Unagi
.jpg)
Unagi— yaponcha soʻz boʻlib, chuchuk suv baligʻi, xususan, yapon ilonbaligi, Anguilla japonica (yapon unagisi). Unagi yapon pazandaligining keng tarqalgan tarkibiy qismi bo'lib, ko'pincha kabayaki kabi. Buni yapon tilida anago deb ataladigan sho'r suvli ilon balig'i bilan adashtirmaslik kerak.
Yapon oshxonasida
[tahrir | manbasini tahrirlash]Unagi unadonning turi sifatida iste'mol qilinadi (ba'zan unagidon deb yoziladi, ayniqsa G'arb mamlakatlaridagi yapon restoranlaridagi menyularda), guruch orasiga solingan to'g'ralgan ilon balig'i bilan donburi taomi. Kukunli unagi bilan tayyorlangan unagi pirogi deb ataladigan shirin pechene ham mavjud.[1] Unagi protein, A vitamini va kalsiyga boy.[2]
Unagi pishirish uchun ixtisoslashtirilgan restoranlar Yaponiyada keng tarqalgan va odatda unagi soʻzining birinchi harfi boʻlgan hiraganaう(hiragana alifbosidagi u ) bilan unagi soʻzini koʻrsatadigan belgilarga ega. Shizuoka prefekturasining Hamamatsu shahridagi Hamana ko'li eng sifatli unagilarning o'chog'i hisoblanadi; Natijada, ko'l turli xil unagidan pishirilgan taomlarga ixtisoslashtirilgan ko'plab kichik restoranlar bilan o'ralgan. Unagi ko'pincha Yaponiyada issiq yozda iste'mol qilinadi. Hatto unagi yeyish uchun maxsus kun bor, ya'ni hokiz kuni yozning o'rtasi kuni (doyo no ushi no hi).[3][4]
Unakyu - bu ilon balig'i va bodringdan tayyorlangan sushi uchun ishlatiladigan keng tarqalgan ibora. Ilon balig'i pishirilmasa zaharli bo'lgani uchun, ilonbaliqlar har doim pishiriladi va yapon taomlarida ko'pincha tare sousi bilan tortiq etiladi. Qovurilgan va faqat tuz qo'shilgan unagi "Shirayaki" deb ataladi.[5]
Barqarorlik
[tahrir | manbasini tahrirlash]Seafood Watch, barqaror dengiz mahsulotlari bo'yicha maslahatlar ro'yxati, iste'molchilarga butun dunyo bo'ylab chuchuk suv ilonbaliqlari ko'payishiga sezilarli bosim o'tkazilganligi tufayli unagi iste'mol qilmaslikni tavsiya qiladi. Unagi sifatida ishlatiladigan barcha uch turdagi ilon balig'i so'nggi yarim asrda ularning soni sezilarli darajada kamaydi. Masalan, 1960-yillardan beri Yevropa ilon balig'ini ovlash 80% ga kamaydi. Yaponiya atrof-muhitni muhofaza qilish vazirligi yapon ilonbalig'ini rasman mamlakat Qizil hayvonlar ro‘yxatiga “xavf ostidagi” hayvonlardan “yo‘qolib ketish xavfi ostidagi” hayvonlar qatoriga kiritdi.[6]
AQShda iste'mol qilinadigan chuchuk suv baliqlarining qariyb 90% fermer xo'jaliklarida yetishtirilgan bo'lsa- da, ular asirlikda yetishtirilmaydi . Buning ustiga, yosh ilonbaliqlar yovvoyi tabiatdan yig'iladi va keyin turli xil holatlarda boqiladi. Bu harakatlar natijasida yovvoyi ilonbaliqlar soniningining kamayishiga ta'ir etmaydi.Shuningdek ilonbaliqlar ko'pincha ochiq to'rlarda yetishtiriladi, bu esa parazitlar, chiqindilar va kasalliklarning to'g'ridan-to'g'ri yovvoyi ilon baliqlarining yashash joylariga oqib ketishiga imkon beradi va bu yovvoyi populyatsiyalarga yanada xavf keltiradi. Chuchuk suv baliqlari yirtqich hayvonlar va shuning uchun boshqa yovvoyi baliqlar bilan oziqlanadi, bu esa ilon baliq yetishtirishning hozirgi amaliyotiga yana bir barqarorsizlik elementini qo'shadi.[7]
Ma'lumotnomalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „浜松のお菓子処 春華堂“. 2009-yil 6-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 14-sentyabr.
- ↑ „Fresh-Water Eel (Unagi) Nutrition and Calorie count“. pogogi.com.
- ↑ Yoshizuka. „About.com: Introduction to Japanese Unagi“. 2009-yil 25-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 19-iyul.
- ↑ „Health Hokkaido: Beef Saturday- The Origin of Eel Day“. 2009-yil 27-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 19-iyul.
- ↑ Savor Japan. „Unagi and Anago: 8 Wonderful Ways to Eat Japanese Eel“. SAVOR JAPAN.
- ↑ Westlake. „Japanese eel now officially seen as endangered“. Japan Daily Press (2013-yil 4-fevral). Qaraldi: 2014-yil 27-may.
- ↑ Halpin, Patricia (2007). Seafood Watch: Unagi. Monterey Bay Aquarium. Archived from the original on 2010-07-06. https://web.archive.org/web/20100706014923/http://www.montereybayaquarium.org/cr/cr_seafoodwatch/content/media/MBA_SeafoodWatch_UnagiReport.pdf.