Unlilar daraxti
Unlilar daraxti (fransuzcha: Arbre des voyelles — Parijdagi Tuileri bogʻida ochiq havoda joylashgan italiyalik haykaltarosh Juzeppe Penone tomonidan yasalgan bronza haykal.
Juzeppe Penone Arte Povera badiiy harakatiga yaqin. U oʻz asarida tabiiylik va sunʼiylikni taqqoslaydi, shuningdek, tirik tabiatda sodir boʻladigan jarayonlar — tugʻilish, oʻsish, metamorfoz, tanazzul va oʻlimni tasvirlaydi.
Penone ijodida har doim daraxtlar alohida oʻrin tutgan. 1999-yilda u Fransiya Madaniyat vazirligi buyurtmasiga asosan ildizi uzilib qulagan daraxt tasvirlangan haykal yasadi[1]. Model sifatida Penone oʻttiz metrli eman daraxtidan foydalangan, keyin uni bronza bilan qoplagan, shuning uchun haykal juda real koʻrinadi. U Tuileri bogʻining janubiy qismida joylashgan boʻlib, turli oʻsimliklar bilan oʻralgan va shunday qilib inson qoʻli atrof-muhitning bosqichma-bosqich evolyutsiyasida ishtirok etadi.
Daraxtning ildizlari A E I O U unlilarini eslatadi. Koʻpchilik fransuzlar buni Artur Rimbaudning mashhur „Unlilar“ soneti bilan bogʻlashadi, ammo Penonening oʻzi u baʼzi ekspertlarning fikriga koʻra, daraxtlarning nomlarini oʻz ichiga olgan faraziy Druid alifbosidan ilhomlanganligini daʼvo qiladi[2]. Xususan, bu alifbo Robert Greyvs tomonidan oʻzining „Oq maʼbuda“[3] kitobida batafsil tasvirlangan.
Beshta ildizdan tashqari, daraxtning beshta uzun shoxi ham bor. Shoxlari yerga tegadigan joylarda turli xil eman turlarini ifodalovchi beshta daraxt ekilgan[4]. „Oʻlik“ daraxt, ramziy maʼnoda, tabiatda boʻlgani kabi, „tirik“ ka hayot beradi.
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „La sculpture contemporaine au jardin des Tuileries. Inauguration par Catherine Tasca et Michel Duffour“ (fr). Ministère de la Culture et de la Communication (2000). Qaraldi: 2017-yil 29-mart.
- ↑ Sabourdin.
- ↑ Elizabeth Legros Chapuis. Dans la forêt des livres: Essai. BoD - Books on Demand, 2016 — 113—114-bet. ISBN 978-2-322-02242-7.
- ↑ „L'Arbre des voyelles (Giuseppe Penone)“ (fr). Public Art Museum. 2017-yil 29-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 29-mart.
Adabiyotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Daniel Soutif.. Guiseppe Penone, Arbre des voyelles. Paris: Musée du Louvre, 2010. ISBN 978-2-84056-308-2.
Havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Philippe Sabourdin. „L'arbre des Voyelles de Penone“ (fr). L'Académie de Paris. 2019-yil 10-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 29-mart.
- „Фотографии скульптуры“ (en). Qaraldi: 2017-yil 29-mart.