Vadim Masson
| Vadim Masson | |
|---|---|
| Tavalludi |
3-may 1929 |
| Vafoti |
19-fevral 2010 Sankt-Peterburg |
| Fuqaroligi | SSSR, Rossiya va Turkmaniston |
| Kasbi | Arxeolog |
Vadim Mixaylovich Masson (1929-yil 3-may Samarqand — 2010-yil 19-fevral Sankt-Peterburg) - sovet va rus arxeologi, tarix fanlari doktori, professor, Rossiya Fanlar akademiyasining madaniyat tarixi instituti rahbari (1982—1998). Markaziy Osiyo (Turkmaniston, Oʻzbekiston, Tojikiston, Qirgʻiziston ), Oʻrta va Yaqin Sharq neolit, eneolit, bronza davri, ilk temir davri va antik davr arxeologiyasi boʻyicha mutaxassis.
Biografiyasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]1950-yilda Oʻrta Osiyo davlat universiteti tarix fakulteti arxeologiya boʻlimini Oʻrta Osiyo arxeologiyasi mutaxassisligi boʻyicha tamomlagan. O'sha paytda O'rta Osiyo arxeologiyasi bo'limiga uning otasi akademik Mixail Evgenyevich Masson mudirlik qilgan.
1954-yilda SSSR Fanlar akademiyasi Leningrad madaniyat tarixi institutida (IIMK) “Dagʻistonning qadimiy madaniyati mavzusida nomzodlik dissertatsiyasini himoya qilgandan so‘ng IIMKning O‘rta Osiyo va Kavkaz sektoriga ishga qabul qilingan.
1962-yilda “Oʻrta Osiyoning eng qadimiy oʻtmishi (qishloq xoʻjaligining paydo boʻlishidan Makedonskiy Aleksandr yurishigacha)” nomli doktorlik dissertatsiyasini himoya qilgan.
1968-yilda IIMK Oʻrta Osiyo va Kavkaz sektori mudiri, 1982-yilda IIMK mudiri va Ilmiy kengash raisi etib tayinlangan.
1992—1999-yillarda „Arxeologiya yangiliklari“ ilmiy to'plamining muallifi va bosh muharriri boʻlgan.
Rossiya Tabiiy fanlar akademiyasi, Turkmaniston Fanlar akademiyasi aʼzosi, Germaniya arxeologiya instituti, Yaqin va Uzoq Sharq instituti (Italiya) muxbir aʼzosi, Qirollik antikvarlar jamiyatining faxriy aʼzosi (Buyuk Britaniya), Daniya Qirollik fanlar va adabiyot akademiyasining a'zosi. Turkmaniston Prezidentining madaniyat masalalari bo‘yicha maslahatchisi, Turkmaniston xalqlari madaniy merosi xalqaro instituti ilmiy kengashi raisi, Maxtumquli nomidagi mukofot laureati (Turkmaniston). 1999-yil aprel oyida Tojikiston Respublikasi Hukumati qarori bilan “Sharaf” ordeni bilan taqdirlangan. 2004-yilda Qirg'izistonning „Dank“ medali bilan taqdirlangan[1].
U Sankt-Peterburgning Shimoliy qabristoniga dafn etilgan[2].
Asosiy ishlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]32 dan ortiq monografiya va 500 dan ortiq maqolalar ( Rossiya, Buyuk Britaniya, Germaniya, Yaponiya, Italiya va boshqa davlatlarda nashr etilgan) muallifi.
- Drevnezemledelcheskaya kultura Margiani / AN SSSR. IIMK. M.; L.: Izd-vo AN SSSR, 1959. — 216 s.: il. — (MIA. № 73).
- Istoriya Afganistana: V 2-x t. T. 1. S drevneyshix vremen do nachala XVI v. / AN SSSR. INA. — M.: Nauka, 1964—464 s.: il., kart. — Bibliogr.: s. 383—406. (Sovmestno s V. A. Romodinim)
- Srednyaya Aziya i Drevniy Vostok. / AN SSSR. LOIA. — L.: Nauka, 1964—467 s.: il., kart.
- Istoriya Afganistana: V 2-x t. T. 2. Afganistan v novoye vremya / AN SSSR. INA. — M.: Nauka, 1965—552 s.: il., kart. — Bibliogr.: s. 479—498.
- Strana tisyachi gorodov. — M.: Nauka, 1966.
- Srednyaya Aziya v epoxu kamnya i bronzi / AN SSSR IA. — M.; L.: Nauka, 1966—290 s.: il., kart. (Sovmestno s M. P. Gryaznovыm, Yu. A. Zadneprovskim. A. M. Mandelshtamom, A. P. Okladnikovim, I. N. Xlopinim)
- Vozniknoveniye i razvitiye zemledeliya / AN SSSR. IA. — M.: Nauka, 1967—232 s.: il, kart. — Bibliogr.: s. 228—231. (Sovmestno s A. V. Kiryanovim, I. T. Kruglikovoy).
- Raskopki na Altin-depe v 1969 g. / AN SSSR. LOIA; AN TurkmSSR. Ashxabad: Ilim, 1970 — 24 s: il. — (Materiali YUTAKE; Vip. 3). Rez. angl. — Bibliogr.: s. 22.
- Poseleniye Djeytun: (Problema stanovleniya proizvodyashyey ekonomiki) / AN SSSR. IA. — L.: Nauka, 1971—208 s.: il. — (MIA; № 180)
- Karakumi: zarya sivilizasii / AN SSSR. — M.: Nauka, 1972—166 s.: il., kart. — (Ser. «Iz istorii mirovoy kulturi»). (Sovmestno s V. I Sarianidi)
- Sredneaziatskaya terrakota epoxi bronzi: Opit klassifikasii i interpretasii / AN SSSR. Otd-niye ist. IV. — M.: Nauka, 1973—209 s., 22 l. il.: il. — (Kultura narodov Vostoka; Materiali i issled.). — Bibliogr.: s. 196—202. (Sovmestno s V. I Sarianidi)
- Ekonomika i sosialniy stroy drevnix obshyestv: (V svete dannыx arxeologii) / AN SSSR. IA.- L.: Nauka, 1976—192 s.: il.
- Altin-depe / AN TurkmSSR. — L.: Nauka, 1981—176 s., 2 l. il.: il. — (TYUTAKE; T. 18). — Rez. angl. — Bibliogr.: s. 166—172.
- Eneolit SSSR / AN SSSR. IA. — M.: Nauka, 1982—360 s.: il., kart. — (Arxeologiya SSSR. [T. 4]). — Bibliogr.: s. 334—347. (Sovmestno s N. Ya Merpertom, R. M. Munchayevim. Ye. K. Chernish)
- Staraya Nisa — rezidensiya parfyanskix sarey / AN SSSR. IA; OOPIK Turkm. — L: Nauka, 1985 — 12 s: il.
- Perviye sivilizasii / AN SSSR. LOIA. — L.: Nauka, 1989—276 s: il., kart. — Rez. angl. — Bibliogr.: s. 259—271.
- storicheskiye rekonstruksii v arxeologii / AN KirgSSR. II. — Frunze: Ilim, 1990 — 94 s.: il., kart. — Bibliogr.: s. 90-93. Merv — stolisa Margiani. — Mari, 1991 — 73 s.
- Drevnosti Sayanogorska / RAN. IIMK. — SPb., 1994 — 23 s., 2 l. il. Rez. angl. (Sovmestno s M. N. Pshenisinoy).
-Buxara v istorii Uzbekistana. — Buxara, 1995 — 52 s. — Rus., uzb. — (B-ka iz ser. «Buxara i mirovaya kultura»).
- Xlopin I. N., Masson V. M. Fortifikasiya v drevnosti i srednevekovye / Institut istorii materialnoy kulturi RAN. — SPb.: IIMK, 1995. — 124 s.
Istoricheskiye rekonstruksii v arxeologii: Izd. 2-ye, dop. / RAN. IIMK; SamarGPU. — Samara, 1996—101 s.: il. — Bibliogr.: s. 98-101.
- Paleoliticheskoye obshyestvo Vostochnoy Yevropi: (Voprosi paleoekonomiki, kulturogeneza i sosiogeneza) / RAN. IIMK. — SPb., 1996 — 72 s.: il. — (Arxeol. iziskaniya; Vip. 35). — Bibliogr.: s. 64-68.
- Institut istorii materialnoy kulturi: (Kratkaya istoriya uchrejdeniya, nauchniye dostijeniya) / RAN. IIMK. — SPb., 1997 — 40 s.: 4 l. il
- Kulturogenez drevney Syentralnoy Azii. — SPb.: Izd-vo SPbGU, 2006. — ISBN 978-5-8465-0104-1
- Istoriya Drevnego Vostoka
- Drevniy iыrgыzstan: prosessi kulturogeneza i kulturnoye naslediye
- Denejnoye xozyaystvo Sredney Azii po numizmaticheskim dannim
- Dialektika tradisiy i innovasiy i istoricheskiy prosess v drevney Baktrii