Kontent qismiga oʻtish

Touring avtomobil

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
1913-yildagi Maxwell Model 24-4 touring avtomobili

Touring avtomobil va tourer ikkalasi ham ochiq avtomobillar (yaʼni, mahkamlangan tomsiz avtomobillar) uchun ishlatiladigan atama. „Touring mashina“ Qoʻshma Shtatlarda ishlab chiqarilgan toʻrt yoki undan ortiq kishiga moʻljallangan ochiq avtomobil uslubi. Bu uslub 1900-yillarning boshidan 1930-yillargacha mashhur boʻlgan. 1960-yillardan beri turli seriyalarda sayohat poygalari uchun foydalanilgan avtomobillar, bir xil nomga ega boʻlishiga qaramay, ilk touring avtomobillari bilan bogʻliq emas. „Tourer“ atamasi Britaniya ingliz tilida har qanday ochiq avtomobil uchun ishlatiladi. „Har qanday ob-havoda sayohat qiluvchi“ atamasi kabrioletlarni (toʻliq yopilishi mumkin boʻlgan transport vositalarini) tavsiflash uchun ishlatilgan. Tourerning mashhur turi torpedo boʻlib, uning kapot chizigʻi avtomobilning bel chizigʻi bilan bir xil darajada boʻlib, mashinaning old qismidan orqa qismigacha toʻgʻri chiziq hosil qilardi.

Touring avtomobil (AQSh)

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Dizayni

[tahrir | manbasini tahrirlash]
1920-yildagi Studebaker Big Six touring avtomobili, tepasi pastda. Yo‘lovchilar orqasidagi buklangan ustki qismi pastga tushganda "fan" deb nomlanardi.
1924-yildagi Ford Model T touring avtomobili
1907-yildagi Enfield 15 HP yarim limuzin

AQShda touring avtomobil toʻrt yoki undan ortiq kishiga moʻljallangan va orqa yoʻlovchilar boʻlmasiga kirish imkoniyatiga ega boʻlgan ochiq avtomobillar (tomi yopilmagan avtomobillar, masalan, kabrioletlar) uchun ishlatilgan[1][2]. Touring mashinalar ikki yoki toʻrt eshikka ega boʻlishi mumkin va dastlabki touring avtomobillarning yuritma sxemalari dvigatel old tomonda yoki orqa tomon markazida joylashgan boʻlgan. Yuqori qismi pastga buklanganida, u orqa oʻrindiq orqasidagi fan deb nomlanuvchi katta hajmli massa hosil qiladi: pastki holatda boʻlganida yuqori qismi va uning yogʻoch qovurgʻalarini himoya qilish uchun fan qoplamalari qilingan. Baʼzi touring avtomobillarida yon pardalar mavjud boʻlib, ularni joyiga mahkamlash yoki ilgaklash orqali yoʻlovchilarni shamol va ob-havoning taʼsiridan himoya qilish mumkin.

Tarixi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Touring avtomobil kuzov uslubi XX asrning boshlarida mashhur boʻlib, ikki oʻrindiqli runabout va roadster muqobili. 1910-yillarning oʻrtalariga kelib, touring avtomobilining kuzovi bir necha turlarga boʻlingan. Ular orasida toʻrt eshikli touring avtomobili boʻlib, u ochilib-yopiladigan tom bilan jihozlangan[3][4]. Ford tomonidan 1908-yildan 1927-yilgacha ishlab chiqarilgan Model T ning aksariyati toʻrt, keyin esa uch eshikli touring avtomobillar boʻlib, ishlab chiqarilgan 15 000 000 ta avtomobildan 6 519 643 tasi sotilgan. Bu modelning oʻn sakkiz yildan ortiq umri davomida sotilgan barcha Model T ning 44% ni tashkil etdi va uni eng mashhur kuzov uslubiga aylantirdi. 1920-yillarda yopiq kupe (yaʼni mahkamlangan po‘lat tomlari) avtomobillar arzonroq boʻlib, doimiy ravishda ochiq avtomobillarni ortda qoldira boshlagach, touring mashhurligi pasaya boshladi[5].

Yarim limuzin

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Qisqa vaqt ichida touring sedanlarining tomidan farqli oʻlaroq, mustahkam orqa qism va doimiy tomga ega boʻlgan touring sedanlar taklif qilindi, ularning tomini orqaga buklash va taxlash mumkin. Ikkala versiya ham unsurlardan doimiy himoyani taklif qilmadi[6].

Britaniya ingliz tilida tourer

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Tourer atamasi ochiq avtomobillar uchun ishlatiladi[7]. 1930-yillardagi tourerlarning shisha panel chiziqlari koʻpincha sport xarakterini taklif qilish uchun old eshiklarga tushirilgan(ammo, bu faqat olinadigan shisha yoki Perspex/Plexiglas yon oynalari uchun ruxsat berildi; keyinroq kiritilgan shamol kirituvchi derazalar eshiklarda koʻproq gorizontal shisha panel chizigʻini talab qildi)[8]. Xuddi AQShda boʻlgani kabi, barcha ob-havoda harakatlanuvchi tourerlar yuqori sifatli tepa qismi va yon oynalarga ega avtomobillar boʻlgan[9]. Keyinchalik ular kabrioletlar deb atalgan[10].

  • 1927-yildagi Austin 20 toureri oldidan koʻrinishi (yon pardalarsiz)
    1927-yildagi Austin 20 toureri oldidan koʻrinishi (yon pardalarsiz)
  • 1927-yildagi Austin 20 toureri orqadan koʻrinishi
    1927-yildagi Austin 20 toureri orqadan koʻrinishi
  • 1951-yildagi Ford Anglia toureri
    1951-yildagi Ford Anglia toureri

Torpedo kuzovi

[tahrir | manbasini tahrirlash]
1914-yildagi Humber 11 torpedo. Radiatordan mashinaning orqa tomonigacha boʻlgan toʻgʻri chiziqqa eʼtibor bering

Torpedo 1908-yildan 1930-yillarning oʻrtalarigacha ishlab chiqarilgan 4 yoki 5 oʻrinli tourer uslubi [11]. Avtomobilning dizayni yon chizigʻi bilan teng boʻlgan holda koʻtarilgan kapot chizigʻidan iborat boʻlib, natijada olddan orqaga toʻgʻri yon chiziq hosil boʻladi[12].

Yana qarang

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ What's What in Automobile Bodies Officially Determined (pdf). Nomenclature Division, Society of Automobile Engineers (1916-yil 20-avgust). Qaraldi: 2012-yil 31-may. „Here it is, with other body types and distinctions, officially determined recently by the Nomenclature Division of the Society of Automobile Engineers:“.
  2. ↑ The Random House College Dictionary, Revised, New York, NY USA: Random House, 1975 — 1389-bet. ISBN 0-394-43600-8. „touring car, an open automobile designed for five or more passengers.“ 
  3. ↑ „1927 Ford Model T Touring (Fifteen-Millionth Ford)“. www.historicvehicle.org. Qaraldi: 2018-yil 9-noyabr.
  4. ↑ „The Automobiles“. www.fountainheadmuseum.com. 2019-yil 18-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 9-noyabr.
  5. ↑ Ullman, William. „Show Reflects Car's Progress – Dawn of New Decade Finds Motordom Has Made Gigantic Strides.“ (1930-yil 19-yanvar). Qaraldi: 2012-yil 2-iyun. „Interest was centered in the development of low-priced closed models in every automobile factory in the country and the rapid decline of the open car was apparent on all sides.“.
  6. ↑ Motor Body, Paint and Trim. The Vehicle Monthly, April 1918 — 16-bet. Qaraldi: 2021-yil 13-mart. 
  7. ↑ Tourer. Ian Beattie. "The complete book of Automobile Body Design, March 1977, Haynes, Yeovil. ISBN 0854292179
  8. ↑ The Macquarie Dictionary of Motoring. Sydney, Australia: Macquarie Library, 1986 — 485-bet. ISBN 0-949757-35-7. 
  9. ↑ Georgano, G. N.; Andersen, Thorkil Ry. The New encyclopedia of motorcars, 1885 to the present, 3rd, Dutton, 1982-10-21 — 685-bet. ISBN 0-5259-3254-2. 
  10. ↑ Georgano & Andersen 1982, s. 683.
  11. ↑ „Glossary“, Encyclopedia of American Automobiles. New York, NY USA: E. P. Dutton, 1971 — 217-bet. ISBN 0-525-097929. 
  12. ↑ Roberts, Peter „Carriage to Car“, . Veteran and Vintage Cars. London, UK: Octopus Books, 1974 — 111-bet. ISBN 0-7064-0331-2. „Torpedo – Continental term for an open four-seat tourer with soft hood and sporting tendencies and in which the line of the bonnet was continued back to the rear of the car.“  
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Touring_avtomobil&oldid=4996711" dan olindi