Toir Xalilov

Toir Xalilov Bekirovich
Tavalludi	6-sentyabr 1940-yil (84 yosh); Yangi Karabay, Zolotopolenskoye qishloq aholi punkti, Kirovskiy tumani, Qrim Avtonom Sovet Sotsialistik Respublikasi, SSSR
Sohasi	Yozuvchi

Toir Bekirovich Xalilov (1940-yil 6-sentyabr, Yangi Karabay, Qrim Avtonom Sovet Sotsialistik Respublikasi) – qrim-tatar yozuvchisi, Ukraina Yozuvchilar milliy uyushmasi aʼzosi.

Hayoti

Toir Bekirovich Xalilov 1940-yil 6-sentyabrda Qrim Avtonom Sovet Sotsialistik Respublikasi Kirovskiy tumanidagi Yangi Karabay (hozirgi Vozrojdenie) qishlogʻida tugʻilgan. Onasi – Fotima Xalilova (1893—1945). Otasi Bekir Xalilov (1892-yil tugʻilgan) tamaki yetishtirish boʻyicha taniqli mutaxassis, Moskvadagi xalq xoʻjaligi yutuqlari koʻrgazmasi ishtirokchisi.

1944-yil 18-mayda yetti kishidan iborat oila (ota-ona va besh farzand) hibsga olinib, Islom-Terek temir yoʻl vokzaliga (hozirgi Kirovskoye) kuzatuv ostida olib ketildi. U yerdan ular Kostroma viloyatining Makarievskiy tumaniga surgun qilingan. Toir Oʻzbekistondagi bolalar uyida oʻsgan.

Taʼlim rus tilida olib boriladigan oʻrta maktabni tugatgach, harbiy xizmatni oʻtagan. 1969-yilda Toshkent qishloq xoʻjalik institutini „agronom, meva-sabzavot yetishtiruvchi“ mutaxassisligi boʻyicha tamomlagan. 1969—1971-yillarda Toshkent viloyatidagi Ohangaron-2 bogʻdorchilik sovxozida ishlagan. U 1971-yilda Qrimga qaytishga uringan, ammo Ichki ishlar vazirligi tomonidan unga ruxsat berilmagan^[1].

1990-yil may oyida Qrimga qaytib, Sovetskiy (Ichkinskiy) tumanidagi Pushkino qishlogʻiga joylashdi.

Toir Xalilov qrim-tatar xalqining deportatsiyasi haqida hikoya qiluvchi „Oltirilgan vatan“ qissasini yozgan. „Yildiz“ jurnalining 2008-yil 1-6 va 2009-yil 1-sonlarida ona tilida nashr etilgan. 2018-yil 4-dekabr kuni Toir Xalilov „Qrim-tatar adabiyoti rivojiga qoʻshgan hissasi“ maxsus nominatsiyasi laureati boʻldi. Postmodernizm yoki avangard taʼsirini Toir Xalilovning „Oxirgi paytgacha“ qissasida koʻrish mumkin. Ayrim asarlari qrim-tatar adabiyoti boʻyicha maktab oʻquv dasturiga kiritilgan^[2].

Ijodiy meros

1985-yil – „Bazil hidi“
1987-yil – „Birinchi qor“
2008-yil – „Vatan“ hikoyasi

Adabiyotlar

Кандым Ю. К вопросу истории и современного состояния украинско-крымскотатарских литературных связей // КСО. 2003, 26 вереск.— 3 окт.
Таир Халилов, Василий Портяк, Игорь Павлюк…. Курьер Кривбасса. 2005, декабрь, № 193
Эльведин Чубаро

Manbalar

↑ Эльведин Чубаров. Таир Халилов: «Они придумали изощренный способ уничтожения» (записано 20 сентября 2009 года) // Крымреалии. — 2017. — 01 октября. Архивировано 25 yanvar 2021 года.
↑ „Рабочая программа предмета «Крымскотатарская литература»“. 2019-yil 14-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 13-dekabr.

Havolalar

[1] Эльведин Чубаров. Таир Халилов: «Они придумали изощренный способ уничтожения» (записано 20 сентября 2009 года) // Крымреалии. — 2017. — 01 октября. Архивировано 25 yanvar 2021 года.

[2] „Рабочая программа предмета «Крымскотатарская литература»“. 2019-yil 14-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 13-dekabr.

[1]

[2]