Turkiyalik oʻzbeklar
Turkiyalik oʻzbeklar (tur. Türkiye'deki Özbekler, Türkiye'deki Özbek Türkler) - mamlakatning etnik guruhlaridan biri.
Turklar singari, oʻzbeklar ham turkiyzabon va Islom diniga ham eʼtiqod qiladilar. Turkiyadagi oʻzbek diasporalarining soni qariyb 70 ming kishini tashkil qiladi, oʻzbeklar mamlakatning deyarli barcha viloyatlari va yirik shaharlarida yashaydilar.
Turkiyada oʻzbek deb nomlangan toʻqqizta qishloq bor: Chanoqqalʼa mintaqasining Markaziy mintaqasida, mamlakatning shimoli-gʻarbiy qismida, Dardaneldan uzoq boʻlmagan joyda; shimoldagi Chankiri viloyatining Shabanoz tumanida; janubi-sharqda Diyarbakir viloyatining Kulp tumanida; sharqda Erzurum viloyati markaziy okrugida; gʻarbda Izmir viloyatining Urla tumanida; janubi-sharqda Qahramanmarash viloyatining Elbiston va Turkoglun tumanlarida; Sakarya viloyatining Pamukovinskiy tumanida shimoli-gʻarbda; janubi-sharqda Shirnak viloyatining Idil tumanida.
Hozir Turkiyada yashovchi oʻzbeklar bu erga turli vaqtlarda etib kelishgan. Kelish vaqtida ularni shartli ravishda bir nechta muhojir toʻlqinlariga boʻlish mumkin: Oʻrta asrlarda Movarounnaxr hududidan Turkiyaga kelgan oʻzbeklar, aniqrog'i ularning ajdodlari. Birinchi Jahon urushi paytida Usmonli imperiyasi qulaganidan keyin hozirgi Saudiya Arabistoni hududidan Turkiyaga kelgan oʻzbeklar. Ikkinchi Jahon urushi paytida nemislar tomonidan asirga olingan va Turkiston legionida xizmat qilgan oʻzbeklar. Urush tugagandan so'ng, ularning ba'zilari Turkiyada boshpana topdilar; 1952 yilda Afgʻonistondan Turkiyaga koʻchib o'tgan oʻzbeklar; Sovet qoʻshinlari bosqinidan soʻng Afgʻonistonni tark etishga majbur boʻlgan va qoʻshni mamlakatlarda vaqtincha boshpana topgan oʻzbeklar. 1982 yilda ushbu odamlarning bir necha ming nafari Turkiya Respublikasiga koʻchirish dasturi asosida Turkiyaga keltirildi; Turli sabablarga koʻra Oʻzbekiston mustaqillikka erishgandan keyin Turkiyada joylashib olgan oʻzbeklar.[1]