iteso) asosan Uganda va Keniya hududida yashovchi nilotlar guruhining xalqlaridan biridir.Sudanda kichik aholi punktlari ham mavjud. Baʼzi maʼlumotlarga koʻra, jami aholi 1,98 million kishi tashkil etadi. Ular teso dialektlarida (Nyangeya, Orom, Lokatan) gapirishadi (Balezin 1999:217). 2002-yilgi aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra, Ugandada 1,568,763 iteso qayd etilgan.

Anʼanaviy faoliyat

Teso xalqlarining anʼanaviy mashgʻulotlari qoʻlda dehqonchilik (Sorghum ,Elevsin, paxta, batat), yogʻoch oʻymakorligi va chorvachilikdir (Balezin 1999:217).

Turar joy

Teso xalqining joylashuvi „Kraal“ deb ataladi. Kraal-tomlari oʻt bogʻlamlari bilan qoplangan, dubulgʻali kulbalar bilan oʻrab olingan zonadir (Chulov 2001:145).

Anʼanaviy kiyim

Anʼanaviy teso libosi koʻplab qobiq va mis bezaklari bilan charmdan qilingan kamardir. Odatda Teso xalqining vakillari ikkita pastki old tishni uzaytirganlar. Ayollar oʻzlarini murakkab tatuirovka bilan bezashadi (Balezin 1999:217).

Anʼanaviy taom

Anʼanaviy oziq-ovqat-sabzavot, goʻsht kamdan-kam hollarda oziq-ovqat uchun ishlatiladi (Tixonov 1981:23).

Oila tashkiloti

Qabilaviy tashkilot va yosh sinflari — Teso xalqi vakillarining anʼanaviy ijtimoiy boʻlinishidir. Katta, patriarxal, poligin, patriarxal oila (Balezin 1999:218) bilan ajralib turadi.

Din

Teso xalqining vakillari anʼanaviy eʼtiqodlarga rioya qilishadi, ularning baʼzilari xristianlardir  — (Olderogge, Potekhin 1954:203).istianlardir (Olderogge, Potekhin 1954:203).

Adabiyotlar

• Балезин А. С. Тесо // Народы и религии мира / Глав. ред. В. А. Тишков. М.: Большая Российская Энциклопедия, 1999.- С.217-218
• Ольдерогге Д. А., Потехин И. И. / Гл. ред. Смирнов С. Р. // Народы Африки. — М.: Академия наук СССР, 1954. — 341 с.
• Чулов Д. В. Кенийские контрасты // Вокруг Света. 2001. № 4 (2727). С. 145—146.
• Reader J. Africa: A Biography of the Continent. L., 1997.